Chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn thành phố Hà Nội

Trồng dưa công nghệ cao tại xã Mê Linh. Ảnh Phạm Hùng

Phát triển nông nghiệp, nông thôn vẫn còn tồn tại một số vấn đề

Thời gian vừa qua, kết quả công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thủy sản đã đạt được những thành tựu nhất định, trong đó, lĩnh vực trồng trọt thực hiện cơ cấu theo hướng nâng cao hiệu quả sử dụng đất tạo năng suất, sản lượng, giá trị kinh tế cao, chăn nuôi phát triển ổn định, dịch bệnh được kiểm soát, số lượng đàn gia súc, gia cầm tăng, nuôi trồng thủy sản tiếp tục được duy trì.

Tăng trưởng sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản 4 năm 2021-2024 đạt chỉ tiêu đề ra trung bình 2,83% chỉ tiêu giao. Cụ thể: năm 2021 đạt 3,46%; năm 2022 đạt 2,58%; năm 2023 đạt 2,74%; năm 2024 đạt 2,52%; đặc biệt trong những năm đại dịch Covid-19, ngành nông nghiệp vẫn tiếp tục khẳng định vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm nguồn cung lương thực, thực phẩm để phục vụ công tác phòng, chống dịch.

Tuy nhiên, việc phát triển nông nghiệp, nông thôn vẫn còn tồn tại một số vấn đề như: việc đổi mới phương thức sản xuất từ truyền thống sang sản xuất công nghệ cao vẫn gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực, đào tạo kỹ thuật và vốn đầu tư ban đầu; vẫn phải đối mặt với thách thức về quản lý môi trường và bảo vệ đất đai trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt trong việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, ô nhiễm nguồn nước; khó khăn trong liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; diện tích sản xuất ngày càng bị thu hẹp, do tốc độ đô thị hóa quá nhanh; việc tập trung ruộng đất phát triển sản xuất quy mô lớn, theo chuỗi giá trị còn gặp nhiều khó khăn.

Để phát triển nông nghiệp, nông thôn phù hợp với đặc thù, nguồn lực, lợi thế, tiềm năng của Thủ đô, phù hợp với định hướng phát triển nhằm phát huy tối đa tiềm năng lợi thế của ngành nông nghiệp Hà Nội, góp phần hoàn thành các mục tiêu nêu trên, Luật Thủ đô 2024 quy định Điều 32 về phát triển nông nghiệp, nông thôn đã cho phép Hà Nội có các cơ chế, chính sách cao hơn, mạnh hơn và ngoài các quy định của T.Ư như: chính sách khuyến khích sản xuất giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản; chính sách khuyến khích xây dựng cơ sở sơ chế, chế biến, bảo quản giống, bảo quản nông sản; chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; chính sách bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp; chính sách hỗ trợ xây dựng mô hình điểm phát triển nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch, trải nghiệm.

Nhiều chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn

Theo dự thảo Nghị quyết, đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản trên địa bàn TP, đáp ứng các điều kiện về sản xuất giống theo quy định của pháp luật về trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản thì sẽ được hỗ trợ 1 lần 100% lãi suất vay trong thời hạn 3 năm (36 tháng) theo hợp đồng vay vốn nhưng không vượt quá lãi suất của Ngân hàng NN&PTNT tại thời điểm ký hợp đồng vay vốn để đầu tư chuẩn hóa cơ sở hạ tầng, công nghệ, con giống để đáp ứng yêu cầu, điều kiện sản xuất giống.

Đối với các tổ chức sản xuất giống vật nuôi, thủy sản nhập khẩu (tự nhập khẩu, ủy thác nhập khẩu hoặc mua lại của đơn vị nhập khẩu) giống vật nuôi, thủy sản để sản xuất giống trên địa bàn TP đáp ứng các điều kiện về sản xuất giống theo quy định của pháp luật về chăn nuôi, thủy sản. Ngân sách TP hỗ trợ 50% kinh phí nhập khẩu giống bò thuần chủng, giống lợn cụ kỵ, ông bà năng suất chất lượng cao tối đa không quá 5 tỷ đồng/ DN, hợp tác xã. Mỗi đối tượng được hỗ trợ 1 lần. Hỗ trợ 50% kinh phí nhập khẩu giống gốc thủy sản thuần chủng, giống thủy sản bố mẹ tối đa không quá 1 tỷ đồng đồng/ DN, hợp tác xã. Mỗi đối tượng được hỗ trợ 1 lần.

Đối với các DN có dự án đầu tư xây dựng tháp giống lợn trên địa bàn TP đáp ứng đủ điều kiện sẽ được miễn tiền thuê đất 10 năm và giảm 50% tiền thuê đất cho thời gian còn lại; được hỗ trợ 70% chi phí để xây dựng cơ sở hạ tầng, thiết bị và xử lý môi trường nhưng không quá 10 tỷ đồng/dự án; được hỗ trợ 100% kinh phí nhập khẩu giống cụ, kỵ, ông, bà.

Đối với tổ chức, cá nhân sử dụng giống lúa hợp pháp có năng suất, chất lượng cao, phù hợp với với cơ cấu giống của địa phương để sản xuất lúa tại các vùng quy hoạch trồng lúa có năng suất, chất lượng cao, vùng sản xuất lúa tập trung trên địa bàn TP sẽ được ngân sách cấp xã hỗ trợ 50% giá giống. Đối với các tổ chức, cá nhân cải tạo, nâng cấp, xây mới cơ sở sơ chế, chế biến, bảo quản giống, bảo quản nông sản theo quy hoạch để đáp ứng các điều kiện về an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường sẽ được hỗ trợ 1 lần 100% lãi suất vay trong thời hạn 3 năm (36 tháng) theo hợp đồng vay vốn nhưng không vượt quá lãi suất của Ngân hàng NN&PTNT tại thời điểm ký hợp đồng vay vốn.

Đối với các tổ chức, cá nhân có cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp trong “Mạng lưới cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung trên địa bàn TP Hà Nội” đáp ứng đủ điều kiện sẽ được hỗ trợ 1 lần 100% lãi suất vay trong thời hạn 3 năm (36 tháng) để đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp cơ sở giết mổ tập trung, công nghiệp; mua xe ô tô vận chuyển thịt từ cơ sở giết mổ đến nơi tiêu thụ. Mức hỗ trợ theo hợp đồng vay vốn nhưng không vượt quá lãi suất của Ngân hàng NN&PTNT tại thời điểm ký hợp đồng vay vốn.

Đối với các tổ chức, cá nhân có cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp không được hỗ trợ lãi suất khi đầu tư dựng mới, cải tạo, nâng cấp cơ sở giết mổ tập trung, công nghiệp thì được hỗ trợ chi phí giết mổ tính trên đầu con gia súc, gia cầm trong thời hạn 3 năm (36 tháng): mức hỗ trợ đối với giết mổ công nghiệp 25.000 đồng/con lợn, 80.000 đồng/con trâu, bò, 1.100 đồng/con gia cầm; đối với giết mổ bán công nghiệp 20.000 đồng/con lợn, 75.000 đồng/con trâu, bò, 1.000 đồng/con gia cầm.

Các tổ chức, cá nhân khi mua các loại máy móc, thiết bị cơ khí phục vụ sản xuất và chế biến trong nông nghiệp bao gồm: máy làm đất; máy gieo cấy; máy gặt đập liên hợp; máy sấy; máy làm lạnh nhanh; máy nghiền; máy phun thuốc có động cơ; thiết bị bay không người lái, hệ thống tưới tiết kiệm; máy phát điện chạy bằng khí sinh học; máy vắt sữa; máy thái cỏ; hệ thống làm mát chuồng trại; hệ thống cho ăn tự động; thiết bị xử lý ô nhiễm môi trường; thiết bị tạo oxy trong nuôi trồng thủy sản được hỗ trợ 100% phí quản lý khi vay vốn Quỹ khuyến nông TP, 100% lãi suất vay theo hợp đồng vay vốn nhưng không vượt quá lãi suất của Ngân hàng NN&PTNT, thời hạn vay tối đa là 3 năm (36 tháng). Mức vay 100% giá trị các loại máy móc, thiết bị cơ khí phục vụ sản xuất và chế biến trong nông nghiệp.

Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, TS Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội cho biết, nhiều chuyên gia cho rằng, dự thảo Nghị quyết đã được xây dựng trên cơ sở pháp lý vững chắc, có cơ sở khoa học và thực tiễn rõ ràng, nhưng vẫn cần điều chỉnh một số điểm để tiệm cận hơn với thực tế sản xuất nông nghiệp Thủ đô. Theo đó, dự thảo cần bổ sung quy định rõ hơn về việc khai thác cơ chế đặc thù của Luật Thủ đô trong nông nghiệp, như ưu tiên bố trí đất cho nông nghiệp sạch, tuần hoàn, hay cơ chế tài chính linh hoạt để thu hút đầu tư công nghệ cao.

GS.TS Trần Khắc Thi, đại diện Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội chia sẻ, Hà Nội có hơn 99.000 héc-ta đất trồng lúa với hàng trăm nghìn héc-ta gieo trồng mỗi năm, vì vậy nếu ngân sách cho phép thì nên mở rộng hỗ trợ giống lúa năng suất, chất lượng cao; nếu chưa đủ, có thể ưu tiên giống lúa chất lượng cao trước. Mặt khác, nên mở rộng đối tượng hỗ trợ sản xuất rau, hoa vụ đông, vốn là thế mạnh của Hà Nội, thay vì chỉ tập trung vào lan hồ điệp, đậu tương hay khoai tây. Đồng thời, cần hỗ trợ các mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái, vừa giúp đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp, vừa tạo giá trị gia tăng cho nông dân và phát triển du lịch nông thôn bền vững.

Việc mở rộng hỗ trợ cấp mã số vùng trồng cần được liên kết với các sản phẩm chăn nuôi để phục vụ truy xuất nguồn gốc, tạo điều kiện cho Hà Nội đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khi xuất khẩu. Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ chuyển giao công nghệ, cơ giới hóa và phát triển nông nghiệp thông minh cần quy định cụ thể hơn về quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật, tránh chi tiết hóa quá mức gây khó cho triển khai.

Nguyên Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Đức Trọng

Minh An