Chiến trường UAV: thermite Nga, Kalkan VTOL, Growler Mỹ

Ba diễn biến đáng chú ý trong lĩnh vực tác chiến không người lái và điện tử: lực lượng Nga thử dùng drone FPV thả thermite để đốt phá mái lưới của các “đường hầm chống drone” tại Ukraine; Baykar công bố thử nghiệm UAV Bayraktar Kalkan VTOL phóng drone FPV ngay giữa không trung; và Hải quân Mỹ triển khai EA-18G Growler với cấu hình gây nhiễu hỗn hợp AN/ALQ-99 và AN/ALQ-249 trên tàu sân bay USS Abraham Lincoln.

Nga thử drone FPV dùng thermite đánh vào mái lưới che đường

Một đoạn video trên mạng cho thấy drone FPV của Nga tiến sát mái lưới che đường và thả gói thermite qua giá treo chuyên dụng nhằm đốt xuyên lớp vật liệu. Đây là sự điều chỉnh một sáng kiến từng do Ukraine triển khai từ năm 2024, khi phía Ukraine đưa thermite lên FPV để đốt dải cây, phá nơi ẩn nấp của lực lượng Nga.

Các mái lưới của “đường hầm chống drone” thường làm từ nhựa, polymer, vải hoặc hợp chất nhẹ. Thermite có thể tạo nhiệt hơn 2.000°C, đủ để làm chảy hoặc đốt thủng lưới mỏng sau vài giây tiếp xúc. Tuy vậy, video không ghi lại hậu quả, nên chưa thể xác nhận mức độ thiệt hại thực tế. Với lưới dày, một lần thả có thể không đủ, đòi hỏi nhiều lượt tấn công.

Về đối sách, chuyển sang lưới kim loại (lưới mắt cáo, lưới thép) có thể khiến thermite khó bám đủ lâu để gây hại. Song kết cấu này tốn kém hơn, cần khung đỡ chắc và khó triển khai rộng. Trong bối cảnh đó, FPV gắn thermite là phương án chi phí thấp để gây tổn thất và buộc đối phương tăng chi phí bảo trì, thay thế mái lưới.

Baykar nâng tầm UAV mẹ – phóng với Kalkan VTOL

Công ty Baykar công bố thử nghiệm thành công vào tháng 11.2025: UAV Bayraktar Kalkan VTOL phóng một drone FPV cỡ nhỏ ngay giữa không trung. Thử nghiệm sử dụng drone kamikaze Skydagger 7, thực hiện hai kiểu phóng: thả tách ôn định để FPV rời UAV mẹ và hạ cánh an toàn; và phóng trực tiếp vào mục tiêu mặt đất theo quỹ đạo tấn công.

Kalkan VTOL là biến thể cất hạ cánh thẳng đứng của dòng DİHA, dùng bốn động cơ điện nâng thẳng đứng và động cơ xăng cho bay hành trình, cho phép hoạt động từ bãi đáp khoảng 20 × 20 m. Vai trò của Kalkan không chỉ trinh sát mà còn như “tàu mẹ trên không”, triển khai drone tấn công tầm ngắn từ vị trí an toàn ngoài tầm phòng không tiền tuyến, rút ngắn thời gian tiếp cận mục tiêu và mở thêm hướng tấn công khó dự đoán.

Trong cuộc thử nghiệm thành công vào tháng 11.2025, UAV Bayraktar Kalkan VTOL của Baykar đã phóng một drone FPV cỡ nhỏ ngay giữa không trung, cho thấy bước tiến mới hướng tới các chiến thuật không người lái phân tán và hệ thống drone nhiều tầng được định hình từ những đổi mới trên chiến trường gần đây - Ảnh: Baykar

Thông số kỹ thuật đã công bố

Với cấu hình này, Kalkan phù hợp nhiệm vụ trinh sát quang – hồng ngoại, chỉ thị laser, đồng thời có khả năng mang – phóng drone tấn công cỡ nhỏ. Chuỗi thử nghiệm củng cố xu hướng tác chiến đa tầng bằng drone, nơi một UAV chiến thuật đóng vai trò mang – phóng nhiều thiết bị tấn công trong một lần xuất kích.

EA-18G Growler mang ALQ-99 và ALQ-249 trên USS Abraham Lincoln

Hải quân Mỹ công bố hình ảnh ngày 24.11 trên tàu sân bay USS Abraham Lincoln, cho thấy máy bay tác chiến điện tử EA-18G Growler của phi đội VAQ-133 hoạt động với cấu hình hỗn hợp: bộ gây nhiễu AN/ALQ-99 cùng hệ thống gây nhiễu thế hệ mới AN/ALQ-249 (bộ gây nhiễu tầm trung thế hệ mới).

AN/ALQ-99 tiếp tục đảm nhiệm gây nhiễu dải tần rộng, trong khi AN/ALQ-249 cung cấp khả năng gây nhiễu kỹ thuật số mạnh hơn, tập trung vào các dải tần hiện đại thường dùng cho radar. Sự kết hợp này duy trì “phủ sóng” rộng đồng thời tăng độ chính xác, là bước chuyển tiếp của quá trình hiện đại hóa tác chiến điện tử trên tàu sân bay.

Hình ảnh mới được Hải quân Mỹ công bố cho thấy các máy bay EA-18G Growler trên tàu sân bay USS Abraham Lincoln đang hoạt động với cấu hình hỗn hợp gồm bộ gây nhiễu AN/ALQ-99 cũ và AN/ALQ-249 thế hệ mới - Ảnh: Hải quân Mỹ

Theo thông tin công khai, hệ thống gây nhiễu mới đạt khả năng hoạt động ban đầu vào cuối năm 2024 sau giai đoạn thử nghiệm từ năm 2020. Phi đội VAQ-133 đã triển khai thiết bị này trong nhiệm vụ bảo vệ tàu hàng trước nguy cơ tên lửa và UAV tại Biển Đỏ trong chuyến triển khai trước đó. Không quân Australia tham gia chương trình ngay từ đầu để bảo đảm khả năng phối hợp tác chiến.

Việc mang đồng thời hai hệ thống cho phép thu thập dữ liệu thực tế để hoàn thiện chiến thuật, đồng thời duy trì năng lực gây nhiễu trên phổ rộng và gia tăng hiệu quả đối phó radar, liên lạc hiện đại; từ đó tiến tới loại bỏ dần thiết bị cũ theo lộ trình chuyển đổi.

Tổng kết chiến thuật

FPV gắn thermite là biện pháp chi phí thấp nhằm bẻ gãy lớp che chắn mềm, buộc đối phương phân bổ nguồn lực cho kết cấu kim loại đắt đỏ hơn.
Kalkan VTOL cho thấy mô hình “mẹ – phóng” gia tăng tầm vươn và độ linh hoạt, phù hợp chiến thuật phân tán, đa tầng trong môi trường bị đe dọa phòng không.
Cấu hình Growler kết hợp ALQ-99 và ALQ-249 giúp duy trì hiệu quả tác chiến điện tử trong giai đoạn chuyển giao công nghệ.

CTVX