Chống buôn lậu trên tuyến biên giới Quảng Ninh

Bài 1: Hàng lậu, hàng cấm “đi” trên biển với thủ đoạn tinh vi

Quảng Ninh có đường biển dài, tiếp giáp với Trung Quốc. Những ngày giáp Tết, các tàu buôn lậu hoạt động nhộn nhịp, đi vào vùng biển giáp ranh để trốn tránh sự phát hiện, truy đuổi của lực lượng chức năng. Ở vùng ven giáp đất liền, đầu nậu sử dụng xuồng 6 đến 8 máy công suất 70 mã lực, lắp đặt định vị và vệ tinh, sẵn sàng lao vào tàu của lực lượng chống buôn lậu.

Những cuộc rượt đuổi hàng cấm

Từ Mũi Ngọc (Trà Cổ, TP Móng Cái), để ra được Cảng Vạn Gia, chúng tôi phải hành trình trên chiếc xuồng máy của ngư dân. Giáp Tết, thời tiết ở vùng biên khá “đỏng đảnh”, vừa le lói tia nắng yếu ớt, bỗng chốc mây mù giăng kín kèm theo mưa rét.

Bắt tàu chở hàng nghìn tấn than trên biển.

Ra tới ngoài khơi, xuồng cập mạn tàu HQ –119162 của Hải đội kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc (Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan) đang neo đậu ở vùng biển thuộc khu vực Cảng Vạn Gia.

Con tàu này đã nằm ở vùng biển giáp biên giới với Trung Quốc hơn 2 tháng nay, làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát chống buôn lậu từ đây tới đảo Trần (huyện Cô Tô) và Hải Phòng.

Đứng trên tàu quan sát ra xung quanh, chỉ thấy nhấp nhô những con tàu đang rẽ sóng ngoài khơi mù mịt sương mù.

Theo thuyền trưởng tàu HQ – 119162 Hoàng Văn Bình, đó là tàu đánh cá của ngư dân và tàu chở hàng. Nếu quan sát bằng mắt thường, những chuyến tàu ngược xuôi kia có vẻ như bình yên đi lại trên biển, nhưng không ngoại trừ, bên trong các khoang hàng lại chứa hàng lậu, hàng cấm. Bởi đã nhiều vụ việc lực lượng chống buôn lậu của Quảng Ninh bắt giữ được thì hàng lậu nằm trong các tàu đánh cá của ngư dân hoặc tàu chở hàng tạm nhập tái xuất.

Điển hình vụ việc do Đội Kiểm soát Hải quan số 1, Cục Hải quan Quảng Ninh phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu Vạn Gia bắt giữ tàu gỗ không BKS do bà Nguyễn Thị Răm, trú tại Thái Bình là chủ tàu cùng 2 đối tượng đi trên tàu vận chuyển trên 2 tấn pháo nổ các loại khi thuyền hành trình ở khu vực Đầu Tán, xã Vĩnh Thực, TP Móng Cái.

Đối tượng đã lợi dụng phương tiện và ngư trường đi thông thương vùng biển của hai nước để vận chuyển pháo về tiêu thụ. Chi cục Hải quan cửa khẩu Vạn Gia đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự và chuyển vụ việc cho Công an TP Móng Cái.

Thuyền trưởng Hoàng Văn Bình cho biết, vùng biển từ Mũi Ngọc đến Cảng Vạn Gia là khu vực phức tạp về buôn lậu trong dịp Tết Nguyên đán. Tàu nước ngoài không số hiệu chở hàng lậu dưới hình thức trá hình là thuyền cá, bè mảng của ngư dân Việt Nam. Đối tượng buôn lậu thuê ngư dân Việt Nam chở hàng từ Trung Quốc sang địa phận vùng biển nước ta để dễ trót lọt.

Khi bị phát hiện, những con tàu này tăng tốc bỏ chạy. “Do ngụy trang khá tốt, nếu không có nghiệp vụ, chúng tôi khó lòng mà phát hiện. Đặc biệt, những con tàu này đều lắp máy công suất lớn (6-8 máy) 70 mã lực chạy tốc độ rất cao, rất khó đuổi bắt. Do vậy, chúng tôi phải điều tra, kiểm soát xem bắt lúc nào để vừa thành công và vừa đảm bảo an toàn” – ông Bình cho biết.

Kể về những vụ rượt đuổi bắt xuồng chở thuốc lá, rượu lậu, thuyền trưởng Hoàng Văn Bình cho hay, khi đuổi bắt những đối tượng này, lực lượng chống buôn lậu phải sử dụng xuồng cao tốc nhưng rượt đuổi rất vất vả, có khi đuổi theo hàng vài chục hải lý nhưng cũng không kịp; hoặc khi đuổi tới nơi thì hàng đã bị chúng tẩu tán, hoặc “bỏ của chạy lấy người”.

Bởi xuồng chở thuốc lá lậu rất hiện đại, không chỉ chạy với tốc độ “kinh người”, chúng còn lắp màn hình định vị vệ tinh, kính hồng ngoại, đi đêm tối không va đập. Các đối tượng không đi ngoài khơi xa mà chỉ chạy ven bờ, nếu bị phát hiện, gặp bến nào là chúng tấp lại, vận chuyển hàng lên bờ rất nhanh, nếu không kịp sẽ vứt hàng để chạy thoát thân.

Thuyền trưởng Hoàng Văn Bình cho biết: “Mới đây, trong quá trình tuần tra, phát hiện trên vùng biển Móng Cái có 1 xuồng cao tốc khả nghi, chúng tôi cho xuồng bám theo, áp sát mạn bất ngờ. Chiếc xuồng này không kịp tăng tốc bỏ chạy, đối tượng đã nhảy xuống biển bơi vào bờ. Kiểm tra trên xuồng phát hiện hàng lậu và thuốc lá”.

Để đuổi được những tàu buôn lậu lớn, hiện đại, ngoài phương tiện của Hải quan, còn có Bộ đội Biên phòng và Cảnh sát biển. Cách đây không lâu, lực lượng Cảnh sát biển đã phải vất vả rượt đuổi hàng chục hải lý mới bắt giữ được xuồng chở 70 nghìn bao thuốc lá nhập lậu khi đến địa phận TP Cẩm Phả (Quảng Ninh).

Sự chống trả của đối tượng vận chuyển hàng lậu trên biển cũng vô cùng quyết liệt. “Có vụ chúng chống trả bằng cách chạy xuồng xung quanh để gây sóng, không cho xuồng của chúng tôi tiếp cận, kiểm soát” – thuyền trưởng Hoàng Văn Bình cho biết.

Tập trung đấu tranh vào các mặt hàng chủ lực

Theo lực lượng chống buôn lậu trên biển ở Quảng Ninh, từ tháng 10 (âm lịch) đến Tết Nguyên đán là thời điểm thường xuyên có gió mùa Đông Bắc, sóng cấp 6, cấp 7, biển động, thời tiết sương mù dày đặc, gây hạn chế tầm nhìn và quan sát của lực lượng chống buôn lậu.

“Tàu nhỏ không ra khơi được mà phải sử dụng tàu cao tốc để tuần tra, kiểm soát. Nếu gặp thời tiết sương mù, không cẩn thận còn đi lạc đường” - ông Nguyễn Tiến Hùng, Phó Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan số 2, Cục Hải quan Quảng Ninh cho biết. Sương mù và thời tiết xấu cũng là thời cơ thuận lợi để tàu buôn lậu chạy ra khơi xa, trốn tránh tầm kiểm soát của lực lượng chức năng.

Theo Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an tỉnh Quảng Ninh, đối tượng buôn lậu đầu tư phương tiện rất hiện đại, lắp đặt hệ thống định vị và vệ tinh, dễ dàng phát hiện đá ngầm, tàu chạy mà không cần điều khiển và hoạt động thường vào ban đêm, gây khó khăn cho công tác bắt giữ.

Các đối tượng vận chuyển hàng cấm xác định bị bắt kiểu gì cũng bị xử lý hình sự, nên chúng điều khiển tàu bỏ chạy, thậm chí còn liều lĩnh “cảm tử” đâm vào tàu của lực lượng chống buôn lậu để thoát thân.

Ông Nguyễn Tiến Hùng cho biết thêm, trước kia, tàu của Đội kiểm soát Hải quan số 2 so với phương tiện lắp từ 6 đến 8 máy 70 mã lực của đối tượng buôn lậu chạy ngoài khơi xa thì không đuổi kịp. Nhưng từ năm 2019, Đội được trang bị tàu tối tân, hiện đại, cách đây 2 tháng đã ra khơi để tuần tra, kiểm soát và ngăn chặn nhiều tàu chở hàng lậu trên biển.

Điển hình là trong quá trình tuần tra tại khu vực vùng biển Cửa Lục thuộc vịnh Hạ Long, Đội đã tiến hành kiểm tra tàu QN -677 phát hiện và thu giữ trên 5,2 nghìn tấn quặng sắt không có hóa đơn, chứng từ nguồn gốc hợp pháp, trị giá lô hàng gần 3,4 tỷ đồng.

UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định xử phạt đối với Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Ngọc Nguyên Bình (chủ của lô hàng trên) với mức phạt cao nhất là 160 triệu đồng, tịch thu toàn bộ tang vật.

Theo nhận định của lực lượng chống buôn lậu, từ nay tới giáp Tết Nguyên đán, các mặt hàng buôn lậu chủ lực đi trên biển như rượu, thuốc lá, pháo, ma túy; một số mặt hàng tiêu dùng sẽ được vận chuyển bằng các thủ đoạn tinh vi. Vì vậy, công tác tuần tra, kiểm soát phải tăng cường và siết chặt, tập trung phát hiện, bắt giữ, nhằm làm giảm tình trạng vận chuyển hàng lậu, hàng cấm trên tuyến biển.

Trần Hằng – Lưu Hiệp