Chủ động quy hoạch, huy động đa nguồn lực phòng chống ngập úng và thiên tai

Toàn cảnh họp báo - Ảnh: VGP

Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2025, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết công tác phòng, chống ngập úng cho sản xuất nông nghiệp và hỗ trợ xử lý ngập úng tại đô thị, khu dân cư đã được xác định trong các quy hoạch thủy lợi phòng, chống thiên tai và một số đề án tại các vùng thủy lợi lớn.

QUY HOẠCH TỔNG THỂ, GIẢI PHÁP PHÙ HỢP TỪNG VÙNG

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, các quy hoạch và đề án này dựa trên điều kiện địa hình, khí tượng thủy văn, đặc điểm mưa lũ từng vùng, được tổng kết qua nhiều năm. Việc xử lý ngập úng nội vùng các thành phố, khu công nghiệp thuộc thẩm quyền của Bộ Xây dựng, trong khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung vào công tác thủy lợi và bảo vệ sản xuất nông nghiệp.

Hằng năm, trước mùa mưa bão, Bộ đều ban hành văn bản hướng dẫn địa phương chuẩn bị phương án phòng, chống ngập úng và khắc phục hậu quả sau thiên tai. Các giải pháp được triển khai theo hướng chủ động, linh hoạt, gắn với bảo vệ môi trường và đảm bảo sản xuất nông nghiệp bền vững.

Đối với vùng miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, nguyên nhân ngập chủ yếu do nước từ vùng núi cao chảy tràn qua các sông suối. Giải pháp tập trung vào tăng cường tiêu thoát úng, đắp đê bảo vệ các vùng dân cư, khu đô thị quan trọng. Tại Thái Nguyên, Bắc Giang và một số tỉnh lân cận, các giải pháp này được đánh giá là phù hợp với điều kiện địa hình khu vực.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến trao đổi về giải pháp, nguồn lực để phòng, chống ngập úng - Ảnh: VGP

Tại vùng Đồng bằng sông Hồng, ngập úng chủ yếu do mưa lớn. Giải pháp trọng tâm là xây dựng hệ thống trạm bơm tiêu thoát nước chủ động ra sông, đồng thời gia cố đê điều bảo vệ khu vực dân cư và vùng sản xuất. Hà Nội cùng các tỉnh trong vùng đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt để xử lý ngập úng trong thời gian qua.

Đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tình trạng ngập chủ yếu do lũ từ thượng nguồn đổ về. Giải pháp là hoàn thiện hệ thống thủy lợi kiểm soát lũ nội đồng, kết hợp công trình đa mục tiêu phục vụ sản xuất, sinh hoạt và bảo vệ môi trường. Các phương án này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và triển khai phù hợp với thực tế địa phương.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường hiện đang trình Chính phủ Đề án phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2035, tầm nhìn 2050. Đề án đề xuất hoàn thiện hạ tầng thủy lợi, củng cố hệ thống đê kè, đồng thời hoàn thiện pháp luật, cơ chế chính sách, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai.

Cùng với đó là Đề án phát triển hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải phục vụ đa mục tiêu và bảo vệ môi trường bền vững, tập trung vào giải quyết ngập úng cho Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng. Bộ đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 256 ngày 22/10/2025, trong đó phân giao cụ thể nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương và đề xuất kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2026–2030.

Về nguồn lực, Bộ xác định huy động tổng hợp bốn nguồn vốn gồm: ngân sách nhà nước theo phân cấp, vốn hỗ trợ quốc tế, vốn vay thương mại và nguồn xã hội hóa, cộng đồng. Việc huy động đồng bộ các nguồn lực này được xem là điều kiện then chốt để giải quyết căn cơ, bền vững các vấn đề ngập úng, sạt lở và xâm nhập mặn.

ĐÁNH GIÁ TOÀN DIỆN CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI

Liên quan đến Kết luận số 98 của Bộ Chính trị về khắc phục hậu quả cơn bão số 12, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết đầu năm 2025 đến nay thiên tai xảy ra dồn dập, khốc liệt và bất thường, vượt mức lịch sử. Ba cơn bão mạnh đổ bộ miền Trung, mưa lớn cực đoan và lũ vượt lịch sử trên 10 tuyến sông Bắc Bộ, Trung Bộ đã gây ngập nghiêm trọng tại nhiều địa phương, trong đó có Thủ đô Hà Nội.

Thiên tai từ đầu năm đã khiến 300 người chết và mất tích, thiệt hại ước khoảng 69.000 tỷ đồng. Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương tổ chức Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, tránh và khắc phục hậu quả thiên tai.

Hội nghị nhằm đánh giá toàn diện, rút kinh nghiệm và đề ra các giải pháp cấp bách, dài hạn nhằm chủ động phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro thiên tai. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp xây dựng báo cáo tổng hợp gồm 9 nhóm nội dung, bao quát từ công tác chuẩn bị, dự báo, truyền thông đến cứu hộ, cứu nạn và phục hồi sau thiên tai.

Các nhóm nội dung này được triển khai linh hoạt theo phương châm “bốn tại chỗ”, giúp bảo đảm tính chủ động trong ứng phó. Nhờ đó, dù thiên tai diễn biến phức tạp, ngành nông nghiệp vẫn duy trì được đà tăng trưởng ổn định: sản lượng lúa đạt 39 triệu tấn, thịt các loại 6,5 triệu tấn, thủy sản 8,12 triệu tấn và gỗ rừng trồng 29 triệu m³. Xuất khẩu nông sản đạt 58,13 tỷ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ; thặng dư thương mại 17,59 tỷ USD, dự kiến cả năm đạt gần 70 tỷ USD.

Bên cạnh đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tăng cường dự báo, cảnh báo sớm về diễn biến bão, mưa lũ; đồng thời chỉ đạo các địa phương xây dựng kịch bản ứng phó theo từng cấp độ rủi ro. Nhờ chủ động từ sớm, từ xa, thiệt hại do bão số 13 tại Việt Nam được giảm thiểu đáng kể — chỉ ghi nhận 8 người chết và mất tích, trong khi tại Philippines con số này lên tới 323 người.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục thực hiện đồng bộ các quy hoạch, đề án và huy động đa nguồn lực, phối hợp chặt chẽ các bộ, ngành, địa phương để bảo đảm an toàn dân cư, ổn định sản xuất nông nghiệp, chủ động ứng phó và phục hồi nhanh sau thiên tai.

Hà Lê