Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm tra kiểm soát, giám sát chặt chẽ thị trường vàng

Nội dung này được đề cập tại Văn bản của Văn phòng Chính phủ gửi NHNN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, trên cơ sở báo cáo của NHNN hồi cuối tháng 2/2024 về tiến độ triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng.

Theo đó, Phó Thủ tướng chỉ đạo NHNN chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, đúng thời hạn các nhiệm vụ được giao tại Công điện số 1426/CĐ-TTg ngày 27/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp quản lý thị trường vàng và Thông báo số 167/TB-VPCP ngày 21/12/2022 của Văn phòng Chính phủ, không để chậm trễ hơn nữa. Trong đó, khẩn trương thực hiện ngay việc tổng kết thực hiện Nghị định số 24/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Đồng thời, Phó Thủ tướng của yêu cầu NHNN phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an và các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện việc thanh tra, kiểm tra kiểm soát, giám sát chặt chẽ, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm đối với thị trường vàng, hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng và các chủ thể khác tham gia thị trường. Bảo đảm ổn định, an toàn thị trường vàng, góp phần hạn chế tình trạng vàng hóa nền kinh tế, bảo đảm an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia. Các nhiệm vụ này được yêu cầu báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả xử lý trong tháng 3/2024.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo về thị trường vàng, yêu cầu NHNN khẩn trương tổng kết Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng; đề xuất giải pháp quản lý hiệu quả thị trường vàng trong tình hình mới, hoàn thành trong quý I/2024. Với quan điểm dứt khoát không để tình trạng "vàng hóa" nền kinh tế, không để tác động tiêu cực đến tỉ giá, lãi suất, thị trường tiền tệ, ngoại hối và an toàn, an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia, Thủ tướng yêu cầu có giải pháp hiệu quả để quản lý, điều hành giá vàng miếng trong nước theo nguyên tắc thị trường, không để tình trạng chênh lệch giữa giá vàng miếng trong nước và vàng quốc tế ở mức cao như thời gian qua.

NHNN đã có Công văn số 345/NHNN-QLNH gửi Bộ Tài chính và Công văn 10035/NHNN-QLNH gửi Bộ Công an về việc phối hợp trong công tác quản lý thị trường vàng. Cụ thể, NHNN đề nghị Bộ Tài chính tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các quy định đối với việc phát hành, sử dụng hóa đơn, chứng từ trong hoạt động kinh doanh mua, bán vàng, đặc biệt là hóa đơn, chứng từ trong hoạt động mua, bán vàng nguyên liệu và vàng miếng đồng thời xử lý nghiêm minh các hành vi phát hành, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp.

Với Bộ Công an, NHNN cũng đề nghị cơ quan này phối hợp hạn chế tình trạng một số doanh nghiệp lợi dụng giá vàng tăng cao để đầu cơ, trục lợi, nhập lậu vàng qua biên giới, gây xáo trộn thị trường. Đồng thời, NHNN đề nghị Bộ Công an tiếp tục phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan trong việc đấu tranh, điều tra, xử lý các vi phạm pháp luật về kinh doanh vàng trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao tại Nghị định 24/2012/NĐ-CP.

Theo NHNN, thời gian qua, giá vàng quốc tế biến động tăng mạnh do ảnh hưởng bởi căng thẳng địa chính trị, ngoại giao phức tạp trên thế giới. Kinh tế thế giới phục hồi chậm, động thái chuẩn bị đổi chiều chính sách lãi suất USD của Fed khiến nhu cầu đầu tư vào vàng tăng cao. Trong nước, giá vàng miếng SJC tăng mạnh do ảnh hưởng bởi giá vàng quốc tế tăng và tâm lý của người dân khi thấy giá vàng quốc tế tăng liên tục.

Trước diễn biến mới của thị trường vàng, NHNN đã tích cực triển khai các giải pháp theo quy định để bình ổn thị trường vàng, chủ động xây dựng các kịch bản, phương án ứng phó với biến động của giá vàng thế giới và trong nước để sẵn sàng các biện pháp xử lý.

Theo NHNN, trong tháng 1/2024 báo cáo tổng kết Nghị định 24/2012/NĐ-CP, trong đó có đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định quản lý thị trường vàng để phù hợp với bối cảnh mới của thị trường. Theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, mục tiêu của Nghị định 24 là chống vàng hóa nền kinh tế, không ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô. Tuy vậy, việc sửa Nghị định 24 là cần thiết, vì Nghị định này đã ra đời cách đây 11 năm, có vai trò lịch sử nhất định song điều kiện kinh tế - xã hội cũng đã thay đổi.

Liên quan đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng SJC theo quy định của Nghị định 24, Phó thống đốc cho hay, dù nhiều loại vàng hay không thì mục tiêu cuối cùng là phải ổn định thị trường vàng miếng, đảm bảo quyền lợi của 100 triệu dân. Quyền lợi của nhóm doanh nghiệp kinh doanh vàng rất nhỏ, Nhà nước không bảo hộ giá cả vàng miếng, song luôn tôn trọng quyền mua bán, bảo quản, cất trữ vàng của người dân.

Nhà nước không khuyến khích kinh doanh vàng miếng, không bảo hộ giá cả vàng miếng. Tuy nhiên, cũng không chấp nhận được sự chênh lệch giá quá lớn giữa vàng trong nước và quốc tế, giữa vàng SJC và các loại vàng miếng khác. Theo Phó thống đốc Tú, tất cả vấn đề này sẽ được xem xét trong sửa đổi Nghị định 24 sắp tới. Hướng sửa đổi ra sao để vừa đảm bảo quản lý, vừa đảm bảo tính thị trường thì thời gian tới NHNN sẽ triển khai và sẽ xin ý kiến rộng rãi.

Theo báo cáo của Hội đồng vàng thế giới (WGC), nhu cầu tiêu dùng vàng tại Việt Nam nói chung giảm nhẹ, giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái từ 59,1 tấn trong năm 2022 xuống còn 55,5 tấn trong năm 2023. Đây vẫn được xem là mức khá cao.

Vàng miếng và vàng xu đã có mức giảm nhẹ 2% trong năm 2023 so với cùng kỳ, ở mức 40 tấn. Đáng chú ý, WGC cho biết, đầu tư vàng tại Việt Nam tăng mạnh trong quý IV/2023 nhờ giá tăng mạnh.

Tuy nhiên, theo WGC, Việt Nam đã có sự suy giảm đáng kể về nhu cầu vàng trang sức, giảm 16% xuống còn 15 tấn. Sự suy giảm này được thể hiện bằng bốn quý liên tiếp giảm so với cùng kỳ năm trước, do tăng trưởng kinh tế chậm lại và lạm phát tương đối cao trong khu vực.

Vân Linh