Chia sẻ của cán bộ Công an được trao Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam - Vietnam Digital Awards 2025

Ngồi nhà có thể làm được hộ chiếu

“Chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ thông tin mà đòi hỏi phải thay đổi từ cách nghĩ, cách làm… Trong đó, việc nâng cấp, hiệu chỉnh, phát triển các phần mềm mới là những yếu tố tiên quyết cho thành công của chuyển đổi số”- Thượng tá Vũ Thanh Nhân mở đầu câu chuyện với chúng tôi.

Thượng tá Vũ Thanh Nhân tại lễ giao giải.

Anh nhớ lại, Cục Quản lý xuất nhập cảnh là một trong 4 đơn vị của Bộ Công an triển khai dịch vụ công trực tuyến. Trong đó, Cục là đơn vị cung cấp nhiều dịch vụ công trực tuyến nhất, trong đó có dịch vụ thiết yếu như cấp hộ chiếu…

Trước đó, khoảng những năm 90, Cục Quản lý xuất nhập cảnh là đơn vị đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác nghiệp vụ. Vào thời điểm đó, đã có những chiếc máy tính đầu tiên được sử dụng để thực hiện công tác quản lý xuất nhập cảnh. Tuy nhiên, thời điểm đó vẫn chỉ dừng lại ở mức tiếp nhận hồ sơ trực tiếp, tin học hóa chưa phải là chuyển đổi số. Cho đến khi ra đời của Đề án 06, chuyển đổi số được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị.

Đặc biệt, chuyển đổi số phải phục vụ công tác cải cách thủ tục hành chính và là yêu cầu tiên quyết để tăng cường công tác quản lý xuất nhập cảnh; không những tạo môi trường pháp lý ổn định để phát triển du lịch, kinh tế, thương mại và đầu tư nước ngoài vào Việt Nam mà còn bảo đảm công khai, minh bạch nền hành chính công; giảm thời gian, chi phí đi lại trong giải quyết các thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập cảnh.

Bắt tay thực hiện nhiệm vụ, khó khăn lớn nhất anh và cán bộ đơn vị phải đối mặt là việc nhanh chóng nắm bắt tình hình, từ đó, tham mưu, đề xuất với lãnh đạo Cục về các cách làm mới, tư duy mới và quy trình mới trong xử lý hồ sơ.

Một trong những thành tích nổi bật nhất của Cục Quản lý xuất nhập cảnh trong công tác chuyển đổi số là việc thực hiện thành công “Dịch vụ cấp hộ chiếu cho công dân Việt Nam” ở mức độ 4 (toàn trình) và “Dịch vụ công cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài”. Từ khi triển khai các dịch vụ công này, Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã cấp hơn 7 nghìn thị thực điện tử cho người nước ngoài và hơn 8 nghìn hộ chiếu cho công dân Việt Nam qua dịch vụ công.

Anh Nhân cho biết, trước đó Cục tiếp nhận hồ sơ cấp hộ chiếu trực tiếp. Theo quy trình này đòi hỏi công dân phải đến tận nơi để cán bộ đối chiếu người, khuôn mặt và nộp lệ phí… Khi đó, lãnh đạo Bộ giao Cục Quản lý xuất nhập cảnh triển khai dịch vụ công cấp hộ chiếu không gắn chíp ở mức độ 3, nghĩa là người dân vẫn phải đến cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để tiến hành thủ tục.

Tuy nhiên sau khi tìm hiểu và trao đổi với Cục Cảnh sát QLHC về TTXH, Thượng tá Vũ Thanh Nhân và cán bộ đơn vị đã mạnh dạn đề xuất với lãnh đạo Cục việc khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; đặc biệt là việc sử dụng chức năng đối sánh ảnh tự động của hệ thống cấp căn cước công dân do Cục Cảnh sát QLHC về TTXH quản lý để thực hiện cấp hộ chiếu. Điều này cho phép người dân có thể nộp hồ sơ trực tuyến, gửi ảnh của mình lên hệ thống. Và việc đối sánh ảnh mặt với ảnh trên căn cước công dân sẽ được thực hiện một cách tự động mà người dân không phải đến trực tiếp. Chính điều này đã tháo gỡ nút thắt trong quy trình của Cục, cho phép người dân không phải đến nộp hồ sơ trực tiếp- Thượng tá Nhân nhớ lại.

Sau đó là việc cấp hộ chiếu phổ thông có gắn chíp, vào thời điểm đó, theo quy trình, người dân có nhu cầu cấp hộ chiếu phổ thông có gắn chíp vẫn phải đến trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh để thu, nhận vân tay một lần nữa. Như vậy là, với việc thu nhận làm hộ chiếu có gắn chip cũng không thể làm được trực tuyến. Vì thế, trên cơ sở trao đổi, đánh giá chất lượng vân tay của công dân đã được thu nhận khi làm căn cước, Thượng tá Vũ Thanh Nhân đã mạnh dạn đề xuất lãnh đạo duyệt phương án sử dụng vân tay đã được thu nhận trong dữ liệu quốc gia về dân cư để đưa vào chip của hộ chiếu điện tử.

Sau khi giải quyết được nút thắt này, lãnh đạo và cán bộ Phòng Ứng dụng CNTT và Quản lý hồ sơ xuất nhập cảnh đã chủ động hoàn thiện văn bản pháp lý, hoàn thiện phần mềm và cung cấp dược dịch vụ công trực tuyến cấp hộ chiếu cho công dân Việt Nam ở trơng nước ở mức độ 4 gồm cả hộ chiếu có gắn chíp và hộ chiếu không có gắn chíp và hoàn thành trước tiến độ của lãnh đạo Bộ giao trước 3 tháng.

“Trong quá trình triển khai nhiệm vụ có niềm vui cũng có cả sự trăn trở và lo lắng. Song với tôi và đồng đội, mỗi ngày thấy công việc từng bước tiến triển thì cảm thấy vô cùng hạnh phúc… Đến thời điểm này, công dân có thể thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến cấp hộ chiếu phổ thông tại bất cứ đâu, bất cứ lúc nào, chỉ cần thiết bị điện tử có kết nối internet ", Thượng tá Vũ Thanh Nhân xúc động chia sẻ.

Thượng tá Vũ Thanh Nhân xúc động, chia sẻ, thời gian đầu triển khai nhiệm vụ, có lẽ là giai đoạn khó khăn nhất của anh và đồng đội. Cùng một thời điểm, có lúc các thành viên của tổ giúp việc Ban chỉ đạo về chuyển đổi số của Cục mà anh là tổ trường phải phối hợp cùng lúc với 10 cơ quan, ban, ngành để có thể hoàn thiện được dịch vụ.

Ví dụ như phối hợp với Văn phòng Bộ Công an là đơn vị chủ trì, với Cục Cảnh sát QLHC về TTXH…, để đảm bảo thực hiện các biện pháp giám sát, đảm bảo an toàn thông tin cho Cổng dịch vụ Bộ Công an và các hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của Cục Quản lý xuất nhập cảnh; tích hợp hệ thống phát hành biên lại điện tử phục vụ việc thu phí, lệ phí…

Khó đến đâu, gỡ đến đó

Sau khi cơ bản định hình chuyển đổi số trong việc cấp giấy tờ xuất nhập cảnh cho người Việt Nam và người nước ngoài, Thượng tá Vũ Thanh Nhân lại mạnh dạn đề xuất kế hoạch chuyển đổi số trong công tác kiểm soát xuất nhập cảnh tại các cảng hàng không quốc tế do Bộ Công an quản lý.

Cụ thể, sau khi Cục có báo cáo và lãnh đạo Bộ chỉ đạo quyết liệt, CBCS Phòng Ứng dụng CNTT và Quản lý hồ sơ xuất nhập cảnh đã bắt tay vào việc triển khai dự án đầu tư trang thiết bị tại sân bay Long Thành. Với chủ trương lấy trải nghiệm của hành khách làm trung tâm, xu hướng là theo mô hình tiếp nhận của các sân bay tiên tiến trong khu vực, anh và đồng đội đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư mua sắm trang thiết bị cho sân bay Long Thành.

Theo đó, sân bay sẽ được đầu tư các trang thiết bị hiện đại nhất; tạo điều kiện thuận lợi nhất và mang lại cho hành khách các trải nghiệm và tiện ích nhất khi làm thủ tục xuất nhập cảnh. Đặc biệt là sử dụng các công nghệ mới như hệ thống cổng kiểm soát tự động, hệ thống thu nhận sinh trắc học có thu nhận mống mắt, ngoài vân tay và gương mặt. Trong thời gian tới sẽ hướng đến làm thủ tục xuất nhập cảnh không trạm (không phải dừng ở điểm nào). Hành khách đi qua sẽ tự động đối chiếu ảnh mặt và mống mắt…

Thượng tá Vũ Thanh Nhân từng theo học công nghệ thông tin tại Học viện An ninh nhân dân, có bề dày công tác tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh, nên anh nắm bắt sâu được quy trình nghiệp vụ cũng như các quy định có liên quan ứng dụng, đưa công nghệ vào các bước của quy trình để phù hợp, nhằm phát huy được công nghệ mới…

Trong quá trình này, anh và đồng đội phải đối mặt với không ít khó khăn. Song sự phối chặt chẽ của các phòng nghiệp vụ, đặc biệt là sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Bộ Công an trong việc phối hợp với các Cục nghiệp vụ trong việc chia sẻ dữ liệu, cùng với đó là sự nỗ lực, cố gắng của đội ngũ kỹ sư tin học trong đơn vị, của tổ công tác chuyển đổi số…

Đến nay, phần mềm của Cục Quản lý xuất nhập cảnh đang sử dụng được đánh giá “Cài đặt tập trung trên hệ thống máy chủ, dễ dàng sửa đổi, bổ sung, nâng cấp, thân thiện với người dùng, có thể truy cập tại bất cứ đâu, phù hợp với xu hướng hiện nay. Đó là mô hình đa điểm, đa người dùng, dễ chia sẻ”.

“Tôi rất bất ngờ khi nhận được giải thưởng vinh dự này. Đây là năm đầu tiên hạng mục vinh danh cá nhân, nhằm tôn vinh những gương mặt có đóng góp nổi bật cho công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Các cá nhân được trao giải là những người có sáng kiến, công trình và hoạt động thể hiện rõ vai trò “con người là trung tâm của chuyển đổi số”, Thượng tá Vũ Thanh Nhân xúc động chia sẻ.

Anh mong muốn trong thời gian tới, Cục Quản lý xuất nhập cảnh sẽ có thêm nhiều cán bộ về công nghệ thông tin để xây dựng đội ngũ cán bộ mạnh hơn, dày dạn kinh nghiệm hơn để đảm đương được yêu cầu công tác trong thời gian tới.

Đặc biệt là sau khi, Bộ Công an tiếp nhận thêm nhiệm vụ bảo đảm an ninh hàng không, có thêm 13 dịch vụ công và địa bàn triển khai rộng hơn…, không chỉ có 5 cửa khẩu thuộc do Cục phụ trách còn có thêm 17 sân bay. Bởi hệ thống càng thông minh thì càng phức tạp; hệ thống càng tiện ích, phần mềm càng linh hoạt, càng hỗ trợ cho người dân thuận tiện hơn thì việc vận hành, nâng cấp, duy trì đảm bảo hoạt động cho hệ thống càng cần phải có thêm nhân lực mạnh, có chọn lọc.

Xuân Mai