Chính thức khai mạc Hội nghị COP30 tại Belém, Brazil

Toàn cảnh Lễ khai mạc Hội nghị COP30. (Ảnh: Chu Hương)

Phát biểu tại lễ khai mạc, Tổng thống nước Cộng hòa Liên bang Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã đặt khủng hoảng khí hậu vào vị thế ưu tiên hàng đầu, khẳng định vai trò của COP30 là nơi tìm kiếm giải pháp: "Biến đổi khí hậu không còn là mối đe dọa của tương lai, mà là 'thảm kịch của hiện tại' do đó thế giới cần phải hành động và tăng cường đầu tư cho ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc tổ chức hội nghị COP30 để chứng minh rằng nhân loại có thể vượt qua thách thức do khủng hoảng khí hậu với thiện chí và cam kết mạnh mẽ".

Tổng thống Brazil Lula da Silva phát biểu khai mạc Hội nghị COP30. (Ảnh: Antonio Scorza)

Cùng củng cố tinh thần đoàn kết, ông Simon Stiell, Thư ký điều hành Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), đã sử dụng hình ảnh mang tính biểu tượng của địa điểm hội nghị để kêu gọi hợp tác: "Nhân loại cần phải đoàn kết, đồng lòng trong công cuộc ứng phó với biến đổi khí hậu như câu chuyện cả nghìn con sông hợp lại để tạo nên quần thể Amazon hùng vĩ. Nhân loại chỉ có thể đạt được các mục tiêu bằng cách đẩy nhanh việc thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính thông qua thúc đẩy hợp tác quốc tế".

Trong khi đó, Chủ tịch COP30 André Corrêa do Lago hoan nghênh sự đồng thuận của các nước thành viên về chương trình nghị sự, coi đây là bước khởi đầu tích cực để tháo nút thắt cho các vòng thương lượng sắp tới. Ông Corrêa do Lago nhấn mạnh các bên có thể bắt đầu làm việc một cách mạnh mẽ và tập trung và việc thông qua chương trình nghị sự được coi là phép thử chính trị quan trọng, định hình mức độ hợp tác trong các chủ đề then chốt như tài chính khí hậu, chuyển đổi năng lượng và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu.

Thách thức và kỳ vọng vào cam kết khí hậu toàn cầu của COP30

Hội nghị COP30 diễn ra từ 10-21/11/2025 tại thành phố Belém, Brazil. (Ảnh: AP)

Hội nghị diễn ra trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, với xung đột leo thang ở nhiều nơi, cùng với việc các nước phát triển tiếp tục trì hoãn, lảng tránh trách nhiệm đóng góp tài chính hỗ trợ các nước đang phát triển ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đây là yếu tố cốt lõi gây nên căng thẳng tại các cuộc đàm phán: Tình hình này đặt các nước đang phát triển dưới áp lực lớn phải hoàn thành xây dựng và gửi NDC3.0 cho giai đoạn đến năm 2035. Các nước đang phát triển bị yêu cầu cam kết giảm phát thải nhiều hơn, trong khi nguồn lực hỗ trợ từ các nước giàu không được đảm bảo.

Do đó, các nội dung chính của nghị sự COP30 sẽ tập trung vào việc giải quyết các nút thắt như: Mục tiêu định lượng tổng thể mới về tài chính khí hậu, quy mô và cơ chế cung cấp nguồn lực; tiêu chí và thủ tục tiếp cận Quỹ Ứng phó tổn thất và thiệt hại. Hội nghị cũng sẽ tập trung vào việc xây dựng bộ chỉ số mục tiêu thích ứng toàn cầu theo chương trình làm việc UAE-Belém (GGA) và tiếp tục thảo luận việc triển khai, tăng cường tính minh bạch của các quy tắc về chuyển giao kết quả giảm phát thải khí nhà kính theo Điều 6 Thỏa thuận Paris (thị trường carbon). Đặc biệt, việc nâng cao mục tiêu cam kết, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các quốc gia khi xây dựng và gửi NDC3.0 là một điểm nóng trong nghị sự.

Thành viên đoàn Việt Nam tại buổi khai mạc COP30.

Mặc dù đàm phán dự kiến sẽ căng thẳng nhưng tín hiệu cam kết giảm phát thải từ các nước lớn vẫn là một điểm sáng. Brazil đã nộp NDC cam kết giảm phát thải còn 67% vào năm 2035 và đạt mức trung hòa các-bon vào năm 2050. EU đặt mục tiêu giảm phát thải 55% vào năm 2030 và 90% vào năm 2040, trong khi Trung Quốc cam kết giảm 7-10% vào năm 2035 so với mức đỉnh. Tính đến ngày khai mạc, đã có 106 bên nộp NDC, chiếm gần 75% phát thải toàn cầu.

Đoàn Việt Nam, với đại diện từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính và các tổ chức thanh niên tham dự hội nghị nhằm thúc đẩy các yêu cầu chính đáng về tài chính, công nghệ và chuyển giao cho quá trình chuyển đổi công bằng. Sự tham gia này khẳng định vị thế của một quốc gia đang phát triển quyết tâm thực hiện cam kết khí hậu nhưng cần sự hỗ trợ quốc tế.

COP30 dự kiến diễn ra đến hết ngày 21/11, quy tụ đại diện chính phủ, các tổ chức quốc tế, các nhà khoa học, doanh nghiệp và các nhóm cộng đồng bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Hội nghị được nhìn nhận là một phép thử quan trọng cho việc liệu cộng đồng quốc tế có thể chuyển từ “lời hứa” sang “kế hoạch thực thi” rõ ràng hay không. Kết quả của hai tuần thương lượng sẽ được cộng đồng quốc tế theo dõi chặt chẽ, vì không chỉ quyết định mục tiêu khí hậu những năm tới mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh lương thực, di cư khí hậu và ổn định trên toàn cầu.

Hà Chi