Chống khai thác IUU - thay đổi từ nhận thức đến hành động

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu tuần tra, kiểm soát trên biển kết hợp tuyên truyền pháp luật cho ngư dân. Ảnh: Tuấn Kiệt

Kiên trì tuyên truyền, tạo chuyển biến rõ nét

Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu quản lý tuyến bờ biển dài 37km, bao gồm 3 xã ven biển của tỉnh An Giang, từ Rạch Xẻo Quao (giáp Đồn Biên phòng Tây Yên) đến Rạch Tiểu Dừa (giáp Đồn Biên phòng Khánh Tiến, tỉnh Cà Mau). Đây là khu vực có hoạt động khai thác hải sản sôi động với hàng trăm phương tiện ra vào, neo đậu ở bến mỗi ngày, chủ yếu là tàu nhỏ, dưới 12m, thường đánh bắt gần bờ và đi về trong ngày. Chính đặc điểm “đi gần, về sớm” khiến nhiều chủ tàu có tâm lý chủ quan, không làm thủ tục xuất, nhập bến, gây khó khăn cho công tác kiểm soát. Nhận rõ điều đó, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đã xác định, công tác tuyên truyền, vận động là mũi đột phá, là “chìa khóa” tạo chuyển biến từ gốc.

Từ đầu năm 2025 đến nay, đơn vị đã tổ chức hàng chục buổi tuyên truyền với nhiều hình thức linh hoạt, từ phát tờ rơi, tuyên truyền trên loa nội bộ đến lồng ghép trong quá trình kiểm soát tại trạm kiểm soát và đặc biệt là tuyên truyền lưu động... Cán bộ Biên phòng cũng xuống tận từng hộ dân, từng khu dân cư ven biển để trao đổi, hướng dẫn trực tiếp cho bà con. Đối tượng được tuyên truyền không chỉ là ngư dân đi biển, mà còn cả chủ tàu, người thân trong gia đình ngư dân.

Nội dung tuyên truyền tập trung vào quy định của Luật Thủy sản năm 2017, phân định ranh giới vùng biển Việt Nam với nước ngoài, khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU; đồng thời hướng dẫn ngư dân lắp đặt, vận hành thiết bị giám sát hành trình, ghi chép nhật ký khai thác và báo cáo sản lượng đúng quy định. Đáng chú ý, Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương vận động 39 chủ phương tiện “ba không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác) viết cam kết không khai thác hải sản trái phép.

Trung tá Hồ Hữu Hồng, Chính trị viên Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu chia sẻ: “Chúng tôi xác định, tuyên truyền không chỉ là phổ biến văn bản, mà phải thật sự đi vào lòng dân. Khi ngư dân hiểu được lợi ích của việc khai thác hải sản hợp pháp, họ sẽ tự giác chấp hành. Mỗi buổi tuyên truyền là một “ca tuần tra mềm”, phải kiên trì, bền bỉ và hiệu quả”.

Cách làm ấy đã mang lại kết quả rõ rệt, ngư dân chủ động đến trạm kiểm soát Biên phòng khai báo xuất, nhập bến; hợp tác trong kiểm tra, giám sát; tích cực lắp đặt, duy trì thiết bị giám sát hành trình tàu cá. Ông Huỳnh Văn Sơn, ngư dân xã Vân Khánh chia sẻ: “Lúc đầu, ngư dân sợ bị làm khó, nhưng sau khi nghe BĐBP giải thích, ai cũng hiểu ra. Giờ mỗi lần ra khơi đều báo cáo đầy đủ, yên tâm hơn, không lo lỡ qua ranh giới vùng biển nước ngoài”.

Thực tế chứng minh, sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của ngư dân chính là “trái ngọt” của công tác “dân vận khéo”, một thế mạnh đặc trưng của Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu. Nhờ đó, suốt 9 tháng đầu năm 2025, tại địa phương không xảy ra trường hợp tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Siết chặt kiểm tra, kiểm soát trên biển

Nếu tuyên truyền là “gốc rễ” tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động, thì kiểm tra, kiểm soát chính là “lưới an toàn” bảo đảm các giải pháp chống khai thác IUU phát huy hiệu quả. Trên cơ sở quán triệt nghiêm sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP và quy định pháp luật, Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu duy trì nghiêm chế độ trực, kiểm soát chặt chẽ người và phương tiện. Tính đến giữa tháng 9/2025, đơn vị đã kiểm soát 1.088 lượt tàu xuất bến, với 5.682 thuyền viên; 1.105 lượt tàu nhập bến, với 5.903 thuyền viên; lập 2.063 biên bản kiểm tra đối với tàu có chiều dài từ 15m trở lên. 100% phương tiện được kiểm tra hồ sơ, giấy phép, thiết bị giám sát hành trình, nhật ký khai thác và an toàn kỹ thuật trước khi rời bến.

Đơn vị cũng tổ chức 18 lượt tuần tra trên biển, với 121 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia, trong đó có 9 lượt phối hợp cùng Công an, Quân sự địa phương. Các tổ công tác vừa kiểm tra, vừa kết hợp tuyên truyền, tạo thế trận biên phòng toàn dân trên biển, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân. Kết quả, không có tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài, không phát hiện trường hợp tắt hoặc tháo thiết bị giám sát hành trình. Bên cạnh đó, đơn vị còn phối hợp chặt chẽ với Chi cục Thủy sản tỉnh trong cập nhật dữ liệu, quản lý phương tiện, xử lý vi phạm hành chính; hướng dẫn ngư dân ghi nhật ký khai thác, cài đặt phần mềm giám sát hành trình, giúp bà con từng bước làm quen với mô hình nghề cá hiện đại, minh bạch.

Với phương châm “bám dân, bám biển, bám địa bàn”, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu luôn chủ động nắm chắc tình hình, phát hiện và xử lý kịp thời các vụ việc phát sinh. Nhờ đó, tình hình an ninh trật tự ở khu vực biên giới biển luôn được giữ vững, không để hình thành điểm nóng, hay đường dây tổ chức vi phạm IUU.

Với tinh thần “chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị cấp bách, lâu dài”, Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp đồng bộ, tuyên truyền sâu rộng, kiểm tra nghiêm ngặt, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng và chính quyền địa phương, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng ngư dân. Những kết quả đạt được không chỉ góp phần cùng cả nước hướng tới mục tiêu gỡ “thẻ vàng” của EC, mà còn khẳng định vai trò nòng cốt của BĐBP trong bảo vệ chủ quyền, xây dựng vùng biển an toàn.

Tuấn Kiệt - Thanh Xuân