Chiêm ngưỡng loạt bảo vật vô giá của nền văn hóa Đông Sơn

1. Được phát hiện vào khoảng năm 1893-1894 ở làng Ngọc Lũ, phủ Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, Bảo vật quốc gia Trống đồng Ngọc Lũ I được coi là trống đồng đẹp nhất của văn hóa Đông Sơn từng được tìm thấy ở nước ta.

Trống còn khá nguyên vẹn, có hình dáng cân đối, đường kính 79 cm, cao 63 cm. Nét đặc sắc nhất của trống đồng Ngọc Lũ I là hệ thống hoa văn hết sức phong phú, là chuẩn mực cho nền mỹ thuật của các cư dân văn hóa Đông Sơn.

2. Trong các trống đồng Đông Sơn đang được lưu giữ ở Việt Nam, Bảo vật quốc gia Trống đồng Hoàng Hạ được coi là chiếc trống “Á hậu”, với vẻ đẹp chỉ đứng sau trống đồng Ngọc Lũ. Hiện vật được phát hiện tại thôn Hoàng Hạ, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Đông (cũ) vào năm 1937.

Trống có đường kính mặt 78,5 cm, đường kính chân 79,9 cm, cao 61,5 cm. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, cùng với trống đồng Ngọc Lũ, trống đồng Hoàng Hạ là biểu tượng cho đỉnh cao nhất trong mỹ thuật tạo hình của nghệ nhân Đông Sơn xưa.

3. Được Bảo tàng Lịch sử quốc gia sưu tầm năm 2006 tại thị trấn Sao Vàng, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, Bảo vật quốc gia Trống đồng Sao Vàng được xác định là chiếc trống đồng Đông Sơn có kích thước lớn nhất từng được phát hiện ở Việt Nam cho đến nay.

Trống có chiều cao 86 cm, đường kính mặt 116 cm, tình trạng còn khá nguyên vẹn. Nhìn chung, hệ thống hoa văn trang trí trên trống đồng Sao Vàng mang những nét tương đồng với các trồng đồng Đông Sơn cùng thời kỳ, phản ánh sinh động đời sống sinh hoạt của người Việt cổ.

4. Bảo vật quốc gia Thạp đồng Đào Thịnh được phát hiện ở bờ sông Hồng thuộc địa phận xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái vào năm 1961. Hiện vật có chiều cao 98 cm, đường kính miệng 61 cm, đường kính đáy 60 cm.

Nét đặc sắc nhất của chiếc thạp này là trên nắp thạp có 4 cặp tượng trai gái đang giao hợp, trong đó có hai cặp còn nguyên vẹn, được tạo hình rất sống động. Hình ảnh này tượng trưng cho khát vọng sinh sôi nảy nở của con người và vạn vật trong nền nông nghiệp lúa nước của người Việt cổ.

5. Bảo vật quốc gia Tượng đồng hai người cõng nhau thổi khèn được các nhà khảo cổ Pháp tìm thấy ở di chỉ Đông Sơn (Thanh Hóa) đầu thế kỷ 20. Hiện vật cao 8,5 cm, rộng 9,5 cm, thể hiện cảnh hai người cõng nhau, người ngồi trên lưng miệng ngậm khèn.

Không chỉ là tuyệt tác về nghệ thuật đúc đồng, bức tượng còn phản ánh chân thực sinh hoạt âm nhạc của người Việt cổ. Nét văn hóa này khởi nguồn từ xa xưa, đến nay còn đọng lại trong nhiều dân tộc thiểu số ở Việt Nam.

6. Được phát hiện tại thôn Việt Khê, xã Phù Ninh, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng năm 1961, Bảo vật quốc gia Mộ thuyền Việt Khê được đánh giá là ngôi mộ cổ nhất và đẹp nhất từng được biết đến của nền văn hóa Đông Sơn.

Mộ làm bằng thân cây khoét rỗng, có chiều dài 476 cm, rộng 77 cm, dày 6 cm, sâu 39 cm, cao cả nắp 60 cm. Điều đặc biệt là bên trong mộ chứa 107 đồ tùy táng gồm chủ yếu là đồ đồng, một số là đồ gỗ và đồ da có sơn. Đây là kỷ lục về số lượng đồ tùy táng trong một ngôi mộ Đông Sơn.

Quốc Lê