Chớ bỏ thuốc trị gút giữa chừng

Việc điều trị gút bao gồm các thuốc điều trị triệu chứng, giúp bệnh nhân giảm đau đớn khi bị cơn gút cấp tấn công. Thuốc điều trị dự phòng giúp khoảng cách giữa các cơn gút dài ra, ngăn ngừa các cơn tấn công khác và tránh sự hình thành của sạn thận và khối u dưới da quanh khớp bị gút. Ngoài ra còn cần có một chế độ ăn hạn chế thịt đỏ, hải sản... là loại thực phẩm chứa nhiều nhân purin. Quá trình điều trị thành công có thể giúp làm giảm các khó chịu cũng như giảm mức độ phá hủy về lâu dài ở những khớp xương bị gút.

Thuốc điều trị cơn gút cấp

Hiện nay, y học hiện đại chưa có phương pháp nào điều trị khỏi hoàn toàn bệnh gút. Mục đích điều trị là giảm thiểu cơn đau do gút và ngăn ngừa sự tăng lên của axit uric trong máu. Điều trị cơn gút cấp với các thuốc cụ thể như sau:

Colchicin: Do môi trường acid dễ làm kết tủa urat gây bệnh gút, mà colchicin tạo ra chất có thể giúp giữ cho môi trường bình thường. Do đó, với mục đích chống viêm, giảm đau trong cơn gút cấp hoặc đợt cấp của gút mạn, cần dùng thuốc càng sớm càng tốt.

Tuy nhiên, thuốc có thể gây nôn, tiêu chảy, đặc biệt là khi dùng quá liều. Tác dụng phụ này xảy ra trước khi giảm triệu chứng đau của gút, vì thế đây là nguyên nhân thường gặp dẫn đến việc bỏ thuốc của bệnh nhân. Điều cần lưu ý là nếu gặp tác dụng phụ này, bệnh nhân cần báo ngay với bác sĩ để được xử lý thích hợp, chứ không được tự ý bỏ thuốc.

Thuốc kháng viêm không steroid: Trong trường hợp bệnh nhân không sử dụng được bằng colchicin có thể dùng các thuốc kháng viêm không steroid liều thấp. Các thuốc có thể dùng như: indometacin, naproxen, ibuprofen, hay meloxicam, celecoxib, etoricoxib... Tuy nhiên, vì nhóm kháng viêm không steroid có tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa, do đó bệnh nhân mắc các bệnh như viêm loét dạ dày - tá tràng, suy thận... cần thông báo cho bác sĩ biết để lưu ý với các chống chỉ định của thuốc này. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng phối hợp với colchicin để nâng cao tác dụng có lợi và hạn chế tác dụng phụ của cả 2 loại thuốc.

Các tinh thể acid uric gây những cơn gút cấp.

Corticoid: Corticoid đường toàn thân sẽ được chỉ định khi các thuốc nêu trên không hiệu quả hoặc có chống chỉ định ở một số bệnh nhân. Tuy nhiên, đây là loại thuốc cũng có tác dụng phụ trên nhiều cơ quan trong cơ thể, do đó cần rất hạn chế và chỉ dùng ngắn ngày theo đúng chỉ định và được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa.

Các thuốc dự phòng gút

Allopurinol: Đây là thuốc hàng đầu được sử dụng, tuy nhiên khi mới bắt đầu cần phải dùng liều thấp, sau đó tăng dần mỗi 3-4 tuần một lần cho đến khi nồng độ acid uric trong máu trở lại bình thường. Do allopurinol gây độc cho thận, nên cần thận trọng với bệnh nhân có tiền sử suy thận. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần được kiểm tra chức năng thận định kỳ, khi độ lọc cầu thận giảm thì phải giảm liều thuốc hoặc giãn khoảng cách giữa các lần dùng. Thuốc này không sử dụng trong trong cơn gút cấp mà chỉ dùng khi tình trạng viêm khớp đã thuyên giảm. Do đó, bệnh nhân không được tự ý mua theo đơn thuốc cũ về dùng cho lần gút sau.

Febuxostat: Thuốc được chỉ định nếu bệnh nhân có kèm suy thận hoặc gặp phải tác dụng không mong muốn với allopuronol.

Probenecid: Là loại thuốc được sử dụng hàng ngày trong dự phòng bệnh gút tái phát, tác dụng phụ có thể gặp là gây sỏi thận, buồn nôn, phát ban da, đau bụng và nhức đầu.

Pegloticase: Có tác dụng làm giảm axit uric một cách nhanh chóng hơn nhiều so với thuốc khác. Nhưng đây là thuốc tiêm và được thực hiện ở cơ sở y tế, do bác sĩ chuyên khoa khớp chỉ định và thực hiện. Thuốc được tiêm mỗi tuần 2 lần vào tĩnh mạch. Các tác dụng phụ có thể gặp: Buồn nôn, bầm tím vùng tiêm, đau họng, táo bón, đau ngực...

Tất cả các thuốc trên đều có tác dụng không mong muốn gây khó chịu cho bệnh nhân. Nhưng để điều trị gút không tái phát cơn cấp và không dẫn đến phá hủy khớp, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị và báo cho bác sĩ biết những khó chịu khi dùng thuốc để được điều chỉnh liều hoặc thay thuốc. Tuyệt đối không mách đơn thuốc của mình cho bệnh nhân khác, vì có thể cùng là bệnh gút, nhưng mỗi người lại phải dùng thuốc khác nhau.

Ngoài việc dùng thuốc, chế độ ăn uống và luyện tập góp phần quan trọng trong việc giảm thiểu và ngăn chặn cơn đau, đồng thời dự phòng sự tiến triển của bệnh.

Không ăn thực phẩm chứa nhiều purin như cá mòi, cá đối, cá trích, trứng vịt lộn, óc, lá lách, gan, thận, tim...; không ăn mỡ động vật, đường; không uống rượu bia, sử dụng chất kích thích... Hạn chế các thực phẩm: thịt nạc chứa nhiều đạm protein, hải sản, đậu, măng tây. Các chất kích thích như cà phê, trà, cacao, chocolate... Cần ăn nhiều hơn rau củ quả trái cây, uống nhiều nước để loại bỏ axit uric ra ngoài theo đường nước tiểu; ăn nhiều các loại hạt, ngũ cốc...

BS. Nguyễn Văn Hùng