Chiến tranh du kích bùng phát nếu Nagorno-Karabakh bị Azerbaijan chiếm đóng

Trái với những dự báo ban đầu, cuộc xung đột vũ trang nổ ra ở khu vực Kazkaz dường như còn lâu mới kết thúc, bất chấp cả việc một thỏa thuận ngừng bắn vừa được các bên thông qua.

Không giống như những lần trầm trọng hơn của cuộc đối đầu Nagorno-Karabakh trước đây, Azerbaijan - vốn dựa trên sự hỗ trợ cởi mở và mạnh mẽ từ Thổ Nhĩ Kỳ, không có ý định lao vào những "chuyện vặt" như pháo kích và đụng độ biên giới.

Họ có một mong muốn mạnh mẽ đó là tiếp quản toàn bộ khu vực, khẳng định đó mới là "giải pháp cuối cùng cho vấn đề". Nhưng không chắc mọi việc sẽ diễn ra như ý muốn, ngay cả khi Baku thành công trong kế hoạch của mình.

Xung đột Karabakh có lịch sử đối đầu vũ trang quá lâu để có thể chấm dứt chỉ bằng một hoạt động quân sự (hoặc thậm chí một loạt các hoạt động như vậy). Toàn bộ bi kịch nằm ở chỗ cả người Armenia và Azerbaijan đều coi vùng đất này là của họ.

Khía cạnh khác là 150 nghìn người hiện đang sống tại Nagorno-Karabakh, hầu như tất cả họ đều là người Armenia. Hơn nữa không giống như năm 1991, ngày nay đây không chỉ là một dạng lãnh thổ nào đó, mà thực sự một nhà nước - mặc dù không được công nhận.

Cộng hòa Nargono-Karabakh tự xưng (NKR) không chỉ có tổng thống, quốc hội và chính phủ, mà còn có cả lực lượng vũ trang của riêng mình với ít nhất 20 nghìn lính thường trực và khoảng 30 nghìn quân dự bị.

Bây giờ chúng ta hãy thử giả định điều gì sẽ xảy ra nếu dưới áp lực của một số hoàn cảnh nhất định (thất bại quân sự, yêu cầu của các cường quốc đứng sau các bên xung đột), Nagorno-Karabakh sẽ do quân đội Azerbaijan kiểm soát.

Không có nghi ngờ về việc điều này sẽ được kéo theo sau bởi một cuộc trục xuất hàng loạt người Armenia khỏi đó, tức là trên thực tế là toàn bộ dân số hiện tại.

Liệu tất cả 150 nghìn người sống ở Artsakh (trong đó ít nhất 1/3 là những chiến binh tiềm năng sẵn sàng chiến đấu) có chấp nhận số phận trên một cách hiền lành và cam chịu không? Điều này làm dấy lên những nghi ngờ rất lớn.

Điều kiện địa lý và tự nhiên của Kavkaz cực kỳ thuận lợi cho chiến tranh phá hoại và du kích. Những người Armenia sẽ đơn giản lên núi, nơi có lẽ đã được chuẩn bị sẵn căn cứ để duy trì một cuộc chiến tranh du kích lâu dài và bền bỉ.

Những tay súng này biết rõ từng con đường, có kinh nghiệm huấn luyện quân sự và chiến đấu, cũng như động lực rất cao, sẽ trở thành một vấn đề lớn đối với quân đội Azerbaijan nếu họ chiếm được Nagorno-Karabakh.

Ai cũng biết rằng bất kỳ phong trào đảng phái nghiêm túc nào cũng chỉ có cơ hội thành công nếu nó được cung cấp liên tục và hào phóng từ bên ngoài. Trong trường hợp này, Armenia gần như chắc chắn sẽ đóng một vai trò tương tự.

Ở cấp độ chính thức, Yerevan rất có thể sẽ phủ nhận hoàn toàn sự tham gia của chính mình vào việc hỗ trợ lực lượng NKR tự xưng, nhưng điều này sẽ không ngăn cản họ bí mật tiến hành các hoạt động ủng hộ.

Hiện tại, Ankara tuyên bố rằng có những người được cho là "chuyên gia" chiến thuật chiến tranh du kích từ Đảng Công nhân Kurdistan trong hàng ngũ những tay súng ở Nagorno-Karabakh.

Rõ ràng là chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ nhìn thấy người Kurd ở mọi bước đi, nhưng các đại diện của PKK đã sẵn sàng chiến đấu chống lại Ankara cũng như các quân đội và những chế độ mà nước này hỗ trợ bất cứ khi nào có thể.

Và nếu ngay cả bây giờ họ không ở Nagorno-Karabakh, thì nếu nó nằm dưới sự kiểm soát của Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ, lực lượng này chắc chắn sẽ xuất hiện ở đó - với tất cả kinh nghiệm chiến đấu cực kỳ phong phú của mình.

Đổi lại, phía Thổ Nhĩ Kỳ - vốn có lịch sử đối đầu to lớn với các đơn vị PKK sẽ không thể không đưa các chuyên gia của mình trong chiến tranh phản du kích sang một sân khấu mới với họ.

Tất nhiên điều này sẽ dẫn đến một sự leo thang bạo lực mới và tạo thêm xung đột, có lẽ không xuất hiện các trận chiến quy mô lớn sử dụng lực lượng xe bọc thép và pháo binh khổng lồ, nhưng với số lượng thương vong lớn cho cả hai bên, con số sẽ nhân lên mỗi ngày.

Có thể như vậy, những tuyên bố rằng cuộc xung đột ở Nagorno-Karabakh không có giải pháp quân sự chẳng phải là những lời nói suông, mà là một tuyên bố về tình hình thực tế.

Nếu không có một dàn xếp chính trị phù hợp với tất cả các bên, ít nhất một phần, thì chiến tranh sẽ không bao giờ kết thúc ở đó, nó sẽ đơn giản là thay đổi hình thức và tiếp diễn trong thời gian dài.

Bạch Dương