Chủ động tham mưu, chỉ đạo công tác dân vận và tuyên truyền đặc biệt
Ngày 1-5-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 47/SL về tổ chức Bộ Tổng chỉ huy Quân đội Quốc gia Việt Nam, trong đó có Cục Chính trị-đơn vị tiền thân của Tổng cục Chính trị (TCCT).
Theo đó, Phòng Địch vận và Ban Dân vận thuộc Phòng Tuyên truyền huấn luyện (Cục Chính trị) là những cơ quan tiền thân của Cục Dân vận ngày nay. Ngày 22-4-1999, Chủ nhiệm TCCT ra Quyết định số 224/QĐ-CT lấy ngày 1-5-1947 là ngày truyền thống Cục Dân vận và Tuyên truyền đặc biệt (TTĐB), nay là Cục Dân vận.
Quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và phát triển, với nhiều tên gọi khác nhau: Phòng Địch vận, Cục Địch vận, Cục Nghiên cứu, Cục TTĐB, Cục Dân vận và Công tác chính trị hậu bị, Cục Dân vận và Quân sự địa phương, Cục Dân vận và TTĐB... cho phù hợp với điều kiện của cách mạng, đặc điểm, nhiệm vụ của quân đội, nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng (QUTƯ, BQP), trực tiếp là TCCT, sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội, sự đùm bọc, chở che của nhân dân, các thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ của Cục Dân vận và ngành dân vận, binh-địch vận (BĐV) toàn quân đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ, lập nhiều thành tích xuất sắc, xây đắp nên truyền thống “Trung thành, sáng tạo, nhân nghĩa, đoàn kết, hiệp đồng, hy sinh, chiến thắng”.
Ngay từ khi hình thành các đội du kích, các đội tự vệ đến đơn vị tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã coi trọng tiến hành các nội dung công tác dân vận (CTDV), BĐV, phát huy dân chủ nội bộ, xây dựng bản chất cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ. Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, CTDV, công tác BĐV, công tác dân tộc, tôn giáo; việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở (QCDCCS) trong quân đội đã xác định những nội dung, biện pháp công tác phù hợp với đặc điểm tình hình, đối tượng, đạt hiệu quả tốt, được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao.
Theo Thiếu tướng Ngô Thanh Hải, Cục trưởng Cục Dân vận, TCCT: Những năm gần đây, CTDV-TTĐB, công tác dân tộc, tôn giáo của quân đội có những bước phát triển cả về nội dung, hình thức và phương pháp công tác. Các hoạt động dân vận, TTĐB, thực hiện QCDCCS trong quân đội được nhận thức đúng đắn, tổ chức thực hiện thường xuyên, tích cực, hiệu quả ở tất cả các địa bàn, các loại hình cơ quan, đơn vị quân đội.
Những năm qua, Cục Dân vận đã quán triệt sâu sắc quan điểm, tư tưởng dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, QUTƯ, BQP về tiếp tục đẩy mạnh CTDV trong tình hình mới; làm tốt công tác tham mưu, đề xuất, chỉ đạo, hướng dẫn CTDV, TTĐB đối với toàn quân. Các đơn vị quân đội tích cực tham gia xây dựng cơ sở địa phương, giúp dân phát triển kinh tế, văn hóa-xã hội, giảm nghèo bền vững, củng cố quốc phòng, an ninh, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ-cứu nạn và hưởng ứng các phong trào, các cuộc vận động cách mạng của Trung ương và địa phương với nhiều hình thức, biện pháp đa dạng, như kết nghĩa, hành quân dã ngoại kết hợp làm CTDV, cử tổ, đội công tác, cán bộ tăng cường cơ sở... Việc nâng cao nhận thức trách nhiệm và tổ chức việc thực hiện QCDCCS trong quân đội đi vào chiều sâu, góp phần tăng cường đoàn kết, giữ nghiêm kỷ luật, phát huy trình độ năng lực, tinh thần làm chủ của cán bộ, chiến sĩ trên các lĩnh vực công tác.
Cục Dân vận đã tham mưu, đề xuất, chỉ đạo, hướng dẫn toàn quân thực hiện tốt hoạt động TTĐB; góp phần cùng các lực lượng tuyên truyền, vận động, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả hoạt động chống phá, vi phạm an ninh chính trị và độc lập chủ quyền biên giới, biển, đảo; qua đó, bản lĩnh chính trị, phẩm chất của cán bộ, chiến sĩ quân đội tiếp tục được bồi dưỡng và phát huy.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, Cục Dân vận đã góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả công tác vận động cách mạng của Đảng trong quân đội, giữ vững và phát huy bản chất cách mạng của Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới. Hơn 72 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và phát triển, Cục Dân vận luôn hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân (năm 2000) cùng nhiều huân chương các hạng; 3 cán bộ của Cục Dân vận được phong tặng và truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân; ngành BĐV quân đội được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh.