Chiến lược bảo đảm an ninh mạng trong tài chính ngân hàng
Những quốc gia phát triển đã sớm xây dựng chiến lược, khuôn khổ pháp lý và áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến để bảo đảm an toàn hệ thống tài chính.
Phát biểu tại Tọa đàm "Thanh toán xuyên biên giới và vay vốn trực tuyến: Tiện ích số cho kinh doanh và tiêu dùng” ngày 11/9, ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, Tư vấn, Phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia một lần nữa cảnh báo rủi ro về an ninh mạng, ăn cắp dữ liệu cá nhân.
Chuyên gia này nhận định: "Động cơ phổ biến nhất của tin tặc là lợi ích tài chính, khi chúng trực tiếp chiếm đoạt tiền, đánh cắp dữ liệu thẻ tín dụng hoặc khai thác ví điện tử để trục lợi. Ngoài ra, dữ liệu giao dịch và thông tin cá nhân trong các hệ thống này có giá trị rất cao trên thị trường ngầm, có thể dùng để lừa đảo, tống tiền hoặc bán cho các tổ chức tội phạm khác. Một số nhóm tấn công còn mang động cơ chính trị hoặc phá hoại, nhằm gây mất niềm tin vào hệ thống tài chính toàn cầu, làm suy yếu uy tín của quốc gia hoặc tổ chức”.
Trong kỷ nguyên số hóa, lĩnh vực tài chính – ngân hàng được xem là một trong những mục tiêu tấn công hàng đầu của tội phạm mạng. Trên thế giới, những quốc gia phát triển đã sớm xây dựng chiến lược, khuôn khổ pháp lý và áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến để bảo đảm an toàn hệ thống tài chính của mình.
Mỹ
Trong nhiều thập kỷ qua, Mỹ luôn được coi là quốc gia đi đầu trong việc bảo đảm an ninh mạng cho lĩnh vực tài chính – ngân hàng. Với một hệ thống tài chính khổng lồ, nơi tập trung nhiều tập đoàn ngân hàng, công ty thẻ tín dụng và các tổ chức thanh toán toàn cầu, Mỹ thường xuyên trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công mạng quy mô lớn. Chính vì vậy, quốc gia này đã xây dựng được nhiều cơ chế, quy định và giải pháp kỹ thuật mang tính chuẩn mực quốc tế.
Một trong những kinh nghiệm nổi bật của Mỹ là việc thiết lập khuôn khổ pháp lý chặt chẽ. Các ngân hàng và tổ chức tài chính phải tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật như PCI-DSS trong giao dịch thẻ, đồng thời tuân theo quy định của Cục Dự trữ Liên bang (FED), Văn phòng Kiểm soát Tiền tệ (OCC) và Cơ quan Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB). Hệ thống pháp lý này không chỉ nhấn mạnh đến bảo vệ dữ liệu khách hàng mà còn yêu cầu xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố, nhằm giảm thiểu rủi ro khi tấn công xảy ra.
Mỹ luôn được coi là quốc gia đi đầu trong việc bảo đảm an ninh mạng cho lĩnh vực tài chính – ngân hàng. Ảnh: The Financial Technology Report.
Mỹ cũng đặc biệt coi trọng việc chia sẻ thông tin tình báo mạng. Các ngân hàng thường xuyên tham gia vào Mạng lưới chia sẻ và phân tích thông tin tài chính (FS-ISAC), nơi cung cấp cảnh báo sớm và hướng dẫn ứng phó khi phát hiện mối đe dọa. Đây là mô hình hợp tác công – tư điển hình, giúp toàn ngành nâng cao khả năng phòng thủ trước tội phạm mạng.
Ngoài ra, các tổ chức tài chính tại Mỹ đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, học máy và phân tích dữ liệu lớn để giám sát giao dịch theo thời gian thực, kịp thời phát hiện những hành vi bất thường. Đi cùng với đó là các chương trình diễn tập an ninh mạng quy mô quốc gia, nhằm đảm bảo sự phối hợp nhanh chóng giữa ngân hàng, cơ quan chính phủ và lực lượng an ninh khi có sự cố.
Kinh nghiệm từ Mỹ cho thấy, bảo đảm an ninh mạng trong tài chính – ngân hàng cần sự kết hợp đồng bộ giữa khung pháp lý chặt chẽ, hợp tác chia sẻ thông tin và ứng dụng công nghệ hiện đại.
Nhật Bản
Nhật Bản là một trong những trung tâm tài chính lớn của châu Á, đồng thời cũng là quốc gia sớm chú trọng đến vấn đề an ninh mạng trong lĩnh vực ngân hàng. Với đặc thù là nền kinh tế dựa nhiều vào công nghệ số và thanh toán điện tử, Nhật Bản luôn phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công mạng với những cách thức ngày càng tinh vi. Chính phủ và các tổ chức tài chính tại quốc gia này đã triển khai nhiều biện pháp toàn diện nhằm bảo vệ hệ thống và củng cố niềm tin của người dân.
Một trong những biện pháp nổi bật là sự ra đời của Trung tâm An ninh mạng trong lĩnh vực tài chính (FS-ISAC Japan), nơi các ngân hàng và công ty tài chính có thể chia sẻ thông tin cảnh báo sớm về các mối đe dọa. Cơ chế hợp tác này giúp toàn ngành nâng cao khả năng dự đoán, đồng thời phối hợp nhanh chóng khi có sự cố xảy ra.
Chính phủ và các tổ chức tài chính tại Nhật Bản đã triển khai nhiều biện pháp toàn diện nhằm bảo vệ hệ thống và củng cố niềm tin của người dân. Ảnh: Decrypt.
Bên cạnh đó, chính phủ Nhật Bản đóng vai trò chủ động trong việc thúc đẩy hợp tác công – tư. Trước thềm các sự kiện quốc tế lớn như Thế vận hội Tokyo 2020, Nhật Bản đã tổ chức nhiều cuộc diễn tập an ninh mạng quy mô lớn với sự tham gia của ngân hàng, công ty chứng khoán, tổ chức bảo hiểm và cơ quan chức năng. Những cuộc diễn tập này giúp kiểm nghiệm năng lực ứng phó thực tế, từ đó nâng cao tính sẵn sàng của toàn hệ thống tài chính.
Ở cấp độ kỹ thuật, các ngân hàng Nhật Bản áp dụng mạnh mẽ công nghệ xác thực đa lớp, mã hóa dữ liệu, giám sát giao dịch theo thời gian thực và các giải pháp phân tích hành vi để kịp thời phát hiện hoạt động bất thường. Một số ngân hàng còn đầu tư vào trí tuệ nhân tạo và học máy để nâng cao độ chính xác trong việc phát hiện gian lận.
Kinh nghiệm từ Nhật Bản cho thấy, để bảo đảm an ninh mạng trong tài chính – ngân hàng, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ và doanh nghiệp, kết hợp giữa chia sẻ thông tin, diễn tập thực tiễn và ứng dụng công nghệ hiện đại.
Singapore
Singapore được xem là trung tâm tài chính hàng đầu châu Á, nơi tập trung nhiều ngân hàng quốc tế và hoạt động giao dịch điện tử quy mô lớn. Chính vì vậy, quốc gia này luôn coi an ninh mạng trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng là ưu tiên chiến lược. Trước nguy cơ tội phạm mạng ngày càng gia tăng, Singapore đã xây dựng một hệ thống quản lý rủi ro toàn diện, vừa dựa trên khung pháp lý nghiêm ngặt, vừa kết hợp công nghệ hiện đại và hợp tác công – tư.
Cơ quan Tiền tệ Singapore (Monetary Authority of Singapore – MAS) đóng vai trò trung tâm trong việc hoạch định chính sách và giám sát an ninh mạng tài chính. MAS ban hành “Bộ quy tắc quản trị rủi ro công nghệ và an ninh mạng” bắt buộc tất cả các tổ chức tài chính tuân thủ. Bộ quy tắc này bao gồm các yêu cầu về bảo mật dữ liệu, kiểm soát truy cập, quản lý rủi ro công nghệ và kế hoạch ứng phó sự cố. Nhờ đó, mọi ngân hàng tại Singapore đều phải duy trì mức an toàn thông tin tối thiểu, giảm nguy cơ lỗ hổng hệ thống.
Singapore coi an ninh mạng trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng là ưu tiên chiến lược. Ảnh: Ledger Insights.
Ngoài quy định pháp lý, Singapore chú trọng phát triển năng lực giám sát và phản ứng nhanh. Họ thành lập Trung tâm phân tích và chia sẻ thông tin tài chính (FS-ISAC Singapore), nơi các ngân hàng có thể phối hợp cảnh báo, chia sẻ dữ liệu về mối đe dọa mạng. Đây là yếu tố then chốt giúp toàn ngành nâng cao khả năng phát hiện và ngăn chặn tấn công.
Về mặt kỹ thuật, các ngân hàng Singapore ứng dụng mạnh mẽ trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn để giám sát giao dịch theo thời gian thực. Công nghệ này giúp phát hiện các hành vi bất thường như gian lận thẻ, chuyển tiền đáng ngờ hoặc tấn công giả mạo. Bên cạnh đó, Singapore cũng chú trọng đào tạo nhân lực an ninh mạng chất lượng cao, tổ chức các cuộc diễn tập định kỳ nhằm nâng cao khả năng ứng phó với sự cố.
Từ kinh nghiệm của Singapore có thể thấy, an ninh mạng trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng cần một chiến lược tổng thể, trong đó pháp lý, công nghệ và hợp tác quốc tế được kết hợp chặt chẽ. Đây là hướng đi hiệu quả giúp quốc gia này giữ vững vị thế trung tâm tài chính an toàn và uy tín trong khu vực.
