Chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ tháng 4/2025

Bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã

Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4.

Đáng chú ý, tại luật mới quy định rõ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật gồm 14 loại văn bản. So với luật hiện hành, luật mới bỏ 2 loại văn bản gồm nghị quyết của HĐND cấp xã, quyết định của UBND cấp xã.

Như vậy từ ngày 1/4, bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã để bảo đảm thống nhất với nội dung đề xuất nêu tại đề án đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật mà Đảng đoàn Quốc hội đã trình Bộ Chính trị.

Trụ sở Đảng ủy - HĐND - UBND phường Đội Cấn (quận Ba Đình, TP Hà Nội)

Bên cạnh đó, Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật 2025 bổ sung thêm hình thức văn bản quy phạm pháp luật Chính phủ được ban hành là nghị quyết.

Lý giải bổ sung nghị quyết của Chính phủ trở thành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp cho biết do thực tiễn công tác chỉ đạo, điều hành và phản ứng chính sách của Chính phủ, đặc biệt là trong giai đoạn phòng, chống đại dịch COVID-19 và phục hồi kinh tế đã đặt ra yêu cầu phải nghiên cứu, bổ sung thẩm quyền của Chính phủ trong việc ban hành một hình thức văn bản riêng (ngoài nghị định).

Văn bản này với quy trình xây dựng, ban hành nhanh gọn, kịp thời để văn bản có hiệu lực sau khi ban hành và xử lý ngay vấn đề thực tiễn phát sinh.

Lương giám đốc không được quá 10 lần người lao động

Có hiệu lực từ ngày 15/4, Nghị định số 44/2025 của Chính phủ quy định về quản lý lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng trong doanh nghiệp nhà nước.

Theo đó, Nghị định quy định quỹ tiền lương của người lao động và ban điều hành được xác định thông qua mức tiền lương bình quân hoặc đơn giá tiền lương ổn định. Phương pháp này chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp đã có thời gian hoạt động ít nhất bằng thời gian dự kiến áp dụng đơn giá tiền lương ổn định.

Nghị định nêu rõ, tùy theo nhiệm vụ, tính chất ngành nghề, điều kiện hoạt động sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp quyết định lựa chọn một trong hai phương pháp xác định quỹ tiền lương nêu trên.

Doanh nghiệp có nhiều lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh khác nhau và có thể tách bạch các chỉ tiêu lao động, tài chính để tính năng suất lao động và hiệu quả sản xuất, kinh doanh tương ứng với từng lĩnh vực hoạt động thì được lựa chọn phương pháp phù hợp trong 2 phương pháp trên để xác định quỹ tiền lương tương ứng với từng lĩnh vực hoạt động.

Về phân phối tiền lương, Chính phủ quy định người lao động và ban điều hành được trả lương theo quy chế trả lương do doanh nghiệp ban hành.

Trong đó, tiền lương của người lao động được trả theo vị trí chức danh hoặc công việc, gắn với năng suất lao động và mức đóng góp của từng người vào kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Tiền lương của ban điều hành được trả theo chức danh, chức vụ và kết quả sản xuất, kinh doanh, trong đó mức tiền lương của Tổng giám đốc, Giám đốc (trừ trường hợp Tổng giám đốc, Giám đốc được thuê làm việc theo hợp đồng lao động) tối đa không vượt quá 10 lần so với mức tiền lương bình quân của người lao động.

Khi xây dựng quy chế trả lương, doanh nghiệp phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, tổ chức đối thoại tại nơi làm việc theo quy định của pháp luật lao động, báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu để kiểm tra, giám sát và công khai tại doanh nghiệp trước khi thực hiện.

Mỗi giáo viên không kiêm nhiệm quá 2 nhiệm vụ

Thông tư 05/ /2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự bị đại học, có hiệu lực thi hành từ ngày 22/4.

Trong đó, điểm đáng chú ý là quy định mỗi giáo viên không kiêm nhiệm quá 2 nhiệm vụ (bao gồm cả kiêm nhiệm công việc chuyên môn; kiêm nhiệm chức vụ đảng, đoàn thể và tổ chức khác; kiêm nhiệm vị trí việc làm khác).

Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định mỗi giáo viên không kiêm nhiệm quá 2 nhiệm vụ.

Về chế độ giảm định mức tiết dạy đối với giáo viên kiêm nhiệm các công việc chuyên môn, Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường phổ thông được giảm tiết dạy nhiều nhất với 4 tiết/tuần; tổ trưởng tổ chuyên môn hoặc tổ trưởng tổ bộ môn được giảm 3 tiết/tuần; tổ phó tổ chuyên môn hoặc tổ phó tổ bộ môn được giảm 1 tiết/tuần.

Tổ trưởng tổ quản lý học sinh trong trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú được giảm 3 tiết/tuần; tổ phó tổ quản lý học sinh trong trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú được giảm 1 tiết/tuần. Khi nhà trường không có viên chức thiết bị, thí nghiệm, giáo viên kiêm phụ trách phòng học bộ môn (trừ phòng tin học) được giảm 3 tiết/môn/tuần, phụ trách phòng thiết bị giáo dục được giảm 3 tiết/tuần...

Thông tư cũng quy định chế độ giảm định mức tiết dạy đối với các đối tượng khác như: giáo viên trong thời gian tập sự được giảm 2 tiết/tuần; giáo viên nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi giảng dạy ở trường tiểu học được giảm 4 tiết/tuần; giảng dạy ở các cơ sở giáo dục khác được giảm 3 tiết/tuần...

Tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động

Từ ngày 1/4, Thông tư 03/2025 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) quy định tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động có hiệu lực.

Theo đó, có 6 loại điều kiện lao động, từ loại I đến loại VI.

Trong đó, nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại I, II, III là nghề, công việc không nặng nhọc, không độc hại, không nguy hiểm.

Nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại IV là nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại V, VI là nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Thông tư cũng nêu rõ, 6 loại điều kiện lao động nêu trên được đánh giá, xếp loại theo các phương pháp: phương pháp đánh giá, tính điểm; phương pháp khác (phương pháp thống kê, kinh nghiệm; phương pháp kết hợp).

Đất nông nghiệp được thí điểm làm nhà ở thương mại

Nghị quyết 171 của Quốc hội về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại qua thỏa thuận nhận quyền hoặc đang có quyền sử dụng đất, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4.

Đất nông nghiệp được thí điểm chuyển nhượng làm dự án nhà ở thương mại từ ngày 1/4.

Hiện nhà đầu tư chỉ được làm dự án nhà ở thương mại khi có quyền sử dụng với đất ở, theo Luật Nhà ở 2014. Tuy nhiên, từ ngày 1/4, họ được thỏa thuận nhận quyền sử dụng với đất nông nghiệp, phi nông nghiệp (đất thương mại dịch vụ) không phải đất ở, đất khác trong cùng thửa để làm dự án nhà ở thương mại. Chính sách này được thí điểm trong 5 năm.

Trường hợp trong khu, thửa đất có phần do cơ quan, tổ chức Nhà nước quản lý nhưng không tách được thành dự án độc lập thì được đưa vào diện tích đất chung để lập dự án và Nhà nước thu hồi, giao cho nhà đầu tư không qua đấu giá, đấu thầu.

Điều kiện để dự án được thí điểm chính sách này, là khu, thửa đất phải ở khu vực đô thị, phù hợp quy hoạch sử dụng đất cấp huyện. Dự án thí điểm cần có tối đa 30% diện tích đất ở tăng thêm trong kỳ quy hoạch (so với hiện trạng sử dụng đất) theo phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai của quy hoạch tỉnh đến 2030.

UBND cấp tỉnh sẽ xem xét, cấp phép cho tổ chức kinh doanh bất động sản nhận chuyển quyền sử dụng đất. Cùng với đó, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản phải đáp ứng các điều kiện về đất đai, pháp luật về nhà ở, kinh doanh bất động sản, đầu tư.

Trường hợp nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng với đất có nguồn gốc là đất quốc phòng, an ninh thì cần văn bản chấp thuận của Bộ Quốc phòng, Công an.

Anh Văn