Trong số những chiếc xe ôtô phục vụ Bác Hồ, chiếc ZIS-115 biển số HN-707 do Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô tặng Trung ương Đảng Lao động Việt Nam năm 1954. Chiếc xe ZIS-115 chống đạn được Bác Hồ và các đồng chí trong Bộ Chính trị, Trung ương Đảng sử dụng trong các chuyến công tác từ năm 1954 - 1972.
Hiện chiếc xe đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (số 1 phố Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). ZIS-115 chống đạn là dòng xe được Nhà máy Sản xuất ôtô Số 2 Stalin (ZIS) sản xuất từ năm 1935, theo yêu cầu của nhà lãnh đạo Liên Xô Stalin về một loại xe có khả năng chống đạn tốt.
Chiếc ZIS-115 của Chủ tịch Hồ Chí Minh được sản xuất từ 1946-1947 và chỉ có 32 chiếc rời dây chuyền sản xuất, nguyên bản ZIS-115 là chiếc ZIS-110, chỉ khác ở chỗ chiếc ZIS-115 được bọc thép chống đạn, còn về cơ bản không có gì khác so với nguyên bản.
Thay đổi lớn nhất là chiếc xe ZIS-115 của Chủ tịch Hồ Chí Minh được trang bị đèn sương mù, lốp xe cỡ lớn, hai đèn báo động hiện đại, cửa sổ được thiết kế đặc biệt để bên ngoài không thể nhìn vào bên trong.
Khác với các xe hiện nay, ghế ngồi của ZIS-115 không bị ngăn cách bởi cần số. Thân vỏ dày tới 8 ly nên hệ thống cửa, chốt cửa, cửa kính rất đồ sộ. Muốn nâng kính lên, phải dùng một cần gạt nâng lên hạ xuống. Cửa chớp nhỏ phía trước cũng được quay bằng cơ để điều chỉnh.
Phía trong khoang lái ZIS-115 phục vụ bác Hồ cũng được thiết kế rất đặc biệt. Một vô-lăng bọc da có bán kính lớn với vòng thép nhỏ đồng tâm, đặc trưng vô-lăng trên những chiếc xe của Xô Viết thời kỳ đó.
Bảng táp-lô rất khác lạ so với bây giờ khi sử dụng một đồng hồ công-tơ-mét nằm ngang, với các chỉ số km chẵn. Các nút điều khiển của xe có hình tròn dạng cơ và núm xoay rất dễ sử dụng.
Gầm ZIS-115 được gia cố với một lớp thép chống đạn dày nhằm chống lại các loại mìn được cài đặt dưới đất. Trọng lượng của xe là 4280 kg. Xe được trang bị một động cơ 8 máy với công suất 140 mã lực.
Tốc độ tối đa của xe là 120km/h và mức tiêu thụ nhiên liệu của nó là 27,5 lít/100km. Được thiết kế như một chiếc xe chuyên chở nguyên thủ và cán bộ, ZIS-115 có khoang xe phía sau rộng rãi và được trang bị ghế nệm da.
Người ngồi sau có đủ không gian để duỗi chân một cách thoải mái. Đặc biệt, khi cần thiết có cuộc trò chuyện riêng tư, những người ngồi sau có thể quay kính, tạo ra một ngăn cách giữa khoang lái và khoang hành khách, đảm bảo tính riêng tư và bảo mật trong xe.
Video: Giải mã bí ẩn những chiếc xe chở bác Hồ.
Nguyễn Anh