Chiến dịch 'Mạng nhện' của Ukraine tác động tư duy quân sự thế giới như thế nào?

UAV và nghệ thuật ém quân Ukraine gần sân bay

Với chiến dịch tập kích UAV này (mang mật danh “Mạng nhện”), các đội quân nhỏ hơn đã có thêm một tiền lệ về cách ngăn chặn quân đội lớn hơn tiến hành không kích xuất phát từ nơi rất xa chiến tuyến.

Máy bay Tu-22M3 của không quân Nga. Ảnh: Lysenko.

Chiến dịch “Mạng nhện” đã phá hủy hoặc làm hư hại hơn 40 chiếc máy bay ném bom chiến lược Tu-95, Tu-160 và Tu-22M3 của Nga, cũng như một máy bay cảnh báo sớm trên không A-50, theo giới chức Ukraine. Số lượng máy bay này là tương đương 1/3 tổng số máy bay ném bom tầm xa của Nga. Thiệt hại của Nga được phía Ukraine ước tính ở mức 7 tỷ USD.

Ngay cả khi các hình ảnh chụp vệ tinh sau đó xác nhận thiệt hại của Nga không đến mức như vậy thì chiến dịch tập kích bất ngờ bằng UAV cảm tử này vẫn có ý nghĩa lớn về mặt tác chiến trong kỷ nguyên mới.

Thông thường các bên tham chiến sẽ xây dựng năng lực tác chiến ở những khu vực hậu phương tương đối an toàn - đó là các trung tâm hậu cần nằm cách tiền tuyến hàng trăm hoặc hàng nghìn kilomet. Nơi đây, người ta lập những đơn vị quân sự mới và bố trí những oanh tạc cơ tầm xa.

Thế yếu của các sân bay

Sân bay luôn là mục tiêu quan trọng trong tác chiến hiện đại. Logic ở đây là những máy bay ném bom và tiêm kích khi nằm trên mặt đất sẽ dễ bị tấn công tiêu diệt hơn là khi đã cất cánh trên không.

Tại sa mạc Bắc Phi trong Chiến tranh thế giới thứ 2, lực lượng biệt kích đường không của Anh đã sử dụng những cuộc đột kích bằng xe jeep và thuốc nổ hẹn giờ để vô hiệu hóa khoảng 367 máy bay của phát xít Đức nằm rải rác ở khu vực này. Không quân phát xít Đức sau đó không bao giờ tạo ra đủ số máy bay chiến đấu như vậy. Cùng năm đó, lính dù Đức đã chiếm các sân bay ở Crete, khiến không quân Anh không thiết lập được căn cứ tiền phương.

Trong Chiến tranh Việt Nam, các đội xung kích của quân đội cách mạng Việt Nam đã dùng bộc phá và súng cối để liên tục đánh phá căn cứ Mỹ tại Phan Rang, Đà Nẵng và Biên Hòa, thiêu cháy nhiều máy bay địch ngay trên sân bay và buộc Mỹ phải huy động hàng ngàn binh sĩ để bảo vệ căn cứ không quân.

Việc đánh máy bay trên bộ vẫn rất hiệu quả do tạo ra nhiều chi phí cho đối phương. Mỗi đường băng chi chít hố bom hay mỗi oanh tạc cơ bị bốc cháy đều buộc quân đội đối phương phải đổ rất nhiều tiền vào việc ngăn chặn những cuộc tấn công kiểu này, ví dụ như xây các nhà chứa chắc chắn hơn cho máy bay hay phân tán máy bay ra nhiều căn cứ khác nhau, hoặc kéo lực lượng chiến đấu trên tuyến đầu về tuyến sau làm lính gác căn cứ.

Kỷ nguyên mới của tác chiến UAV

Trong chiến dịch “Mạng nhện”, ngoài các mục đích trên, Ukraine cũng tìm cách gây bất ngờ để tạo hiệu ứng sốc tâm lý lên đối phương. Và Ukraine đã có được một thứ vũ khí mới của thế kỷ 21, đó là máy bay không người lái (UAV).

UAV hoạt động ở độ cao phía trên lực lượng lục quân nhưng lại thấp hơn tầm cao của máy bay tiêm kích, cường kích và ném bom. Ở độ cao này, UAV tránh được hầu hết hỏa lực bộ binh, đồng thời tránh được cả radar truyền thống.

Trong chiến dịch “Mạng nhện”, Ukraine đã đưa những đội UAV nhỏ vào cách đường băng Nga vài dặm. Những bệ phóng tạm thời do Ukraine lập ra ở vị trí này đã khiến Nga trở tay không kịp.

Xét về mặt kinh tế, mỗi chiếc UAV của Ukraine trong chiến dịch này (kèm với pin và thuốc nổ) có giá chưa tới 3.000 USD, trong khi một chiếc máy bay ném bom của Nga có giá tới 250 triệu USD.

Ảnh hưởng gây ra cho Nga

Sau chiến dịch “Mạng nhện” xuất quỷ nhập thần, Nga chắc chắn sẽ phải điều những máy bay chiến lược còn lại vào vị trí an toàn. Để bảo vệ tốt hơn các căn cứ không quân của mình, Nga sẽ phải dựng thêm các kè đất, bố trí các pháo 30mm dẫn đường bằng radar cùng hệ thống tác chiến điện tử - tất cả đều ngốn tiền bạc. Ngoài ra, Nga có thể phải rút bớt quân ở tiền tuyến về bảo vệ những căn cứ không quân quan trọng.

Chiến dịch này cũng đã làm sứt mẻ ít nhiều lực lượng hạt nhân của Nga (với một số máy bay Tu-95 và Tu-160 bị phá hủy).

Ngoài ra, Ukraine, cụ thể là cơ quan an ninh nội địa của nước này (SBU), đã chứng minh được khả năng tác chiến trong điều kiện khó khăn. SBU đã mất tới 18 tháng để tuồn các UAV chưa lắp rắp vào lãnh thổ Nga thông qua các xe tải dân sự. Họ mất hàng tuần để lắp rắp các thiết bị này. Họ phải tỉ mỉ khảo sát các góc camera để bảo đảm rằng những xe tải chở UAV của họ không khác biệt với các xe tải khác trong hình ảnh chụp từ vệ tinh. UAV sau đó được đưa tới các hỏa điểm đã được khảo sát trước và được triển khai bay ở độ cao ngọn cây.

Sau khi tấn công khá thành công vào máy bay ném bom chiến lược của Nga bằng UAV, Ukraine có thể tiếp tục nhắm tới các kho tên lửa và kho UAV của Nga.

Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch Nguồn: Reuters