'Chợ phiên vùng cao - Chào năm mới 2026' có gì hấp dẫn?

Các hoạt động tại chợ phiên giúp du khách hiểu rõ hơn về văn hóa truyền thống, đặc trưng của các dân tộc

Các hoạt động diễn ra nhằm giới thiệu những nét văn hóa đầu xuân với các nghi lễ, lễ hội, phong tục tập quán giúp du khách hiểu rõ hơn về văn hóa truyền thống, đặc trưng của các dân tộc góp phần bảo tồn, phát huy, quảng bá giá trị văn hóa dân tộc; tăng cường giao lưu giữa các dân tộc, đoàn kết, gắn bó và hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển nhân dịp đầu năm mới 2026.

Hoạt động Tết Dương lịch năm nay có sự tham gia của hơn 100 đồng bào của 16 dân tộc Nùng, Tày, Dao, Mông, Mường, Lào, Thái, Khơ Mú, Tà Ôi, Ba Na, Xơ Đăng, Gia Rai, Cơ Tu, Raglai, Ê Đê, Khmer) với sự tham gia của 11 địa phương có đồng bào hoạt động hằng ngày (Thái Nguyên, Hà Nội, Phú Thọ, Sơn La, Tuyên Quang, Huế, Gia Lai, Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Cần Thơ).

Các chương trình tái hiện văn hóa sẽ là điểm nhấn trong hoạt động chào năm mới tại Làng

Cùng với đó, huy động thêm 24 đồng bào Khơ Mú, Mông (trong đó có 8 đồng bào Mông, 16 đồng bào Khơ Mú) xã Huổi Một, tỉnh Sơn La cho các hoạt động dịp đầu năm này.

Hoạt động Tết Dương lịch gồm các hoạt động như tái hiện không gian “Chợ phiên vùng cao - Chào năm mới 2026”.

Theo đó, “Chợ phiên vùng cao - Chào năm mới 2026” sẽ tái hiện không gian văn hóa đậm sắc màu các dân tộc vùng cao cùng vui gặp gỡ, nhìn lại một năm đã qua và niềm vui hân hoan đón chào năm mới 2026 tại “Ngôi nhà chung”.

Bên cạnh các hoạt động của chợ phiên, khách sẽ được thưởng thức các chương trình văn nghệ hấp dẫn do chính đồng bào tại Làng trình diễn

Điểm nhấn của chợ phiên là sự kết hợp giữa không khí vui tươi xuống chợ, các hoạt động dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian (nhảy sạp, ném còn…), ẩm thực dân tộc, sản vật địa phương, nghề thủ công truyền thống với sắc màu các nhóm đồng bào phía Bắc đang hoạt động hằng ngày tại Làng, đồng bào Khơ Mú, Mông (xã Huổi Một, tỉnh Sơn La) và các tiểu thương vùng cao…

Dự kiến có khoảng 40 gian hàng, trong đó có 33 gian hàng giới thiệu sản vật địa phương; 4 gian nhà bạt giới thiệu ẩm thực truyền thống; 5 gian hàng nước phục vụ nhu cầu của du khách tham quan.

Du khách đến chợ phiên tại Làng sẽ được trải nghiệm các hoạt động giới thiệu tri thức dân gian của ẩm thực dân tộc phía Bắc như đồ xôi màu, bánh cuốn vùng cao...

Tại chợ phiên đầu năm mới, du khách được trải nghiệm ẩm thực của đồng bào các dân tộc phía Bắc đang hoạt động hàng ngày tại Làng

Tại chợ phiên đầu năm mới, du khách trải nghiệm xôi ngũ sắc của đồng bào các dân tộc phía Bắc đang hoạt động hàng ngày tại Làng.

Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống gắn với các lễ, Tết suốt bốn mùa trong năm. Xôi có năm màu chủ đạo được chế biến từ nguyên liệu chính là gạo nếp có hạt tròn, dẻo, thơm và các loại cây, hoa tạo màu.

Theo quan niệm của đồng bào các dân tộc phía Bắc, mỗi màu đều có ý nghĩa khác nhau, mâm xôi ngũ sắc được tạo thành hình bông hoa năm cánh, tượng trưng cho âm dương, ngũ hành, biểu tượng của nhân sinh quan cao đẹp, hội tụ đầy đủ những giá trị văn hóa truyền thống và hiện đại.

Đặc biệt, xôi ngũ sắc còn thể hiện sự tôn kính đối với trời, đất, nước, thần linh, tổ tiên, cha mẹ và mong muốn vươn tới sự trọn vẹn, no đủ, hạnh phúc. Mặt khác, xôi ngũ sắc còn thể hiện sự đảm đang, khéo tay của người phụ nữ đồng bào nơi đây.

Đồng bào các dân tộc tham gia chợ phiên sẽ giới thiệu các nét văn hóa độc đáo với sắc màu thổ cẩm của nghề dệt vải, thêu khăn, đan lát…

Đồng bào các dân tộc sẽ trình diễn quy trình tạo nên xôi ngũ sắc và mỗi nhóm dân tộc sẽ cử ra đại diện giới thiệu xôi ngũ sắc của dân tộc mình.

Đồng bào giao lưu, tương tác cùng du khách để trải nghiệm và thưởng thức xôi ngũ sắc tại không gian chợ phiên.

Du khách cũng sẽ được giới thiệu, trình diễn nghề thủ công truyền thống của các nhóm đồng bào vùng cao.

Mỗi một nghề thủ công truyền thống đều được tích lũy vốn tri thức khác nhau, được sinh ra và phát triển đồng hành cùng với sự hình thành các bản mường, bảo tồn nghề là bảo tồn làng bản truyền thống, bảo tồn cái cốt lõi văn hóa dân tộc.

Đồng bào các dân tộc tham gia chợ phiên cùng nhau giới thiệu các nét văn hóa độc đáo với sắc màu thổ cẩm của nghề dệt vải, thêu khăn, đan lát…

Du khách đến Làng dịp Tết Dương lịch sẽ được trải nghiệm văn hóa, các nhạc cụ độc đáo của đồng bào các dân tộc đang hoạt động tại Làng

Bên cạnh đó, du khách được thưởng thức Chương trình dân ca dân vũ “Sắc màu chợ phiên chào năm mới”.

Các tiết mục dân ca, dân vũ mừng đất nước, ca ngợi quê hương đất nước, bản sắc dân tộc vùng, miền chào năm mới 2026 do đồng bào Khơ Mú, Mông xã Huổi Một, tỉnh Sơn La và đồng bào các dân tộc phía Bắc đang hoạt động hằng ngày tại Làng trình diễn.

Đặc biệt, dịp này, đồng bào dân tộc Khơ Mú (xã Huổi Một, tỉnh Sơn La) sẽ tái hiện Lễ cầu mùa.

Lễ hội thường được tổ chức vào tháng 10, 11 hàng năm khi bà con vừa trải qua mùa gặt. Ngày tổ chức thường do thầy cúng lựa chọn kỹ càng. Lễ hội có 2 phần, một phần do đàn ông làm chủ lễ và phần lễ còn lại do phụ nữ làm chủ lễ.

Đối với phụ nữ làm chủ lễ thì thường diễn ra ở khu vực trồng lúa nương. Khi lúa chín, chủ nhà nhờ từ 5 đến 15 người phụ nữ cùng thầy cúng lên nương làm lễ cúng tại nương đến khi gặt lúa xong mới được về.

Những người phụ nữ gặt lúa theo hình thức là tuốt hạt thóc vào bung chứ không được dùng liềm cắt. Sau khi tuốt xong thì bắt đầu mổ lợn, mổ gà ăn mừng.

Ngày nay, phong tục được cắt giảm hơn với các nghi thức: phần cúng các vị thần, phần lễ tôn vinh cây lúa, phần lễ đập lúa và phần hội gồm các trò chơi dân gian và múa hát.

Công việc chuẩn bị cho lễ vật cúng hết sức chu đáo bao gồm gạo nếp, gà trồng, bát đũa, các vật dụng như vòng cổ, vòng tay, khăn vải, sáp ong, cây nêu.

Thông qua chuỗi hoạt động phong phú, "Chợ phiên vùng cao – Chào năm mới 2026" không chỉ mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa đặc sắc ngày đầu năm mà còn góp phần gìn giữ, tôn vinh và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

HUY AN