Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam gợi mở về việc xây dựng 3 HTX vào top đầu thế giới

Tại Đại hội đại biểu Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình lần thứ I ngày 25/12, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân khẳng định Nghị quyết 68 là một “cơ hội lớn”, chứ không phải là thách thức, nếu khu vực HTX biết nhìn đúng bản chất vấn đề và chủ động tái cấu trúc để phát triển ở tầm cao mới.

Mục tiêu vào top 300 thế giới

Thực tế cho thấy, trong suốt một thời gian dài, HTX ở Việt Nam được nhìn nhận như mô hình kinh tế hỗ trợ sản xuất nhỏ lẻ, giải quyết sinh kế, xóa đói giảm nghèo.

Cách tiếp cận trên tuy đúng trong một giai đoạn lịch sử nhất định, nhưng nếu kéo dài sẽ tự giới hạn không gian phát triển, khiến khu vực HTX khó vươn lên đóng vai trò đầu tàu, khó cạnh tranh trên bình diện khu vực và quốc tế.

Tinh thần của Nghị quyết 68, ở góc độ đó, chính là cú hích để HTX bước ra khỏi “vùng an toàn”, tái định vị mình như một chủ thể kinh tế có năng lực cạnh tranh thực sự.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh mục tiêu xây dựng ít nhất 3 HTX vào top 300 HTX lớn nhất thế giới.

Cụ thể, theo bà Cao Xuân Thu Vân, khi mỗi thành viên HTX không chỉ dừng ở tư duy hộ sản xuất, mà phấn đấu trở thành doanh nghiệp tư nhân, thì HTX sẽ trở thành một “hệ sinh thái” hội tụ nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa. Khi đó, trước hết, năng lực quản trị của từng thành viên được nâng lên, kéo theo năng lực quản trị chung của HTX được cải thiện rõ rệt.

Đáng chú ý, theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, yếu tố cốt lõi nhất để HTX phát triển bền vững vẫn là giữ và mở rộng được thành viên. Muốn làm được điều đó, HTX phải thực hiện đúng tư tưởng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy, đó là dân chủ, đoàn kết và bảo đảm lợi ích thiết thực cho thành viên.

Giải quyết tốt 3 vấn đề cốt lõi này, HTX sẽ phát triển mạnh mẽ hơn, tạo nền tảng để tiến tới thành lập các liên hiệp HTX theo ngành, lĩnh vực. Mục tiêu dài hạn được đặt ra là đến năm 2045, Việt Nam có ít nhất 3 HTX nằm trong top 300 HTX mạnh nhất thế giới.

Để hiện thực hóa mục tiêu vào top HTX mạnh nhất toàn cầu, Việt Nam cần có những liên hiệp HTX đủ lớn, đủ mạnh. Thời gian qua, Liên hiệp HTX Thương mại TP. HCM (Saigon Co.op) đã tham gia ứng cử và hiện đang trong quá trình được xem xét hồ sơ.

Tuy nhiên, theo bà Vân, điểm hạn chế của Saigon Co.op hiện nay là số lượng thành viên còn ít, với khoảng 25 thành viên chính thức. Chính vì vậy, đơn vị này đang xây dựng 5 HTX trọng điểm tại 5 khu vực nhằm mở rộng, thu hút thêm thành viên.

“Vừa qua, khi tham gia ứng cử giải thưởng HTX thế giới. Đến vòng cuối, Saigon Co.op “lọt sổ” do số lượng thành viên ít hơn một liên hiệp HTX của Sri Lanka. Để có được số lượng thành viên lớn như vậy, liên hiệp HTX của Sri Lanka thu hút cả các quỹ tín dụng. Khi các quỹ tín dụng đến mua hàng tại siêu thị của HTX, họ được thu hút trở thành thành viên HTX”, bà Cao Xuân Thu Vân chia sẻ.

Xây dựng những “đầu tàu”

Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, HTX tại Sri Lanka rất mạnh. Dù là một quốc gia có quy mô kinh tế không lớn, toàn bộ đất nước chỉ có khoảng 350 HTX, song hầu hết đều hoạt động hiệu quả và có quy mô từ lớn đến rất lớn.

Trong khi đó, Việt Nam hiện có khoảng 35.000 HTX, nhưng nổi bật và đóng vai trò đầu tàu trên phạm vi toàn quốc vẫn còn rất ít. Điều này đặt ra yêu cầu phải nhìn ra thế giới để định vị lại mô hình phát triển HTX của Việt Nam.

Cần có thêm nhiều HTX đầu tàu để đưa kinh tế hợp tác vươn tầm khu vực và thế giới.

Các HTX trên thế giới đã có lịch sử phát triển hơn 200 năm. Một ví dụ tiêu biểu là thương hiệu sữa Cô gái Hà Lan, trải qua hơn 200 năm, đến nay vẫn hoạt động theo mô hình HTX, với hệ sinh thái hàng nghìn tập đoàn, công ty thành viên, tạo nên sức mạnh vượt trội.

Từ thực tiễn đó, Việt Nam cần đa dạng hóa mô hình HTX, không chỉ trong nông nghiệp mà còn ở các lĩnh vực như du lịch, dược liệu, giáo dục, dịch vụ, văn hóa. Ở những địa phương hướng tới xây dựng đô thị trải nghiệm, phát triển văn hóa – du lịch, HTX hoàn toàn có thể đóng vai trò tổ chức các sự kiện, hoạt động nghiên cứu, đào tạo và sản xuất.

Đặc biệt, cần tiến tới phát triển HTX sản xuất các sản phẩm OCOP phục vụ học đường. Nếu địa phương quan tâm, Liên minh HTX tỉnh hoàn toàn có thể xây dựng đề án OCOP học đường, đưa sản phẩm của HTX, sản phẩm đặc trưng của địa phương đến với thế hệ trẻ.

Trên tinh thần đó, bà Cao Xuân Thu Vân bày tỏ mong muốn Ninh Bình đi đầu trong phát triển mô hình OCOP học đường, để các sản phẩm HTX đến gần hơn với lực lượng trẻ, từ đó hình thành tình cảm, sự gắn bó lâu dài với kinh tế hợp tác.

Bà Vân dẫn chứng tại Hà Lan, trẻ em đã sớm được tiếp cận với mô hình HTX thông qua việc sử dụng sữa thương hiệu Cô gái Hà Lan. Đó cũng là lý do vì sao tại Hà Lan, bình quân mỗi người dân tham gia tới 4 HTX.

Tại Mỹ, cứ 10 người thì có khoảng 4,6 người tham gia HTX. Tại Nhật Bản và Thái Lan, khoảng 40% dân số tham gia HTX, riêng khu vực nông thôn, 95% nông dân là thành viên HTX. Tại Trung Quốc, chính sách hỗ trợ nông nghiệp, nông thôn, nông dân được thực hiện thông qua HTX, không hỗ trợ trực tiếp cho hộ sản xuất riêng lẻ. Nhờ đó, tỷ lệ nông dân tham gia HTX hiện nay rất cao.

Trở lại với Việt Nam, HTX nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn. Vì vậy, mỗi địa phương cần tìm ra con đường phát triển phù hợp nhất với điều kiện thực tế. Vai trò của Liên minh HTX cấp tỉnh là hết sức quan trọng, phải tiếp tục nghiên cứu, phối hợp với các ngành để tham mưu chiến lược phát triển cho giai đoạn 5 năm tới, nhằm hoàn thành các mục tiêu đã đề ra.

Đông Phong