Chung tay phòng, chống rác thải nhựa

Nhằm tuyên truyền, vận động toàn dân nâng cao nhận thức và hành động thiết thực trong công tác bảo vệ môi trường, thời gian qua, nhiều địa phương, tổ chức hội, đoàn thể trên địa bàn tỉnh đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả. Các phong trào phân loại rác thải tại nguồn, tận dụng các loại rác có thể tái chế không chỉ góp phần hạn chế rác thải nhựa, đồng thời còn tiết kiệm chi phí, nhân lực thu gom rác tại địa phương, cải thiện cảnh quan môi trường nông thôn.

Phân loại xử lý rác hữu cơ thành phân bón góp phần bảo vệ môi trường.

Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) xã Bình Minh (Nam Trực) có 2.349 hội viên, trong đó có 1.486 hội viên sinh hoạt tại các chi hội thôn xóm. Hưởng ứng phong trào chống rác thải nhựa do Trung ương Hội LHPN Việt Nam phát động, năm 2022, Hội LHPN xã đã khảo sát nắm bắt tình hình tại các chi hội và thành lập mô hình “Chi hội phụ nữ nói không với rác thải nhựa biến rác thành tiền”. Mô hình được thành lập điểm tại chi hội phụ nữ thôn Cổ Lũng nhằm gây quỹ giúp hội viên phụ nữ yếu thế và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Để mô hình đi vào hoạt động và có hiệu quả, chi hội đã thành lập ban quản lý mô hình, phân công nhiệm vụ các thành viên trong ban đồng thời vận động, tuyên truyền, hướng dẫn hội viên cách phân loại rác thải và xử lý rác, trước hết là làm sạch nhà mình sau đó bảo vệ cảnh quan môi trường nông thôn, hạn chế rác thải ra môi trường; các loại rác có thể tái chế được như: chai nhựa, bao bì thu gom riêng để bán phế liệu. Sau 2 năm thu gom phế liệu chi hội đã thu tổng số tiền trên 7 triệu đồng. Chi hội đã thăm hỏi 12 hội viên phụ nữ yếu thế với số tiền là 3,6 triệu đồng; tặng quà cho 5 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn với số tiền là 1,5 triệu đồng; nhận đỡ đầu 1 trẻ mồ côi trợ cấp 200 nghìn đồng/tháng. Dù thời gian đầu triển khai mô hình cũng gặp không ít khó khăn, xong trong quá trình thực hiện đã làm thay đổi nhận thức của chị em phụ nữ nói chung và người dân nói riêng trong công tác thu gom xử lý rác thải và nhận được sự quan tâm hưởng ứng sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy chính quyền địa phương. Đến nay mô hình đã được lan rộng ra các chi hội trong toàn xã.

Người dân xã Giao Hà (Giao Thủy) chủ yếu sản xuất nông nghiệp với diện tích trên 300ha lúa; chăn nuôi các loại gia súc, gia cầm và nuôi trồng thủy sản. Để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, nhất là rác thải nhựa từ các loại chai lọ thuốc bảo vệ thực vật, bao bì ni lông, xã đã thành lập tổ tuyên truyền, thường xuyên phổ biến các quy định, văn bản của cấp trên về công tác bảo vệ môi trường đến từng hộ sản xuất nông nghiệp. Xã còn triển khai xây dựng điểm tập kết rác, thùng rác nơi công cộng và khuyến khích người dân phân loại rác tại nguồn, thu gom rác thải nhựa có thể tái chế để tổ chức đoàn thể bán lấy tiền gây quỹ. Nhằm lan tỏa phong trào bảo vệ môi trường, xã duy trì tổ chức ngày “chủ nhật xanh”, huy động sự tham gia của các cán bộ, công chức xã. Xã xây dựng quy chế về hoạt động quản lý, thu gom và xử lý rác thải, quy định trách nhiệm chung của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình về công tác bảo vệ môi trường tại khu dân cư, trong việc mai táng, trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, chăn nuôi; quy định trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước và các tổ chức chính trị, xã hội, các cơ quan, đơn vị, đoàn thể trên địa bàn xã và trách nhiệm của các xóm, đơn vị thu gom rác.

Từ nhiều năm qua, khu xử lý rác của HTX Dịch vụ nông nghiệp và Môi trường xanh Trường Phát, xã Thọ Nghiệp (Xuân Trường) đã cho ra mắt công nghệ phân loại rác và xử lý rác thải cân bằng sinh thái. Không chỉ sử dụng ít diện tích đất, không rỉ nước, không gây mùi hôi, giảm thiểu tỷ lệ chôn lấp rác, hệ thống còn có thể phân loại, làm sạch và sấy khô rác ni lông, tận thu, biến rác thải thành các sản phẩm có giá trị kinh tế. Ngoài ra, công nghệ phân loại xử lý rác của HTX còn ủ được mùn rác hữu cơ thành phân bón để trồng cây hoặc nuôi giun quế rất hiệu quả. Nhờ vậy, chỉ với 3 nhân công lao động, mỗi ngày khu xử lý có thể phân loại, xử lý được khoảng 12 tấn rác, góp phần nâng cao tiêu chí môi trường trong tiến trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu của xã Thọ Nghiệp.

Nhận thức rõ những nguy hại của rác thải nhựa và túi ni lông đối với môi trường và sức khỏe cộng đồng, thời gian qua, các ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh đã tích cực vào cuộc, đẩy mạnh tuyên truyền vận động, kêu gọi cộng đồng thay đổi hành vi, thói quen sử dụng túi ni lông và sản phẩm nhựa dùng một lần. Công tác tuyên truyền được thực hiện thường xuyên, lồng ghép trong các hội nghị, cuộc họp và tuyên truyền trực tiếp đến người dân nhằm nâng cao nhận thức của cả cộng đồng về tầm quan trọng của việc phòng, chống rác thải nhựa. Từ đó đã xuất hiện một số mô hình, cách làm hay như tuyên truyền, vận động để người dân dùng lá chuối đóng gói thực phẩm; thay thế túi ni lông bằng túi vải, túi cói, làn nhựa; sử dụng ống hút thủy tinh, ống hút inox… Trong đó, các cấp Hội Phụ nữ trong tỉnh đã tuyên truyền, vận động chị em thay đổi nhận thức, từ bỏ thói quen sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa dùng một lần, thay thế bằng đồ dùng làm từ thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, các cấp Hội Phụ nữ trong tỉnh đã đẩy mạnh xây dựng và phát huy hiệu quả các mô hình “Chi Hội Phụ nữ 5 không, 3 sạch”, “Nói không với túi ni lông”, “Phụ nữ thân thiện với môi trường”, “Chi hội không có rác thải”, “Thôn xóm không có rác thải”, “Dòng sông không rác thải”, “Tuyến đường xanh - sạch - đẹp do chi hội tự quản” và tuyến đường hoa… Mỗi năm, thông qua hoạt động của các mô hình đã thu gom được hàng chục tấn rác thải nhựa tái chế để bán lấy tiền gây quỹ. Từ số tiền này, các cấp hội đã “biến rác thành tiền” để tổ chức thăm, tặng quà, hỗ trợ sinh kế cho hội viên có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em mồ côi trong tỉnh.

Với những nỗ lực của các cấp, các ngành, hội, đoàn thể và người dân trong việc hạn chế rác thải nhựa đã góp phần thực hiện hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, chung tay phòng, chống rác thải nhựa, xây dựng đô thị văn minh, tỉnh Nam Định xanh - sạch - đẹp và thân thiện với môi trường.

Bài và ảnh: Hồng Minh