Chính sách mở, nhu cầu tự thân, khát vọng là chìa khóa để mỗi cá nhân thành công dân toàn cầu

TP.HCM đang trên con đường trở thành một đô thị toàn cầu và con đường đó không thể thiếu dấu chân của những con người mang trong mình khát vọng vươn tầm, mang tinh thần của một công dân toàn cầu.

Đại sứ của TP.HCM

“Công dân toàn cầu” không phải là một khái niệm xa vời hay danh xưng chỉ dành cho những người đi du học, làm việc ở nước ngoài. Công dân toàn cầu trước hết là những người con của đất Việt nhưng mang trong mình tư duy mở, tầm nhìn vượt qua ranh giới quốc gia.

Họ là những người không ngừng học hỏi và đổi mới, làm nên sự thay đổi cho TP, có thể là một kỹ sư công nghệ nghiên cứu giải pháp thông minh cho TP; một startup đang tìm cách đưa sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế; một lao động làm việc năng suất và chuyên nghiệp, hay một bạn trẻ tích cực tham gia các hoạt động xã hội…

Công dân toàn cầu trước hết là những người con của đất Việt nhưng mang trong mình tư duy rộng mở, tầm nhìn vượt qua ranh giới quốc gia, không ngừng học hỏi và đổi mới, làm nên sự thay đổi... Ảnh: PHI HÙNG

Để trở thành một công dân toàn cầu thực sự, không chỉ cần ý chí, mà còn phải trang bị những năng lực cốt lõi như tư duy phản biện và khả năng thích nghi. Thế giới luôn thay đổi và đầy rẫy những bất định và một công dân toàn cầu sẽ không chấp nhận mọi thứ một cách thụ động mà luôn đặt câu hỏi, phân tích và biến thách thức thành cơ hội.

Thành thạo công nghệ và ngoại ngữ cũng là hai năng lực không thể thiếu bởi công nghệ giúp kết nối không giới hạn, ngoại ngữ mở cánh cửa giao tiếp, hợp tác và hội nhập sâu rộng với thế giới.

Một công dân toàn cầu cũng cần tinh thần trách nhiệm và ý thức cộng đồng. Họ hiểu rằng mỗi hành động đều ảnh hưởng đến xã hội, môi trường và tương lai nhân loại. Họ sống tử tế, tích cực lan tỏa những giá trị tốt đẹp.

Đối với một TP đang hướng tới toàn cầu hóa như TP.HCM, công dân toàn cầu chính là nền tảng mềm, là “chất keo” kết nối thể chế, hạ tầng và chính sách, biến những tiềm năng thành sức mạnh thực sự.

Sự đổi mới không tự nhiên mà có, nó đến từ những con người dám nghĩ, dám làm và dám chấp nhận rủi ro. Chính những người mang tư duy toàn cầu sẽ biến TP.HCM thành một trung tâm đổi mới sáng tạo, một “thung lũng Silicon” của khu vực.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, các doanh nghiệp TP.HCM cần những nhân sự có trình độ cao, có khả năng làm việc trong môi trường đa văn hóa, sử dụng thành thạo ngoại ngữ và công nghệ. Lực lượng lao động mang tinh thần toàn cầu sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam tự tin vươn ra biển lớn, thu hút đầu tư nước ngoài, và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu một cách hiệu quả.

Một TP toàn cầu không chỉ là một trung tâm kinh tế, mà còn là một không gian sống đa dạng và hấp dẫn. Những con người có tư duy cởi mở, tôn trọng các nền văn hóa khác biệt sẽ giúp TP.HCM thu hút nhân tài, du học sinh và chuyên gia quốc tế.

Mỗi người dân mang tư duy toàn cầu đều là “đại sứ” của TP, mang hình ảnh một Việt Nam đổi mới, năng động và thân thiện ra thế giới. Những câu chuyện của họ, những thành công của họ chính là nguồn cảm hứng lớn nhất để cộng đồng quốc tế nhìn nhận và đánh giá cao vị thế của TP.HCM.

TS Nguyễn Đức Quyền,

Chính sách kiến tạo công dân toàn cầu

Nếu xem việc xây dựng TP.HCM trở thành siêu đô thị toàn cầu là một công trình vĩ đại thì hệ thống giáo dục, khởi nghiệp và cộng đồng tri thức chính là những “xưởng đúc” ra những công dân toàn cầu để kiến tạo công trình đó.

TP.HCM vốn là nơi hội tụ nhiều thành phần xã hội năng động như startup, trí thức, kiều bào, người lao động kỹ thuật cao…và họ chính là những chủ thể kiến tạo TP toàn cầu.

Do đó, cần biến khát vọng thành hành động bằng chính sách giáo dục, kiến tạo thế hệ công dân toàn cầu ngay từ ghế nhà trường. Giáo dục phải chuyển từ truyền thụ sang gieo mầm tư duy, khuyến khích phản biện, hợp tác và sáng tạo. Trường học là nơi tạo môi trường để học sinh, sinh viên thảo luận, tranh biện, hình thành tư duy độc lập.

Đồng thời, tăng cường các chương trình giao lưu quốc tế trao đổi sinh viên, hợp tác nghiên cứu với các trường đại học nước ngoài sẽ mở rộng tầm nhìn cho người trẻ.

Chính quyền cần có những chính sách hỗ trợ tài chính, pháp lý và kết nối cho các startup. Các vườn ươm doanh nghiệp, không gian làm việc chung (co-working space) cần được đầu tư nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho các bạn trẻ hiện thực hóa ý tưởng, tìm kiếm đối tác và thu hút vốn đầu tư từ nước ngoài.

Cơ chế “sandbox” (thử nghiệm chính sách) là chính sách then chốt giúp các startup có thể thử nghiệm những ý tưởng mới mẻ, đột phá mà không bị vướng mắc bởi các quy định hiện hành. Chính sách này sẽ tạo ra một môi trường an toàn để sáng tạo, học hỏi từ sai lầm và phát triển nhanh chóng.

TP.HCM cần những chính sách thông thoáng hơn về thị thực, giấy phép lao động, đặc biệt đối với các chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý cấp cao. Một môi trường sống chất lượng cao, với giao thông, y tế, giáo dục và giải trí tốt, sẽ giúp thành phố giữ chân nhân tài trong và ngoài nước.

Tương lai của TP.HCM không phải là một đích đến, mà là một hành trình dài của sự kiến tạo. Những chính sách này là những đòn bẩy mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình biến khát vọng trở thành hiện thực, để mỗi người dân TP.HCM đều là một công dân toàn cầu đầy tự hào.

TP.HCM không thể chỉ là một đô thị toàn cầu trên bản đồ, mà phải là một TP của những công dân toàn cầu. Chúng ta cùng nhau, từ những hành động nhỏ nhất, sẽ biến khát vọng vĩ đại này thành hiện thực.

TS NGUYỄN ĐỨC QUYỀN, HỌC VIỆN CÁN BỘ TP.HCM