Chữa viêm mũi dị ứng bằng Đông y

1. Đặc điểm của viêm mũi dị ứng

Bệnh viêm mũi dị ứng là một bệnh khá phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Khí hậu ngày càng khắc nghiệt, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng tăng, tỉ lệ mắc bệnh viêm mũi dị ứng ngày càng cao.

Thống kê cho thấy, tỉ lệ mắc các bệnh dị ứng đường hô hấp chiếm từ 10-15% dân số thế giới. Bệnh viêm mũi dị ứng chiếm 32,2% trong các bệnh về tai mũi họng.

Viêm mũi dị ứng không quá nghiêm trọng nhưng lại không thể chữa khỏi hoàn toàn và hay tái diễn theo sự thay đổi của thời tiết.

Nguyên nhân gây bệnh viêm mũi dị ứng có thể khác nhau, phụ thuộc vào sự xuất hiện triệu chứng theo mùa, quanh năm hoặc từng đợt như phấn hoa và bụi nấm mốc ngoài trời, bụi trong nhà…

Thức ăn cũng gây viêm mũi dị ứng, tùy theo từng người, triệu chứng dị ứng ở mũi thường kèm với triệu chứng ở da, đường ruột – dạ dày, phổi.

Người bị viêm mũi dị ứng thường hay có triệu chứng hắt hơi.

Triệu chứng của viêm mũi dị ứng thường gặp: Hắt hơi, chảy nước mũi (trong, không dính), nghẹt mũi, nhức đầu, ngứa họng và ho... Đây là những triệu chứng khiến người bệnh dễ nhầm tưởng mình bị cảm.

ThS.BS. Nguyễn Quang Dương – Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Tuệ Tĩnh cho biết, theo Đông y viêm mũi dị ứng là chứng tỵ cừu (chảy nước mũi), tỵ tắc (ngạt mũi). Nguyên nhân xuất phát từ tạng phế, tỵ bị suy giảm khiến cho vệ khí không được bền chặt, tà khí dễ xâm nhập phế kinh làm cho phế khí mất tuyên giáng mà gây nên các chứng chảy nước mũi, hắt hơi, sổ mũi, hay tắc mũi...

Viêm mũi dị ứng phát sinh do hai nguyên nhân: Công năng tạng phủ (chủ yếu là phế, tỳ) bị rối loạn; bị phong hàn, tà khí xâm nhập. Hai yếu tố này có thể phối hợp với nhau, khiến phế khí hư nhiệt, sức đề kháng giảm sút, dễ sinh bệnh.

Ké đầu ngựa - vị thuốc thường được dùng trong điều trị viêm mũi dị ứng.

2. Điều trị viêm mũi dị ứng bằng các phương pháp Đông y

Theo ThS.BS. Nguyễn Quang Dương nguyên tắc chữa viêm mũi dị ứng của Đông y là:

Bồi bổ chính khí giúp tăng cường lưu thông khí huyết tạng phủ, cân bằng âm dương, nâng cao chính khí, bảo vệ cơ thể.
Sử dụng các vị thuốc có tác dụng khu phong, tán hàn, thẩm thấp, thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm, kháng khuẩn.

Tùy vào từng thể bệnh viêm mũi dị ứng mà thầy thuốc Đông y sẽ kê các bài thuốc phù hợp:

+ Thể hàn thấp: Các triệu chứng thường gặp như chảy nước mũi trong, hắt hơi nhiều, ngạt mũi, thường xuất hiện hoặc tăng lên khi gặp lạnh. Sử dụng các bài thuốc có công dụng khu phong, trừ hàn, làm giảm xuất tiết và thông lỗ mũi.

+ Thể phong hàn: Các triệu chứng như đau đầu, đau cổ gáy, hắt hơi, sổ mũi và ngạt mũi nhiều, bệnh phát về mùa lạnh và gặp lạnh thì các triệu chứng nặng lên. Các bài thuốc có tác dụng khu phong, tán hàn, làm thông mũi.

+ Thể âm hư: Với các triệu chứng như mũi khô, ngạt, hắt hơi và chảy nước mũi nhiều, miệng khô, họng khát, người gầy, hay có cảm giác nóng sốt về chiều, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ. Sử dụng các bài thuốc có công dụng dưỡng phế âm, thông mũi.

Day ấn huyệt tứ bạch giúp giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng.

+ Thể chất hư nhược: Trường hợp bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng có thể chất hư nhược khiến cho phong tà xâm nhập với các triệu chứng tắc mũi, hắt hơi, chảy nước mũi nhiều, tinh thần mỏi mệt, chán ăn, dễ đổ mồ hôi. Thường dùng các bài thuốc có công dụng bổ khí, làm thông thoáng lỗ mũi.

Bên cạnh việc dùng thuốc cần kết hợp các biện pháp không dùng thuốc như xông mũi bằng nước đun từ vỏ bưởi, sả, lá bạc hà, tỏi, hành tím… lấy hơi tinh dầu, tạo cảm giác thông thoáng khi thở.

Hoặc sử dụng các loại thảo dược có tính kháng viêm, có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng như: Ké đầu ngựa, cóc mẳn, hoa cứt lợn, bạc hà, tân di, lá khế… Có thể dùng đơn lẻ hoặc phối hợp với các vị thuốc khác theo chỉ định của thầy thuốc Đông y. Người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc mà bệnh không khỏi, thậm chí có thể nặng lên hoặc gặp những rủi ro do sử dụng thuốc sai.

Phương pháp ấn huyệt, đắp thuốc cũng giúp hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng.

Để cắt các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi tức thì, day bấm một số huyệt quanh vùng mũi:

Hai huyệt nghinh hương, nằm ngang với phía dưới cánh mũi, ngang ra hai bên khoảng 5mm.
Hai huyệt tứ bạch, nằm cách chỗ lượn của góc sống mũi và cánh mũi, ngang ra hai bên, khoảng 5mm.
Huyệt tố liêu, chỗ nhô cao của đầu mũi.

Dùng đầu ngón tay trỏ ấn mạnh nhiều lần vào huyệt. Các huyệt này vừa có tác dụng tức thì vừa lâu dài. Do vậy hàng ngày có thể tiến hành tác động nhiều lần vào các huyệt nói trên.

3. Phòng ngừa viêm mũi dị ứng

Để phòng bệnh viêm mũi dị ứng có hiệu quả:

Tránh các tác nhân gây bệnh. Ví dụ: Tránh hít phải khói, bụi, phấn hoa, cánh bướm, lông thú, sơn ta, xăng dầu, hơi hóa chất…;
Hạn chế tối đa việc nuôi chó, mèo trong nhà hoặc cho chúng ngủ trên giường;
Định kỳ vệ sinh chăn, ga, gối, đệm, vải bọc ghế, bọc đệm, màn cửa;
Môi trường sống, học tập, làm việc cần thoáng, mát, sạch sẽ, tránh ẩm ướt để hạn chế nấm mốc phát triển.
Về ăn uống, tránh các thức ăn có thể gây dị ứng như nhộng tằm, cá ngừ, tôm, cua ghẹ… Ngoài ra, chú ý giữ vệ sinh răng miệng, đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy;
Hạn chế tối đa việc hút thuốc lá; tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với bụi; đeo khẩu trang khi quét dọn nhà và khi ra đường, giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển mùa.
Tập thể dục đều đặn, có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tuân thủ lối sống khoa học, lành mạnh, giữ cho tinh thần luôn sảng khoái, ngủ đủ, chất lượng giấc ngủ tốt... giúp nâng cao sức đề kháng, bệnh viêm mũi dị ứng sẽ dần thoái lui.

Ngủ trưa liệu có tốt cho sức khỏe như nhiều người nghĩ?

Mai Phương