Chiến dịch tấn công Kursk chưa đạt mục tiêu chính

Hiện lực lượng Nga vẫn tiếp tục tiến công, chiếm thêm đất và áp sát thị trấn hậu cần chiến lược Pokrovsk trên địa bàn vùng Donetsk. Tổng thống Vladimir Putin vào tuần trước từng bày tỏ thất vọng khi Ukraine chưa bị chặn lại tại Kursk, nhưng trong chuyến thăm một trường học mới đây lại ca ngợi đà tiến công của quân đội nước mình ở tiền tuyến khác.

“Kẻ thù không hoàn thành nhiệm vụ mà chúng đặt ra là ngăn cản chúng ta ở Donbas (khu vực gồm hai vùng Donestk và Luhansk)”, theo ông Putin.

Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố chiến dịch tấn công Kursk là một phần quan trọng trong kế hoạch chấm dứt chiến sự chuẩn bị được trình bày với Mỹ. Ông chỉ ra hoạt động không kích liên tiếp vào hàng loạt thành phố trên khắp Ukraine của Nga thời gian qua cho thấy tính đúng đắn của chiến dịch này.

Nhưng không ít người tỏ ý nghi ngờ, trong bối cảnh Nga sử dụng lực lượng đông đảo cố chiếm toàn bộ Donetsk rồi đưa quân sang Luhansk. Nghị sĩ Ukraine Mariana Bezuhla chỉ trích giới chỉ huy nước này chỉ bố trí các đơn vị “thây ma” cùng binh lính thiếu kinh nghiệm bảo vệ Pokrovsk, hậu quả là phải trả giá bằng nhân mạng lẫn lãnh thổ.

Cảnh giao tranh gần Pokrovsk - Ảnh: Reuters

Nhà phân tích George Beebe (Viện Quincy) cảnh báo chiến dịch tấn công Kursk dường như đang hướng đến thất bại: “Nga không điều nhiều lực lượng khỏi tiền tuyến mà lại đẩy nhanh đà tiến công”. Ông còn cho rằng Nga đã biến chiến dịch thành cơ hội tiêu diệt nhiều lính cùng xe tăng Ukraine, nên họ không vội giải phóng Kursk. Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) cũng đánh giá Tổng thống Putin chấp nhận trì hoãn giành lại lãnh thổ để duy trì lợi thế tại Pokrovsk.

Sau 1 tháng tấn công, Ukraine chiếm được khoảng 1.300km2 lãnh thổ, bắt hàng trăm binh sĩ Nga và chiếm 100 khu dân cư. Nhưng giáo sư quan hệ quốc tế Stephen Walt (Đại học Harvard) cho biết số lãnh thổ mà Ukraine kiểm soát tại Kursk chỉ chiếm 0,0064% tổng diện tích lãnh thổ đất liền của Nga.

“Chiến dịch là thành công chiến thuật nhưng không phải thành tích chiến lược lớn. Nó giúp củng cố sĩ khí, phơi bày một số điểm yếu phía Nga, tuy nhiên khả năng tiến xa của họ chịu nhiều hạn chế rõ ràng. Cuộc chiến sẽ được quyết định bởi tình hình ở chiến trường phía Ukraine chứ không phải ở Kursk”, theo giáo sư Walt.

Ông nói thêm: “Thậm chí đây có thể trở thành sai lầm chiến lược, khiến khả năng phòng thủ của Ukraine ở phía đông suy yếu tạo cơ hội cho Nga đột phá. Nga có thể để Ukraine chiếm một phần nhỏ lãnh thổ, biết rằng sau này họ hoàn toàn đủ sức khôi phục toàn bộ quyền kiểm soát”.

Nhà nghiên cứu Michael O’Hanlon (Viện Brookings) nhận định Ukraine muốn dùng phần lãnh thổ Kursk chiếm đóng để đàm phán, vì nước này nhận ra không thể giành lại lãnh thổ của mình bằng một chiến dịch phản công. Tuy nhiên, Tổng thống Putin sẽ chẳng đời nào lại chấp nhận “lấy 1.000 đổi 1”.

Hơn nữa Ukraine chắc chắc phải điều quân từ nơi khác đến vùng biên giới cho chiến dịch tấn công Kursk, dẫn đến suy yếu phòng tuyến giữa lúc các đơn vị cố thủ bị áp đảo về hỏa lực lẫn quân số.

Nhà phân tích Elina Beketova (Trung tâm Phân tích chính sách châu Âu) vẫn tin rằng chiến dịch tấn công Kursk đem lại lợi ích lớn: bảo vệ hai vùng Sunny và Kharkiv phía đông bắc Ukraine khỏi các đợt tấn công từ Nga, về lâu dài Nga phải rút thêm quân từ tiền tuyến về giành lại lãnh thổ nước mình, chứng tỏ cho thế giới thấy Ukraine đủ sức đưa quân sang Nga.

Phó giáo sư quan hệ quốc tế Michael Butler (Đại học Clark) nhận định không chỉ chiến dịch Kursk không đạt kỳ vọng mà tương lai viện trợ phương Tây cũng không chắc chắn khi bầu cử Mỹ đến gần, tất cả sẽ khiến chiến sự đứng trước bước ngoặt lớn.

Cẩm Bình