Chớp mắt mất tiền tỉ - Bài 2: Tưởng 'kèo thơm' ai ngờ mất trăm triệu
Ở Đồng Nai, hai cuộc gọi tưởng như 'lộc trời cho' từ đơn hàng đẹp đã dẫn tới hai cái kết trái ngược: một chủ cửa hàng đá hoa cương mất 110 triệu đồng chỉ sau vài thao tác chuyển khoản; còn một nhà phân phối sơn nước kịp dừng lại đúng lúc, thoát khỏi cái bẫy đặt cọc chia chênh lệch. Cả hai đều chung một mẫu số: kẻ gian mượn danh mối quen, mượn bóng cơ quan công quyền và tạo áp lực gấp gáp để khóa khả năng phán đoán của người bán.
Khoảng 20 giờ một ngày giữa tuần, điện thoại của anh N.M.H – chủ cửa hàng kinh doanh đá hoa cương ở Đồng Nai reo lên, thường là khách cần đặt đơn hàng. Giọng đàn ông ở đầu dây xưng Huy, nói chuyện rành rẽ như người đã quen biết lâu năm.
“Em tên Huy, quen chị Mỹ – vợ anh Hoàng bên công ty xây dựng Nam Mỹ, thân với anh. Chỗ chị Mỹ giới thiệu, em gọi nhờ anh cung cấp đá hoa cương để sửa chữa cho huyện đội Tân Phú” - anh H. nhớ lại câu mở đầu.
Trong kinh doanh, một lời “giới thiệu” như thế thường đồng nghĩa tín nhiệm khiến cho anh H. an tâm phần nào.
Huy không nói mơ hồ. Anh ta mô tả rành rọt hạng mục cần thay mới, nhắc đúng chủng loại đá, độ dày, bề mặt, màu sắc… như người sành nghề. Anh H. báo 800.000 đồng/m². Huy chốt ngay 1 triệu đồng/m² cho “dễ làm việc”, số lượng 200 m², tổng khoảng 200 triệu đồng. “Bên em sẽ cọc trước 50%” - anh ta nói chắc nịch. "Một đơn hàng “đẹp”: khách hiểu sản phẩm, chốt nhanh, sẵn tiền cọc" - anh H. đánh giá.
Ngay sau khi tạo dựng niềm tin, kịch bản rẽ nhánh. Huy nhờ anh H. đứng ra đặt giúp một đơn khác: 150 bộ bàn ghế sắt “giao trong ngày” cho Huyện đội Tân Phú. Lý do nghe có vẻ “tế nhị”: “Công ty quen ở Vũng Tàu trước đây sếp cũ của em từng đặt. Giờ sếp em đã nghỉ hưu, giờ em đặt thì mang tiếng, anh đứng tên giúp để dễ ra giá, phần chênh lệch anh em chia đôi”.
Trong thương trường, giữ mối giúp khách là cách để có việc lâu dài. Anh H. gọi tới xưởng bàn ghế theo số Huy đưa. Bên kia xác nhận từng làm cho huyện đội, nói đang có sẵn hàng, báo 2,9 triệu đồng/bộ nếu lấy 150 bộ. Huy bảo anh H. cứ báo 3,6 triệu đồng/bộ, phần chênh lệch 700.000 đồng “chia đôi”. Kèm theo là tờ giấy đóng mộc đỏ với tiêu đề và nội dung đặt mua “Huyện đội Tân Phú – đã duyệt”. Hình chụp văn bản hiện rõ thông tin đơn vị, con dấu, chữ ký.
“Tôi còn hỏi là chiều nay giao luôn được không? Nó bảo yên tâm, sếp ký rồi. Anh chuyển tiền đi, mai em chuyển hoa hồng và tiền gốc cho anh một lượt”, anh H. kể.
Để “chốt đơn”, phía xưởng ở Vũng Tàu yêu cầu đặt cọc 110 triệu đồng. “Đơn đã duyệt”, “huyện đội đặt”, “có mộc đỏ”, “chênh lệch hấp dẫn”… mọi mảnh ghép ghép lại thành bức tranh đầy tin cậy. Anh H. đồng ý và chuyển khoản.
Sự việc đổi chiều chỉ sau chưa đầy một giờ. Xưởng gọi lại, báo “tiền cọc không hợp lệ vì sai nội dung chuyển khoản”, đề nghị anh chuyển thêm 110 triệu với ký hiệu “FC” để “làm thuế”, rồi hứa hoàn lại khoản tiền trước đó. Với người làm ăn, chuyện chỉnh nội dung giao dịch không phải hiếm. Nhưng yêu cầu chuyển thêm tiền ngay khiến anh H. khựng lại: “Tiền đã vào tài khoản, có biên nhận, sao lại không hợp lệ?”.
Phía xưởng và Huy liên tục thúc giục, viện dẫn “gấp”, “đã duyệt”, “phải chạy chứng từ”. Anh H. từ chối chuyển thêm. Vài phút sau, điện thoại im bặt. Mọi liên lạc bị cắt.
Vài ngày bình tĩnh xâu chuỗi lại sự việc, anh H. hiểu ra cách mình đã bị dắt vào bẫy. Mấu chốt nằm ở chiêu trò “móc câu niềm tin” ngay từ phút đầu: nhắc đúng tên chị Mỹ – người quen của gia đình. Huy rất có thể đã lần ra mối quan hệ, xin số điện thoại bằng một câu hỏi tưởng như vô hại “chị có biết ai làm đá hoa cương không, cho em xin số”, rồi đóng vai "người được giới thiệu". Sau đó là mượn bóng cơ quan công quyền (huyện đội), đưa giấy tờ có mộc để hợp thức hóa, dựng khoảng chênh lợi nhuận để người bán muốn chốt nhanh, và cuối cùng đẩy yêu cầu đặt cọc qua một bên thứ ba với áp lực thời gian.
Bài học rút ra nghe cũ nhưng luôn mới: mộc đỏ chưa bao giờ là bằng chứng, “đơn vị công” chưa bao giờ là cam kết thanh toán, và “người quen giới thiệu” không thay thế được một cuộc gọi xác minh độc lập tới đầu mối chính thức của cơ quan/đơn vị được nêu tên.
Trưa một ngày khác, anh Tùng (Tên nạn nhân đã thay đổi) – nhà phân phối sơn nước hãng N. ở tỉnh Đồng Nai nhận cuộc gọi đặt hơn 100 thùng sơn cho Ban Chỉ huy Quân sự huyện Định Quán.
Lúc này anh Tùng nhận ra đúng là công trình vừa xây xong nhưng chưa được bàn giao nên báo giá, đối tượng đồng ý ngay. Đối tượng còn không quên trấn an sẽ thanh toán tiền mặt khi giao hàng tận nơi để “đỡ vướng thuế”.
Sau ba ngày, hàng đã nhập đủ, xếp sẵn lên xe. Chỉ hai giờ tiếng trước giờ giao, đối tượng quay lại đòi bổ sung: “Thêm 30 thùng sơn chống thấm hãng D”.
Anh Tùng nói cửa hàng không phân phối hãng D thì người này đưa số một đại lý khác, nhờ anh đặt hộ, yêu cầu đặt cọc 30% khoảng 30 triệu đồng.
Một chi tiết nhỏ kéo anh Tùng ra khỏi “làn sương” của đơn hàng béo bở, anh tự hỏi: “Vì sao bên kia đã có nguồn mà không tự lấy, lại bắt mình đặt hộ đúng phút chót? “Sơn của mình đã xếp lên xe rồi mà vẫn hối đặt thêm chỗ khác”.
Đúng giờ hẹn, anh Tùng chở hàng tới điểm giao để kiểm chứng thực tế. Kết quả, số máy đã tắt. Không có cọc đặt thêm, không thiệt hại, anh chỉ tốn chi phí cuốc xe vận chuyển hàng. Chỉ một câu hỏi đúng lúc và một quyết định hoãn chuyển tiền, anh giữ được toàn bộ tài sản.
Hai số phận, hai cái kết. Anh H. mất 110 triệu đồng vì tin vào mối quen – mộc đỏ – lợi nhuận chênh lệch; anh Tùng giữ được tiền nhờ một phút ngờ vực và một quyết định hoãn chuyển cọc. Trong thời đại mà “đơn hàng” có thể đến từ bất cứ đâu qua một cú điện thoại, hàng rào an toàn không nằm ở bề ngoài hào nhoáng của đơn vị đặt hàng, mà nằm ở kỷ luật kiểm tra của chính người bán.
Đúng giờ hẹn, anh Tùng chở hàng tới điểm giao để kiểm chứng thực tế. Kết quả, số máy đã tắt.
Đơn hàng càng “ngon”, càng phải kiểm tra kỹ. Chỉ một phút tỉnh táo, ta có thể giữ lại tiền bạc, uy tín và tài sản của cả cửa hàng.
Theo Ths.LS Lê Viết Kỳ, Đoàn Luật sư TP.HCM, đây là hành vi lừa đảo tinh vi, có tổ chức. Đối tượng thường giả danh công trình có thật, dựng kịch bản nhiều lớp như: đặt đơn hàng lớn sau đó viện cớ thiếu vật tư để “giới thiệu” công ty hoặc đầu mối ảo để người bán đặt hộ, cọc hộ. Bước tiếp theo là hứa hẹn chia số tiền chênh lệch cao. Họ chuẩn bị sẵn công ty ma, tài khoản mượn, người đóng vai; dùng SIM rác, tài khoản mạng xã hội ảo, thậm chí điều hành từ ngoài lãnh thổ Việt Nam, khiến việc xác minh, truy tìm rất khó. Hậu quả không chỉ là thiệt hại trực tiếp hàng trăm triệu, hàng tỉ đồng, mà còn xói mòn niềm tin trên thị trường, đặc biệt là lĩnh vực vật liệu xây dựng vốn giao dịch nhanh.
