Chứng phong ôn và thuốc trị

Các bệnh cúm, viêm phổi, viêm màng não... thuộc phạm trù của phong ôn. Nguyên nhân là do chính khí suy nhược, công năng tạng phủ rối loạn khiến tà khí bên ngoài xâm nhập bên trong cơ thể mà gây nên bệnh. Biểu hiện sốt, ho nhiều, ngạt mũi, đau tức ngực, môi khô, miệng khát, đại tiện táo kết, tiểu tiện sẻn... Tùy từng thể bệnh mà dùng bài thuốc phù hợp như sau:

Thể Phong tà bế phế

Triệu chứng: Phát sốt, ho, khó thở, khạc đờm trắng loãng, không có mồ hôi, không khát, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù khẩn hoặc phù sác.

Điều trị: Tân ôn giải biểu, tuyên phế hóa đàm.

Bài thuốc: Dùng bài Tam ảo thang gia giảm gồm: ma hoàng 3g, hạnh nhân 8g, trần bì 3g, bán hạ chế 8g, kinh giới tuệ 6g (cho sau), bạch giới tử 8g, lai phục tử 10g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Thể Phong nhiệt bế phế

Triệu chứng: Sốt cao, ho nhiều, khó thở, vã mồ hôi, miệng khát, ngực đau, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch sác.

Điều trị: Tân lương giải biểu, tuyên phế hóa đàm.

Bài thuốc: Dùng bài Ma lâu thang gia giảm gồm: ma hoàng 3g, hạnh nhân 8g, thạch cao 12g, cam thảo 5g, qua lâu nhân 10g, lai phục tử 10g, hoàng cầm 10g, liên kiều 10g, săc uống mỗi ngày 1 thang.

Thể Phong ôn bế phế

Triệu chứng: Ho và khó thở nhiều, tắc mũi, sốt cao, vã mồ hôi, phiền khát, đau ngực, môi miệng xanh tím, đờm vàng dính, lưỡi đỏ, rêu vàng khô, mạch sác.

Điều trị: Thanh nhiệt giải biểu, tuyên phế bình suyễn.

Bài thuốc: Dùng bài Ngũ hổ thang hợp với Tam hoàng thạch cao thang gia giảm gồm các vị: ma hoàng 3g, hạnh nhân 8g, thạch cao 12g, cam thảo 5g, hoàng cầm 10g, hoàng liên 3g, ngưu bàng tử 6g, lai phục tử 10g, tang bạch bì 10g, hoàng bá 8g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Thể Đàm nhiệt bế phế

Triệu chứng: Ho và khó thở nhiều, sốt cao, môi khô miệng khát, khạc đờm nhiều màu vàng và dính, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ, rêu vàng dính, mạch khẩn sác.

Điều trị: Thanh nhiệt tuyên phế, dục đàm bình suyễn.

Bài thuốc: Dùng bài Ma hạnh thạch cam thang hợp với Đình lịch đại táo tả phế thang gia giảm gồm: ma hoàng 3g, hạnh nhân 8g, thạch cao 15g, cam thảo 5g, ngư tinh thảo 15g, ngưu bàng tử 6g, thiên trúc hoàng 8g, tang bạch bì 10g, hầu táo tán 1g (uống cùng nước thuốc sắc), sắc uống mỗi ngày 1 thang, uống thêm trúc lịch lượng vừa đủ.

Bệnh viêm phổi thuộc chứng phong ôn trong Đông y.

TS. Trần Xuân Nguyên