'Chọn mặt gửi vàng' khi từ thiện online

Những ngày qua, câu chuyện từ thiện của một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội kêu gọi giúp đỡ một cháu bé mắc bệnh hiểm nghèo khiến dư luận qua tâm. Cuối năm 2024, một tiktoker đứng ra kêu gọi cộng đồng mạng chung tay hỗ trợ một em bé 4 tuổi đang mắc bệnh hiểm nghèo nhưng không có tiền để điều trị. Chỉ trong vòng một ngày, số tiền quyên góp đã vượt 500 triệu đồng và nhanh chóng chạm mốc hàng chục tỷ đồng trong tháng 2. Tuy nhiên, thời gian gần đây, dư luận bắt đầu xôn xao về tình trạng sức khỏe thực sự của em bé này cũng như việc sử dụng khoản tiền khổng lồ này đã cạn.

Nhà báo Lan Anh (người đứng thứ 2 từ phải sang) trao quà cho những bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn

Buổi livestream đêm 25/2 được xem là cao trào của vụ việc khi người kêu gọi từ thiện cùng các nhân vật liên quan xuất hiện để giải đáp thắc mắc của công chúng. Nhiều người còn đưa ra nghi vấn về việc sử dụng số tiền từ thiện.

Đây chỉ là một trong nhiều vụ gần đây đã lên mạng xã hội để kêu gọi từ thiện. Bên cạnh những cá nhân, nhóm thiện nguyện đã giúp đỡ được nhiều người khó khăn có cơ hội được sống thì cũng có những đối tượng đã lợi dụng lòng tốt của người khác khiến nhiều người băn khoăn, liệu đồng tiền mình góp có thực sự đến tay người cần giúp và quan trọng hơn là việc chi tiền có đúng mục đích hay không?

Nhà báo Lan Anh - một người đã và đang có nhiều hoạt động thiện nguyện cho biết: Để làm được việc thiện, bên cạnh chọn đúng người, đúng hoàn cảnh thì việc công khai, minh bạch những khoản chi là điều cần làm để người khác "chọn mặt, gửi vàng", lòng tốt của nhiều người sẽ được nhân lên, việc làm từ thiện, giúp đỡ người khác thêm ý nghĩa.

Ngày nay, mọi hoạt động chủ yếu diễn ra trên nền tảng số, ví dụ như tiếp cận đối tượng khó khăn, chuyển tiền, chi tiêu…. hầu hết đều là chuyển khoản, người giúp đỡ, người được giúp đỡ hoặc người kêu gọi có thể không biết nhau, rủi ro là điều dễ xảy ra. Chính vì vậy, tất cả các bên cần thận trọng khi làm việc thiện.

"Có những người bệnh vừa nhận được tiền, chỉ một phút lơ đễnh thôi, tin theo kẻ lừa đảo đã làm theo hướng dẫn của kẻ xấu, vậy là bao nhiêu tiền từ thiện vừa nhận được đã bị bốc hơi, khổ lại càng thêm tội. Lại có những người kêu gọi được một số tiền quá lớn rồi nảy sinh lòng tham, ăn chặn một phần từ thiện nữa", chị Lan Anh chia sẻ.

Dưới góc độ pháp lý, Tiến sĩ - luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội phân tích: Pháp luật Việt Nam cho phép cá nhân đứng ra kêu gọi, tiếp nhận, quản lý phải phân phát tiền từ thiện để hỗ trợ bệnh nhân hiểm nghèo, đồng bào gặp thiên tai, lũ lụt. Tuy nhiên việc kêu gọi, tiếp nhận, quản lý, phân phát tiền từ thiện phải tuân thủ quy định của pháp luật để đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng tránh những trường hợp lợi dụng việc kêu gọi từ thiện để trục lợi.

Cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 93/2021 để quản lý đối với hoạt động kêu gọi quyên góp từ thiện từ các nguồn huy động tự nguyện đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng và giảm bớt những hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Nghị định này quy định về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Một trong số đó là quy định chỉ sử dụng một tài khoản duy nhất cho một lần kêu gọi từ thiện giúp tách bạch nguồn tiền từ thiện với nguồn tiền cá nhân của người kêu gọi từ thiện, tạo thuận lợi cho công tác kiểm kê, sao kê chứng minh việc kêu gọi, tiếp nhận, phân phối nguồn tiền từ thiện, giúp công tác quản lý, kiểm soát hoạt động được thuận lợi, hiệu quả hơn.

Theo Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp, trường hợp cá nhân đứng ra kêu gọi, tiếp nhận tiền từ thiện nhưng không sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích thì có thể bị xử lý theo Điều 174 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), tùy thuộc vào mức độ và tình tiết phạm tội, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 6 tháng đến chung thân.

Thu Hà/VOV2