Trung Quốc chiếm lĩnh chuỗi cung ứng phần cứng robot, Mỹ giữ lợi thế thuật toán

Robot hình người IRON của XPeng.

So với phiên bản đầu tiên ra mắt năm ngoái còn khá cứng nhắc, phiên bản nâng cấp mới đây của công ty xe điện Trung Quốc này đã có vóc dáng linh hoạt và nhịp nhàng hơn.

ELON MUSK KHEN IRON VÀ NĂNG LỰC CÔNG NGHỆ CỦA TRUNG QUỐC

Dù đôi lúc vẫn để lộ những chuyển động “khựng” đặc trưng của máy móc, nhưng cách IRON di chuyển đã tiệm cận dáng đi tự nhiên của con người.

https://www.youtube.com/embed/HoNpYdlkGbo

Bước tiến của XPeng nhanh chóng gây tiếng vang ra ngoài biên giới Trung Quốc.

Ngay cả tỷ phú công nghệ Elon Musk, CEO Tesla, đã bấm thích các đoạn video và bình luận: “Tesla và các công ty Trung Quốc sẽ thống trị thị trường. Tôi rất tôn trọng năng lực cạnh tranh của Trung Quốc. Ở đây có rất nhiều con người thông minh và chăm chỉ”.

Theo các trang công nghệ Trung Quốc, XPeng đã trang bị cho IRON ba chip Turing AI do hãng tự phát triển. Sức mạnh xử lý tương đương các hệ thống lái tự động cao cấp. Nhưng trong robot, chúng phải hoạt động đa nhiệm cùng lúc: điều khiển chuyển động các khớp, xử lý hình ảnh, hiểu ngôn ngữ và giữ thăng bằng.

Nhờ sức mạnh tính toán và thuật toán tối ưu, IRON có thể thực hiện nhiều động tác gần như tự nhiên: bàn tay cầm nắm linh hoạt, phần cột sống mô phỏng theo cơ thể người giúp robot cúi xuống nhặt đồ nhẹ nhàng, còn đôi chân được thiết kế để bước đi trôi chảy, bớt “giật cục” như các thế hệ robot trước.

TRUNG QUỐC CHIẾM KHOẢNG 63% CHUỖI CUNG ỨNG CHO ROBOT, MỸ THỐNG TRỊ NĂNG LỰC TÍNH TOÁN CỦA ROBOT

Hiện nay, robot hình người đang trở thành một trong những “đường đua” nóng nhất của ngành công nghệ toàn cầu, thu hút sự tham gia của hàng loạt tập đoàn lớn và các startup ở khắp nơi trên thế giới, từ Tesla, BMW đến Hyundai Motor.

Trong số đó, Tesla đang phát triển robot hình người Optimus. Elon Musk dự định sản xuất hàng loạt khoảng 5.000 robot trong năm nay và khẳng định Optimus sẽ “thật sự hữu ích”, có thể đảm nhiệm “những công việc thiết thực” ngay trong các nhà máy của Tesla.

Cùng lúc, các doanh nghiệp Trung Quốc cũng tăng tốc mạnh mẽ, với những tên tuổi lớn trong ngành ô tô như BYD, Xiaomi hay Chery.

Danh sách Morgan Stanley Humanoid 100 năm 2025 có 35 công ty Trung Quốc; trong số 22 doanh nghiệp có khả năng sản xuất robot toàn hệ thống, có tới 9 đơn vị đến từ Trung Quốc.

Sự vươn lên nhanh chóng của Trung Quốc trong mảng robot hình người được cho là nhờ sự hậu thuẫn lớn từ chính sách. Năm 2023, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đã ban hành bộ hướng dẫn nhằm xây dựng hệ sinh thái đổi mới vào năm 2025, đẩy mạnh phát triển các công nghệ lõi, thúc đẩy ứng dụng thực tế và hỗ trợ doanh nghiệp vươn tầm toàn cầu.

Theo các nhà phân tích, nguyên nhân sâu xa khiến cả cơ quan nhà nước lẫn doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc ưu tiên robot hình người chính là mối lo ngại về cuộc khủng hoảng lao động do biến đổi nhân khẩu học. Với dân số già hóa nhanh và thế hệ trẻ ngày càng ngần ngại làm việc trong nhà máy, ngành sản xuất Trung Quốc đang đối mặt tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng.

Từ năm 2021, một số quan chức đã dự báo rằng đến năm 2025, riêng lực lượng lao động trong ngành sản xuất có thể thiếu gần 30 triệu người và xu hướng này được dự đoán sẽ còn xấu đi.

Đơn vị Tình báo Kinh tế (EIU) dự báo lực lượng lao động trong độ tuổi của Trung Quốc sẽ giảm xuống còn khoảng 645 triệu người vào năm 2045, thấp hơn rất nhiều so với đỉnh 794 triệu người năm 2013, và khi đó sẽ chiếm chưa đến một nửa dân số cả nước.

Về phần cứng, các công ty Trung Quốc đang chiếm khoảng 63% chuỗi cung ứng robot hình người toàn cầu, đặc biệt nổi trội trong sản xuất linh kiện quan trọng như bộ truyền động, cảm biến hay pin lithium-ion.

Tuy nhiên, trí thông minh của robot nằm ở phần mềm và chip điều khiển vẫn do Mỹ thống trị. Một báo cáo của Morgan Stanley công bố hồi tháng 2 nhấn mạnh rằng những gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Nvidia hay Google vẫn cung cấp sức mạnh tính toán cốt lõi, đồng thời hỗ trợ các thuật toán - “bộ não” cho hầu hết robot hình người trên thế giới.

Dù vậy, Trung Quốc, với năng lực công nghệ hiện nay, nhất là chiến lược làm chủ công nghệ chip đang được đẩy mạnh, được dự đoán sẽ chiếm thị phần lớn trong lĩnh vực này. Dữ liệu dự báo thị trường robot hình người toàn cầu có thể vượt 5 nghìn tỷ USD vào năm 2050, với số robot toàn cầu vượt 1 tỷ đơn vị, trong đó riêng Trung Quốc có thể chiếm 300 triệu robot.

Bạch Dương