Chờ gạo tím ông Cua

Chuỗi sản phẩm “ST” nức tiếng

Kỹ sư Hồ Quang Cua sinh ra ở xã nghèo thuần nông Hòa Đông, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng. Tuổi thơ gắn liền với ruộng đồng, nên sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông đã thi vào Khoa Nông nghiệp Đại học Cần Thơ.

Tốt nghiệp kỹ sư trồng trọt năm 1978, chàng kỹ sư trẻ trở về Sóc Trăng. Thời gian đầu, ông làm việc tại Phòng Nông nghiệp huyện Mỹ Xuyên, về sau làm Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh.

Kỹ sư Hồ Quang Cua - tác giả của hàng loạt giống lúa chất lượng cao nức tiếng.

27 năm trước, kỹ sư Hồ Quang Cua tham gia nhóm nghiên cứu của Viện lúa ĐBSCL và Đại học Cần Thơ, đã sưu tập, thử nghiệm các giống lúa thơm cổ truyền của Việt Nam, Thái Lan và Đài Loan. Cũng thời gian này, kỹ sư Cua nảy ra ý tưởng làm lúa thơm cao cấp cho Việt Nam, mà trước hết là cho quê hương Sóc Trăng.

Ông kể, trong một lần xuống đồng đã phát hiện có những cây lúa lạ, gốc màu tím, hạt thon dài rất đẹp. Từ sự tình cờ đó, công trình lai tạo, nhân giống với hàng loạt giống lúa thơm mang tên “ST” ra đời.

Theo kỹ sư Hồ Quang Cua, sự phát hiện này tình cờ nhưng rất có ý nghĩa đối với công tác lai tạo, nhân giống lúa thơm của Sóc Trăng. Có khoảng 1.050 cá thể đột biến đầu tiên được ông cùng các cộng sự thu thập, sau đó tiến hành trồng thử nghiệm, cho lai tạo theo nhiều cách khác nhau để chọn những cá thể vượt trội nhất đưa vào sản xuất…

Từ đó đến nay, lúa thơm ST đã có mặt ở nhiều tỉnh ven biển khác khu vực ĐBSCL. Cuối năm 2011, có 5 đơn vị được Sở NN&PTNT Sóc Trăng trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận thương hiệu “Gạo thơm Sóc Trăng”.

Từ những giống lúa thơm ST, nhiều nông dân đã đổi đời, giá lúa thơm ST cao hơn gấp đôi so với lúa hàng hóa khác. Không chỉ vậy, kỹ sư Cua còn tiên phong đưa chế phẩm sinh học vào quy trình sản xuất lúa thơm ST, cho sản phẩm không chỉ ngon mà còn an toàn cho người dùng, thân thiện với môi trường, góp phần đưa sản lượng lúa Sóc Trăng bứt phá.

Gạo sạch Sông Tiền có mặt ở TP. Đà Nẵng.

Bất ngờ gạo tím than độc, lạ

Vào tháng 3/2019, một doanh nghiệp tại tỉnh Long An đã bất ngờ giới thiệu một sản phẩm gạo mới có tên “Gạo tím than”, được lai tạo và trồng trọt bởi kỹ sư Hồ Quang Cua. Được gắn với tên của kỹ sư nông nghiệp nổi tiếng, gạo tím than gốc Sóc Trăng đang được chờ đón.

Theo giới thiệu, gạo tím than hay còn gọi là gạo thảo dược, là gạo thực dưỡng chứa một hàm lượng anthocyamin rất cao (khoảng 0,4%), có nhiều hoạt tính sinh học quý giúp chống oxi hóa, kìm hãm sự phát triển của các tế bào ung thư, hỗ trợ phòng tránh biến chứng của tiểu đường, ngăn ngừa cholesterol trong máu, giảm nguy cơ béo phì do tinh bột gây ra,…

Kỹ sư Hồ Quang Cua cùng nông dân ở vùng tôm - lúa tỉnh Kiên Giang - Ảnh X.T

Đặc biệt, gạo tím thảo dược được trồng từ sau mùa tôm xú vùng nước ngập mặn, được thừa hưởng phù sa còn sót lại ở vuông tôm, ít phân bón và thuốc trừ sâu,… nên được coi là sản phẩm hữu cơ, an toàn cho sức khỏe người sử dụng.

Không ngừng lao động sáng tạo là cái “chất” mà kỹ sư Hồ Quang Cua đã thể hiện trong hàng chục năm qua, được cả cơ quan quản lý nhà nước và người tiêu dùng ghi nhận.

Trước đó, với những đóng góp to lớn cho ngành nông nghiệp, kỹ sư Hồ Quang Cua và nhóm nghiên cứu của ông đã được trao 7 Huân chương Lao động, 2 giải thưởng Bông lúa vàng,… và được Tổ chức Lương nông quốc tế (FAO) chứng nhận thành tựu.

Riêng cá nhân Kỹ sư Hồ Quang Cua đã 2 lần (năm 2014 và 2017) vinh dự được Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đề cử là đại biểu dự Vinh quang Việt Nam. Năm 2011, ông được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.

Đặc biệt, năm 2012, ông được phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới.

Hữu Kiên