Chiến lược nào để thương mại hóa phim lưu trữ

Hội thảo "Phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay" diễn ra sáng 25-11 tại Khách sạn Liberty Central Saigon Citypoint. Hội thảo quy tụ các đại biểu: ông Phạm Cao Thái - Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL); bà Lê Thị Hà - Viện trưởng Viện Phim Việt Nam, TS Nguyễn Thế Hùng - Nguyên vụ trưởng Vụ KH&CN thuộc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL), TS Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam…

Mở đầu, bà Lê Thị Hà - Viện trưởng Viện Phim Việt Nam, đặt ra câu hỏi việc cung cấp phim phát hành trên các nền tảng số có thu tiền thì thế nào. Việc thu tiền ai sẽ thu vì chưa có cơ chế thực hiện, khung bản quyền ra sao?

Bà Lê Thị Hà - Viện trưởng Viện Phim Việt Nam, tại hội thảo

Tại hội thảo, TS. Ngô Đặng Trà My - Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam, đã khái quát về công tác khai thác, phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động tại Viện Phim Việt Nam. Trong đó, bà thông tin hiện nay, Viện Phim Việt Nam đang lưu giữ và bảo quản hàng vạn mét phim tư liệu, tài liệu quý hiếm của điện ảnh Việt Nam.

Trong đó, bộ sưu tập gồm gần 20.000 tên phim, với khoảng hơn 80.000 cuốn phim 35mm, 16mm, hàng chục ngàn băng video các loại.

Đặc biệt nổi bật trong đó là khối lượng lớn tác phẩm điện ảnh cách mạng Việt Nam kinh điển: "Chung một dòng sông", "Con chim vành khuyên", "Vợ chồng A Phủ" "Chị Tư Hậu", "Đường về quê mẹ", "Vĩ tuyến 17 ngày và đêm", "Cánh đồng hoang", "Mẹ vắng nhà", "Bao giờ cho đến tháng Mười" (phim truyện)… cùng những tư liệu hình ảnh động vô giá gắn với sự nghiệp hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ngoài ra, kho lưu trữ các tài liệu kèm theo phim của Viện Phim Việt Nam cũng đang lưu giữ 1.500 hồ sơ phim truyện Việt Nam, 2.030 hồ sơ phim tài liệu, 615 hồ sơ phim hoạt hình, hàng trăm hồ sơ về các nhà hoạt động điện ảnh, các vấn đề chung của điện ảnh…

"Số lượng tác phẩm, tư liệu, tài liệu điện ảnh lưu trữ được giới thiệu đến công chúng còn ít so với khối lượng tư liệu hình ảnh động hiện đang được lưu trữ; Chưa xây dựng được lịch trình tổ chức các hoạt động mang tính định kỳ cố định, để từng bước hình thành và duy trì cho công chúng thói quen văn hóa thưởng thức tác phẩm điện ảnh lưu trữ.

Nội dung của một số hoạt động như tuần phim chuyên đề; gặp gỡ, giao lưu, giới thiệu tác phẩm điện ảnh Việt Nam… đôi khi còn chưa sinh động. Số lượng công chúng tham gia các hoạt động có khuynh hướng giảm dần theo thời gian. Hoạt động phổ biến phim, tư liệu điện ảnh lưu trữ trên không gian mạng đang dừng ở bước thử nghiệm" - TS. Ngô Đặng Trà My - Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam, chia sẻ.

TS Ngô Đặng Trà My - Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam

TS Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam

TS Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam, thông tin từ ngày 5 đến 12-12 sẽ tổ chức tuần lễ điện ảnh "Vietnam Cinéma - Itinéraire de Lumìere"(Điện ảnh Việt Nam - Hành trình ánh sáng), tại Paris-Pháp. Nhiều phim được sản xuất tại Việt Nam, bao gồm phim truyện, phim tài liệu và phim ngắn, sẽ đến với các chuyên gia và những người đam mê nghệ thuật thứ bảy tại Pháp. Phim khai mạc được chiếu là "Tử chiến trên không" và bế mạc là "Mưa đỏ".

TS Ngô Phương Lan đưa ra kiến nghị cần khai thác sáng tạo kho phim, tận dụng sức hút từ "Mưa đỏ" phát triển đẩy mạnh dòng phim lịch sử, hậu chiến, đổi mới. "Chúng ta cần sáng tạo, kết hợp điện ảnh công nghệ thực tế ảo, thực tế tăng cường,… tạo ra sản phẩm mới dựa trên nền tảng cũ. Chúng ta cần tích hợp di sản điện ảnh với du lịch điện ảnh, tour du lịch điện ảnh, điện ảnh cách mạng. Phát triển thị trường và mô hình kinh doanh tôn vinh di sản. Đào tạo nguồn nhân lực… " - TS Ngô Phương Lan, nói.

Luật sư Lê Quang Vinh nhận định để thương mại hóa phim di sản cần tháo gỡ rào cản tư duy, chuyển sang khai thác động.

"Thay vì chúng ta bảo tồn tĩnh, lưu trữ trong kho, không nguồn thu, lãng phí tài sản công thì chúng ta nên chuyển sang khai thác động, chuyển số hóa, tái sinh để hàng triệu khán giả trẻ Việt Nam và thế giới. Chúng ta không chỉ bảo tồn mà cần biến kho phim lưu trữ thành ngân hàng nội dung có thể sinh lời" - Luật sư Lê Quang Vinh cho biết.

Ông đưa ra mô hình kiếm tiền từ phim di sản để tham khảo là có thể cấp phép bản quyền phim đơn lẻ (có thời hạn 2-3 năm) hoặc theo gói 10 phim với mức giá hợp lý theo thỏa thuận. Việc này cũng có thể thử nghiệm theo từng giai đoạn từ 50 phim lên 300 phim… để lấy phim nuôi phim tái đầu tư số hóa, phục chế kho phim, giảm gánh nặng ngân sách.

Ông Phạm Cao Thái - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, tại hội thảo

Ông Phạm Cao Thái - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, thông tin phim lưu trữ thuộc nhà nước, do nhà nước đặt hàng cũng đang chịu điều chỉnh của các nghị định, quy định pháp luật như quy định sử dụng tài sản công, tài sản hình thành từ ngân sách nhà nước.

Cơ quan quản lý cũng đang xây dựng khuôn khổ pháp lý giải quyết vấn đề bản quyền cho các phim, nhất là phim do nhà nước đặt hàng.

Bài và ảnh: Minh Khuê