Sửa đổi Hiến pháp thể hiện đúng 'ý Đảng lòng dân'

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh.

Sau khi Chính phủ trình báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 gửi Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, chiều nay, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã có cuộc trả lời phóng viên báo chí về nội dung quan trọng này.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, Bộ trưởng có nhận định chung gì về kết quả lấy ý kiến Nhân dân đối với Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 lần này?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Việc tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết được các bộ, ngành, địa phương triển khai nghiêm túc, công khai, dân chủ, khoa học, đúng tiến độ, bám sát Kế hoạch của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, chỉ đạo của Chính phủ. Quá trình tổ chức lấy ý kiến tuân thủ nghiêm túc sự chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, bảo đảm sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, đề cao trách nhiệm người đứng đầu và sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức.

Các hình thức lấy ý kiến được sử dụng rất phong phú, đa dạng. Qua thống kê, tổng số hội nghị triển khai, quán triệt và các hội nghị, hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết đã được tổ chức là hơn 288.000 cuộc. Tổng số lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với các nội dung của dự thảo Nghị quyết là ; đặc biệt, việc lấy ý kiến Nhân dân qua ứng dụng VNeID đã thu hút hơn 20 triệu công dân tham gia đóng góp ý kiến.

Tính trung bình, tỷ lệ tán thành đối với các nội dung của dự thảo Nghị quyết đạt 99,75%. Điều này đã khẳng định chủ trương sửa đổi, bổ sung một số điều Hiến pháp năm 2013 đã thể hiện đúng “ý Đảng lòng dân”, phản ánh sự đồng thuận, thống nhất rất cao của các tầng lớp Nhân dân, các ngành, các cấp.

Phóng viên: Trong quá trình lấy ý kiến Nhân dân, đối với các quy định về tổ chức đơn vị hành chính và chính quyền địa phương, kết quả tổng hợp ý kiến như thế nào và Chính phủ nhất trí theo phương án nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Chính phủ nhất trí với nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp tại dự thảo Nghị quyết nhằm thể chế hóa chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị theo Nghị quyết số 60-NQ/TW.

Việc quy định khái quát, không liệt kê cụ thể tên đơn vị hành chính tạo sự linh hoạt trong trường hợp cần thiết điều chỉnh mô hình đơn vị hành chính cho phù hợp với thực tiễn, yêu cầu mới mà không cần thiết phải sửa đổi Hiến pháp.

Theo đó, Quốc hội có thể quyết định điều chỉnh việc tổ chức các đơn vị hành chính thông qua luật hoặc nghị quyết một cách linh hoạt, phù hợp với tình hình cụ thể từng thời kỳ.

Tuy nhiên, Chính phủ đề nghị giữ nguyên quy định tại khoản 2 Điều 110 Hiến pháp 2013 về “Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương và theo trình tự, thủ tục do luật định” để bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, là cơ sở để người dân thảo luận công khai, dân chủ những nội dung quan trọng liên quan trực tiếp đến Nhân dân.

Bên cạnh đó, Chính phủ đề nghị tiếp thu, giữ quy định về quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân đối với Chủ tịch Ủy ban nhân dân, các thành viên khác của Ủy ban nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Thủ trưởng cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân, làm cơ sở cho việc cụ thể hóa tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các luật khác có liên quan. Đồng thời, bổ sung quy định đặc thù về tổ chức chính quyền địa phương ở đặc khu tại dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương theo hướng:

Về một số nội dung khác, Chính phủ cũng thống nhất sửa đổi, bổ sung các Điều 111, 112 và Điều 114 của theo hướng quy định tổ chức chính quyền địa phương gồm Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân; không sử dụng thuật ngữ “cấp chính quyền địa phương” để thể hiện tính thống nhất về mô hình tổ chức chính quyền địa phương.

Phóng viên: Trên cơ sở các ý kiến góp ý, Chính phủ có ý kiến thế nào về điều khoản chuyển tiếp tại Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp để các cơ quan, tổ chức không bị động trong quá trình thi hành không?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp (Điều 2 dự thảo Nghị quyết), Chính phủ nhất trí xác định thời điểm có hiệu lực thi hành của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là từ ngày 1/7/2025 nhằm tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 60-NQ/TW Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

Chính phủ nhất trí quy định tuyên bố việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện đang có hiện nay trên phạm vi cả nước.

Đồng thời, Chính phủ nhất trí nội dung điều khoản chuyển tiếp (khoản 3 Điều 2) quy định việc chỉ định các chức danh của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Trưởng đoàn, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội, tạo cơ sở pháp lý cho việc kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan trong đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã năm 2025 và kiện toàn tổ chức bộ máy của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân nhiệm kỳ 2021-2026 khi không còn đơn vị hành chính cấp huyện, bảo đảm kịp thời thể chế hóa Kết luận số 150-KL/TW ngày 14/4/2025 của Bộ Chính trị hướng dẫn xây dựng phương án nhân sự cấp ủy cấp tỉnh thuộc diện hợp nhất, sáp nhập và cấp xã thành lập mới.

Ngoài ra, đề nghị cần có cách thức tuyên bố chính thức việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện đang có hiện nay trên phạm vi cả nước để ghi nhận đóng góp của đơn vị hành chính cấp huyện trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

HƯƠNG NGUYÊN