Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao năm 2026, ưu tiên ổn định vĩ mô và chất lượng phát triển

Theo báo cáo, năm 2026, Chính phủ định hướng tăng tốc phát triển kinh tế gắn với nâng cao chất lượng tăng trưởng, chuyển mạnh sang mô hình phát triển dựa trên năng suất, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thu ngân sách Nhà nước phấn đấu tăng khoảng 10% so với năm trước, trong khi chi đầu tư phát triển giảm 5% và chi thường xuyên giảm 10%, nhằm tăng nguồn lực cho các dự án trọng điểm như đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và chương trình an sinh xã hội.

Chính phủ xác định những trụ cột phát triển mới gồm xử lý nợ xấu, củng cố hệ thống tín dụng, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), cùng xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng. Đồng thời, Việt Nam sẽ thí điểm khu thương mại tự do thế hệ mới tại Hải Phòng, Đà Nẵng, tạo môi trường đầu tư cạnh tranh, thu hút vốn chất lượng cao và thúc đẩy hội nhập sâu với khu vực.

Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi báo cáo tại phiên họp, ngày 15/10. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, thu hút vốn FDI sẽ tiếp tục theo hướng chọn lọc và bền vững, ưu tiên dự án công nghệ cao, gắn kết chuỗi giá trị trong nước. Chính phủ cũng đặt trọng tâm cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy hợp tác công - tư và huy động vốn tư nhân cho phát triển hạ tầng, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng, logistics và chuyển đổi số.

Báo cáo của Chính phủ cho thấy năm 2025, Việt Nam đạt và vượt 15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, trong đó tăng trưởng GDP 9 tháng đạt 7,85%, cả năm ước khoảng 8%, thuộc nhóm cao nhất khu vực và thế giới. Có 32 địa phương đạt tăng trưởng GRDP trên 8%, trong đó 13 địa phương vượt 10%. Quy mô GDP đạt khoảng 510 tỷ USD, xếp thứ 32 thế giới, thứ 4 ASEAN, và GDP bình quân đầu người vượt 5.000 USD, đưa Việt Nam bước vào nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, kết quả trên cho thấy nền kinh tế vĩ mô ổn định, niềm tin thị trường được củng cố, tạo dư địa chính sách thuận lợi cho giai đoạn phát triển mới. Tuy nhiên, ông cho rằng 3 động lực chính của nền kinh tế - xuất khẩu, tiêu dùng, đầu tư - vẫn chưa phục hồi mạnh mẽ.

Xuất khẩu vẫn phụ thuộc vào khu vực FDI và chuỗi cung ứng bên ngoài, trong khi các yêu cầu xanh hóa, tiêu chuẩn kỹ thuật từ thị trường Mỹ và EU ngày càng khắt khe, ảnh hưởng tới khả năng mở rộng thị phần.

Về đầu tư công, dù quy mô vốn bố trí lớn, nhưng giải ngân mới đạt khoảng 50% kế hoạch đến hết tháng 9, cho thấy nhiều vướng mắc về thủ tục và điều phối giữa các cấp. Trong khi đó, tiêu dùng nội địa phục hồi chậm, với mức tăng bình quân 7,5%/năm giai đoạn 2021 - 2025, thấp hơn đáng kể so với giai đoạn trước.

Ông Mãi lưu ý, nền kinh tế vẫn dựa nhiều vào lao động giá rẻ, gia công và nhập khẩu nguyên liệu, mô hình tăng trưởng còn phụ thuộc vào vốn đầu tư hơn là năng suất và công nghệ. Nếu không có đột phá thể chế và nguồn nhân lực chất lượng cao, Việt Nam có thể đối mặt nguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”.

Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ nền tảng tăng trưởng, đồng thời phòng ngừa rủi ro tài chính trong các thị trường vàng, trái phiếu, bất động sản, nhằm bảo đảm ổn định hệ thống và duy trì niềm tin thị trường.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhận định, mục tiêu tăng trưởng hai chữ số năm 2026 là tham vọng lớn, song đi kèm nhiều thách thức khi kinh tế thế giới đang bước vào trạng thái “bất thường mới”, với rủi ro thuế quan, nợ công, suy giảm thương mại và biến động công nghệ. Ông nhấn mạnh, chính sách điều hành cần giữ ổn định, tránh tăng trưởng nóng, đồng thời chủ động kịch bản ứng phó để duy trì đà phục hồi bền vững.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng cho rằng mục tiêu 10% tăng trưởng đặt ra sức ép lớn nhưng cần thiết, thể hiện quyết tâm khẳng định năng lực điều hành và vị thế kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, ông cảnh báo, “tốc độ phải đi cùng chất lượng, quản trị cần chặt chẽ để kiểm soát lạm phát, nợ công và tín dụng, tránh rủi ro từ bong bóng tài sản và các cú sốc bên ngoài”.

Theo các chuyên gia, mục tiêu tăng trưởng GDP 10% năm 2026 là động lực và phép thử quan trọng cho năng lực điều hành chính sách. Để đạt được, Việt Nam cần duy trì ổn định vĩ mô, cải cách thể chế, tăng năng suất lao động, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.

Việc hài hòa giữa tăng trưởng nhanh và bền vững, phát triển quy mô đi đôi với nâng cao chất lượng, sẽ là thước đo năng lực quản trị kinh tế quốc gia trong giai đoạn phát triển mới.

Hùng Nguyễn