Chủ động tầm soát u Carcinoid đường tiêu hóa

Bản chất của u Carcinoid là gì?

Trong hệ tiêu hóa các tế bào thần kinh nội tiết có tác dụng điều hòa giải phóng các chất dịch tiêu hóa, kiểm soát sự vận chuyển thức ăn ở dạ dày và ruột, ngoài ra có thể giúp kiểm soát sự phát triển của các loại tế bào khác trong hệ tiêu hóa. U carcinoid xuất hiện khi những tế bào thần kinh nội tiết này bị biến đổi và phát triển quá mạnh.

U Carcinoid là các thể ung thư bất thường, tiến triển chậm, nó thường xuất phát từ nhiều cơ quan trong cơ thể nhưng chủ yếu là từ đường tiêu hóa (dạ dày, đại tràng, trực tràng...) và phổi.

Hầu hết các ca bệnh đều phát hiện trễ

Khối u Carcinoid phát triển chậm và rất ít khi có triệu chứng. Các triệu chứng chỉ xuất hiện vào giai đoạn muộn. Thậm chí, ngay cả khi được quan sát dưới kính hiển vi, u Carcinoid vẫn có hình dáng bình thường. Chính vì khó phát hiện nên nhiều trường hợp, u Carcinoid chỉ được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân đi thăm khám bệnh khác.

Thông thường, các triệu chứng của bệnh không xuất hiện cho đến khi di căn tới gan. Tại gan, các enzym khỏe mạnh có nhiệm vụ phá vỡ và trung hòa chất steronin dư thừa cũng như các chất do khối u Carcinoid sản xuất, ngăn ngừa chúng tiếp cận các mô.

Khi khối u di căn đến gan, các chất dư thừa có thể dễ dàng tiếp cận máu và các mô. Lúc này, các triệu chứng mới xuất hiện rõ ràng.

Khối u Carcinoid trong lòng dạ dày.

Nguyên nhân gây u Carcinoid

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây nên u Carcinoid vẫn chưa được tìm thấy. U Carcinoid xuất phát từ các tế bào thuộc hệ thần kinh nội tiết nên nó vừa có khả năng tiết hormone vừa có những đặc tính giống như tế bào thần kinh.

Trong hệ tiêu hóa các tế bào nội tiết thần kinh có tác dụng điều hòa giải phóng các chất dịch tiêu hóa, kiểm soát sự vận chuyển thức ăn ở dạ dày và ruột, ngoài ra có thể giúp kiểm soát sự phát triển của các loại tế bào khác trong hệ tiêu hóa. Còn ở phổi, các tế bào nội tiết thần kinh giúp kiểm soát dòng khí và máu và có thể kiểm soát sự phát triển của các tế bào phổi khác. U Carcinoid xuất hiện khi những tế bào thần kinh nội tiết này bị biến đổi và phát triển quá mạnh. Đầu tiên các u Carcinoid rất nhỏ và phát triển chậm. Theo thời gian, khối u phát triển nhanh hơn, gây ra các triệu chứng trong khi một số trường hợp u vẫn nhỏ và không có biểu hiện gì.

Điều trị khối u Carcinoid

Điều trị khối u Carcinoid cũng giống như việc điều trị ung thư và cũng có thể chỉ định thêm các loại thuốc để kiểm soát các triệu chứng cụ thể của từng người bệnh. Hiện nay tại Việt Nam, các phương pháp điều trị khối u Carcinoid chủ yếu dựa vào việc khối u đó đã di căn hay chưa. Theo đó, thông thường bệnh nhân sẽ được tiến hành phẫu thuật để loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tế bào ung thư ra ngoài. Đồng thời, kết hợp với một số phác đồ điều trị kèm theo như hóa xạ trị, sử dụng thuốc... Tuy nhiên, đây là phương pháp tương đối phức tạp và gây nhiều tốn kém. Hiện các y bác sĩ chuyên ngành tiêu hóa Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật nghiên cứu và đưa vào triển khai kỹ thuật cắt u Carcinoid qua nội soi ống mềm. Trước khi tiến hành cắt u Carcinoid, người bệnh đều được chỉ định làm kỹ thuật siêu âm nội soi để bác sĩ có thể đánh giá được chính xác tính chất, kích thước, mức độ xâm lấn của khối u. Từ đó mới quyết định có thể cắt bỏ u Carcinoid qua nội soi hay cần áp dụng phương pháp khác.

Đánh giá trên các ca điều trị u Carcinoid cho thấy, hầu hết các khối u đều có kích thước tương đối nhỏ và được phát hiện kịp thời, khi khối u chưa lớn và chưa đến giai đoạn di căn. Do đó, đối với những khối u ở lớp niêm mạc, cắt bỏ như kỹ thuật cắt polype thông thường. Còn với những khối u ở dưới lớp niêm mạc, tiến hành tiêm adrenalin để làm phồng khối u, nếu khối u được nhấc lên toàn bộ sẽ được dùng snare để loại bỏ. Với phương pháp này, người bệnh có thể xuất viện ngay trong ngày. Quá trình hồi phục nhanh chóng, rút ngắn thời gian điều trị đáng kể.

Lời khuyên thầy thuốc

Do tính chất của khối u nên việc chủ động tầm soát để ngăn ngừa nguy cơ ung thư tiến triển là vô cùng quan trọng. Khi khối u còn nhỏ, có thể thấy việc điều trị tương đối thuận lợi và thời gian để người bệnh hồi phục sức khỏe là rất nhanh chóng. Do đó, người bệnh cần nâng cao ý thức chủ động tầm soát và kiểm tra sức khỏe đường tiêu hóa.

Theo đó, những người trên 40 tuổi, người có tiền sử bị các bệnh lý tiêu hóa, người có yếu tố di truyền trong gia đình có người bị ung thư đường tiêu hóa,... thì nên chủ động thăm khám định kỳ và tuân thủ lời khuyên từ bác sĩ.

GS.TS. Đào Văn Long