Chủ động phòng ngừa sự cố hóa chất

Tiềm ẩn nguy cơ sự cố

Mỗi năm Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (gọi tắt là Công ty Đạm Hà Bắc) sản xuất khoảng 300 nghìn tấn nitơ lỏng, tương ứng với hơn 500 nghìn tấn urê (quy đổi). Ngoài ra, Công ty còn thu hồi hàng chục nghìn tấn sản phẩm phụ khác cung ứng làm nguyên liệu cho các nhà máy, cơ sở sản xuất trong nước. Công ty sử dụng một số hóa chất phục vụ sản xuất như: Axit sunfuric, natri hidroxit… Những hóa chất này nếu bị rò rỉ sẽ phát tác, gây hại sức cho sức khỏe con người và môi trường.

Việc sang chiết nitơ lỏng tại Công ty Đạm Hà Bắc được thực hiện theo quy trình an toàn bắt buộc.

Để sản xuất, lưu trữ, vận chuyển, sử dụng các loại hóa chất an toàn, Công ty đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như: Đăng tải các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến an toàn lao động, phòng, chống cháy nổ, an toàn hóa chất lên website của Công ty để người lao động cập nhật, thực hiện. Tổ chức hệ thống, người làm công tác an toàn - vệ sinh lao động, phòng, chống cháy nổ, bảo vệ môi trường, an toàn hóa chất từ cấp công ty đến các phân xưởng.

Trang bị, lắp đặt đầy đủ thiết bị bảo đảm an toàn, phòng, chống cháy nổ, không để rò rỉ, phát tán hóa chất. Trùng tu, bảo dưỡng, kiểm tra tình trạng an toàn của máy, thiết bị, kho chứa, bao bì tồn chứa, hệ thống thông gió, chiếu sáng. Định kỳ kiểm định máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn. Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy trình, quy định của người lao động tham gia hoạt động hóa chất để kịp thời chấn chỉnh các sai phạm...

Ông Chu Anh Dũng, Trưởng Phòng Kỹ thuật sản xuất của Công ty chia sẻ, là đơn vị hoạt động trong lĩnh vực hóa chất có quy mô đứng tốp đầu cả nước nên DN luôn coi trọng bảo đảm an toàn phòng, chống cháy nổ, đặc biệt là bảo vệ, phòng, chống rò rỉ, sự cố hóa chất. DN đã xây dựng, ban hành kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất. Hằng năm, Công ty đều tổ chức diễn tập ứng phó sự cố hóa chất trên thực địa. Qua các cuộc diễn tập, cán bộ quản lý, người lao động được rút được kinh nghiệm, bình tĩnh trong điều hành, xử lý các tình huống phát sinh.

Thực tế, không phải đơn vị nào cũng làm tốt công tác phòng, chống sự cố hóa chất. Hiện vẫn còn không ít đơn vị vi phạm các quy định an toàn, dẫn đến sự cố. Ví như vụ việc tràn đổ hóa chất tại Công ty TNHH Fine Eleccom Vina (KCN Vân Trung) gây thiệt hại hàng tỷ đồng. Năm 2022, có 3 DN gồm: Công ty TNHH Trung Dung Bắc Giang; Công ty TNHH Vina Peak View Technology cùng có trụ sở tại số nhà 136, đường Vi Đức Thăng (TP Bắc Giang); Công ty TNHH PNC Vina, lô D6 (thuê nhà xưởng của Công ty cổ phần Đại Lợi), KCN Đình Trám (Việt Yên) bị phạt vi phạm hành chính với các lỗi: Sản xuất, kinh doanh hóa chất không có giấy phép; kinh doanh không đúng địa điểm; hóa chất chưa được cấp phép. Tổng số tiền các DN này phải nộp phạt hơn 1 tỷ đồng.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

Bắc Giang hiện có 119 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực hóa chất. Trong đó có 6 đơn vị sản xuất, kinh doanh hóa chất có điều kiện trong lĩnh vực công nghiệp; 7 DN kinh doanh hóa chất sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp; 106 đơn vị sử dụng hóa chất để sản xuất sản phẩm hàng hóa khác. Các hóa chất luôn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Một số hóa chất có khả năng phát tán nhanh, trên diện rộng trong thời gian ngắn gây ra thảm họa khó lường.

Toàn tỉnh hiện có 119 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực hóa chất. Trong đó có 6 đơn vị sản xuất, kinh doanh hóa chất có điều kiện trong lĩnh vực công nghiệp; 7 DN kinh doanh hóa chất sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp; 106 đơn vị sử dụng hóa chất để sản xuất sản phẩm hàng hóa khác.

Theo đánh giá của Sở Công Thương, hoạt động trong lĩnh vực hóa chất trên địa bàn tỉnh tăng về số lượng, quy mô sản xuất, kinh doanh và sử dụng hóa chất. Dù các chủ cơ sở, DN có ý thức chấp hành quy định của pháp luật trong lĩnh vực này song vẫn còn nhiều đơn vị chưa chấp hành đầy đủ quy định về xây dựng biện pháp, kế hoạch ứng phó sự cố hóa chất, chưa chấp hành nghiêm túc chế độ báo cáo định kỳ tình hình hoạt động, tổ chức diễn tập ứng phó sự cố hóa chất về Sở Công Thương.

Vừa qua, Sở Công Thương đã kiến nghị Bộ Công Thương ban hành quy chuẩn kỹ thuật về khoảng cách an toàn đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, cất giữ, sử dụng hóa chất nguy hiểm để có cơ sở hướng dẫn các DN thực hiện. Bổ sung vào Luật Hóa chất quy định về việc thẩm định, xác nhận nội dung biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất của cơ quan chuyên môn đối với các cơ sở hoạt động hóa chất để nâng cao ý thức của các DN trong quá trình xây dựng và ban hành biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố.

Trong khi chờ cơ quan có thẩm quyền chỉnh sửa các kiến nghị nêu trên, năm 2022, Sở Công Thương đã phối hợp với Trung tâm Ứng phó sự cố và An toàn hóa chất, Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) thực hiện đề tài khoa học cấp tỉnh: “Nghiên cứu đánh giá thực trạng, nguy cơ tiềm ẩn gây mất an toàn đối với các đơn vị hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh Bắc Giang và đề xuất giải pháp quản lý”.

Cuối năm 2022, đề tài được Sở Khoa học và Công nghệ công nhận kết quả. Theo đó, đề tài tập trung vào phân tích, xây dựng giải pháp phòng ngừa, ứng phó đối với một số hóa chất có nguy cơ phát tán gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường như: Các hóa chất ăn mòn, cháy nổ... tại một số nhà máy điển hình có hoạt động, trữ lượng hóa chất lớn trên địa bàn tỉnh.

Ông Thân Văn Trung, Trưởng Phòng An toàn - Môi trường (Sở Công Thương) cho biết: “Kết quả của đề tài là căn cứ để cán bộ quản lý hóa chất tại Bắc Giang có các giải pháp khắc phục những tồn tại, nâng cao hiệu quả quản lý hóa chất tại địa phương; đưa ra các cơ chế chính sách, chiến lược quy hoạch hợp lý cho các nhà máy hoạt động trong lĩnh vực có liên quan đến hóa chất của tỉnh. Qua đó góp phần nâng cao ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về công tác an toàn trong sản xuất, kinh doanh và sử dụng hóa chất; phòng ngừa có hiệu quả sự cố”.

Bài, ảnh: Đại La