Chung tay xây dựng văn hóa uống có trách nhiệm

Tọa đàm truyền thông “Xây dựng văn hóa thưởng thức có trách nhiệm tại Việt Nam thông qua phương pháp tiếp cận toàn xã hội”, ngày 26/9 tại Hà Nội. (Ảnh: Hồng Châu)

Với sự tham gia của nhiều lãnh đạo ngành và đại diện các cơ quan truyền thông hàng đầu, Tọa đàm truyền tải thông điệp thay đổi hiệu quả và bền vững đòi hỏi tầm nhìn chung và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

Cần thay đổi nhận thức

Phát biểu tại Tọa đàm, ông Olivier Fages – Giám đốc điều hành, Pernod Ricard Việt Nam và Campuchia, đại diện APISWA tại Việt Nam cho rằng, sử dụng rượu bia hợp lý là một nét văn hóa, một phần của đời sống xã hội ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, việc lạm dụng rượu bia, đặc biệt là khi tham gia giao thông, đã và đang gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

“Theo số liệu thống kê, mặc dù Việt Nam đã hoàn thiện những quy định pháp luật chặt chẽ, tình trạng vi phạm nồng độ cồn khi lái xe vẫn xảy ra, dẫn đến một số vụ tai nạn giao thông đau lòng, gây ra thiệt hại lớn về người, tài sản.

Thực trạng này cho thấy, bên cạnh việc tăng cường thực thi pháp luật, điều cốt lõi là chúng ta cần thay đổi nhận thức, xây dựng một văn hóa thưởng thức rượu bia có trách nhiệm. Văn hóa này không chỉ đơn thuần là việc tuân thủ luật lệ, mà còn là sự tự giác, ý thức cao của mỗi cá nhân trong việc kiểm soát hành vi của mình.

Ông Olivier Fages chia sẻ tại Tọa đàm. (Ảnh: Hồng Châu)

Một người có văn hóa thưởng thức có trách nhiệm sẽ hiểu rằng, việc thưởng thức rượu bia là để tận hưởng cuộc vui, nhưng không bao giờ để nó trở thành mối đe dọa cho bản thân và những người xung quanh. Bởi vậy phương pháp tiếp cận toàn xã hội và sự hợp tác giữa các bên có tính thực tế, hiệu quả, đáp ứng đòi hỏi đang đặt ra từ thực tiễn cuộc sống”, ông Olivier Fages cho hay.

Đại diện APISWA tại Việt Nam khuyến nghị, để xây dựng văn hóa thưởng thức rượu bia có trách nhiệm, không thể chỉ dựa vào nỗ lực của một cá nhân hay một tổ chức. Đây là một vấn đề mang tính chất toàn xã hội, đòi hỏi sự chung tay của tất cả các bên.

Theo đó, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục và xử lý nghiêm các vi phạm. - chú trọng tới việc giảm sự phụ thuộc phương tiện cơ giới cá nhân, tăng việc sử dụng vận tải công cộng...đây là giải pháp rất quan trọng từ lâu nay chưa được đề cập đầy đủ.

Doanh nghiệp sản xuất và phân phối rượu bia tiếp tục phát huy trách nhiệm hơn trong việc truyền thông về tác hại của việc lạm dụng, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động khuyến khích tiêu dùng có trách nhiệm.

Các tổ chức xã hội, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa thông điệp, nâng cao nhận thức cộng đồng. Và quan trọng hơn cả, mỗi cá nhân cần tự ý thức, làm gương và nhắc nhở người thân, bạn bè về việc “đã uống rượu bia thì không lái xe”.

Ông Olivier Fages khẳng định: “Khi hình thành sự hợp tác chặt chẽ, tạo thành một hệ sinh thái đồng bộ, từ chính sách đến hành động, từ doanh nghiệp đến người tiêu dùng, chúng ta sẽ tạo ra một sức mạnh tổng hợp để thay đổi thói quen, xây dựng một xã hội an toàn và văn minh hơn”.

Tiến sĩ Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia nhấn mạnh rằng bên cạnh thực thi pháp luật chặt chẽ hơn, việc nâng cao nhận thức và hình thành văn hóa trách nhiệm là vô cùng quan trọng.

Ông chia sẻ, uống có trách nhiệm không chỉ là đơn thuần là tuân thủ quy định, mà còn mang ý nghĩa khuyến khích mỗi cá nhân tự ý thức và thưởng thức đồ uống một cách có chừng mực. Vì vậy, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đánh giá cao những nỗ lực của các tổ chức như APISWA với phương pháp tiếp cận toàn xã hội nhằm xây dựng văn hóa uống có trách nhiệm trong cộng đồng.

Một ví dụ điển hình cho mô hình hợp tác đang được các bên triển khai là chiến dịch “Sức mạnh của việc nói Không” - một sáng kiến thành công được thực hiện từ năm 2022, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc định hình hành vi người tiêu dùng.

Sáng kiến được xây dựng nhằm giải quyết tình trạng lái xe sau khi uống, đặc biệt ở nhóm thanh niên trong độ tuổi uống hợp pháp, bằng cách trao quyền cho họ tự tin nói "Không" với việc điều khiển phương tiện sau khi sử dụng đồ uống có cồn.

Trong 4 năm qua, chiến dịch đã tiếp cận 43 triệu người dùng tại 7 quốc gia ASEAN thông qua các video, hình ảnh sinh động và những thông tin thiết yếu giúp nâng cao nhận thức của giới trẻ về mối nguy hiểm của việc lái xe sau khi uống.

Bà Nguyễn Quý Linh, Giám đốc điều hành CLB Xe hơi Việt Nam (AAV) đánh giá, chiến dịch “Sức mạnh của việc nói Không” đã thực sự tạo ra ảnh hưởng sâu rộng vì đã vượt qua các cách tiếp cận truyền thống, trao quyền cho giới trẻ để trở thành những người lan tỏa thông điệp an toàn giao thông trong cộng đồng bạn bè.

“Thông qua việc hợp tác cùng APISWA, chúng tôi có thể mở rộng phạm vi tiếp cận, góp phần biến những lựa chọn có trách nhiệm thành chuẩn mực mới trong văn hóa giao thông đường bộ tại Việt Nam”, bà nói.

Thúc đẩy tác động xã hội thông qua các hoạt động có trách nhiệm

Phiên Tọa đàm trong khuôn khổ sự kiện với chủ đề “Thúc đẩy văn hóa uống có trách nhiệm: Trách nhiệm chung và các giải pháp hợp tác vì những điều tốt đẹp hơn cho cộng đồng” đã làm nổi bật nhiều trụ cột quan trọng trong việc tạo ra tác động xã hội tích cực.

Giáo dục và nâng cao nhận thức được xác định là những yếu tố cốt lõi, với một nền văn hóa trách nhiệm bền vững được xây dựng thông qua việc trao quyền cho mỗi cá nhân bằng kiến thức. APISWA cùng các đối tác tiếp tục khẳng định cam kết cung cấp cho người tiêu dùng thông tin khoa học về mức sử dụng chừng mực, đồng thời hỗ trợ xây dựng các hướng dẫn quốc gia về uống có trách nhiệm trên toàn quốc, đóng vai trò là nền tảng quan trọng cho công tác giáo dục cộng đồng, giúp mọi người đưa ra lựa chọn sáng suốt.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm chụp ảnh lưu niệm. (Ảnh: Hồng Châu)

Trong khi đó, việc phối hợp với chính phủ, các tổ chức xã hội dân sự và cộng đồng vẫn là yếu tố cốt lõi để lan tỏa thông điệp về trách nhiệm. Thông qua việc thống nhất hành động và chia sẻ nguồn lực, các bên liên quan có thể đảm bảo thông điệp được truyền tải nhất quán và rộng rãi. Mô hình hợp tác này minh chứng rằng phương pháp tiếp cận toàn xã hội là phương thức hiệu quả nhất để giải quyết những thách thức liên quan đến sức khỏe cộng đồng.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Hoàng, Giám đốc nghiên cứu Chương trình hợp tác phát triển y tế Việt Nam, Trường Đại học Y Harvard chia sẻ: “Cách tiếp cận sáng tạo và hiệu quả để thúc đẩy uống có trách nhiệm tại Việt Nam là thông qua mô hình toàn xã hội. Bằng cách tích hợp chính sách, thực thi, giáo dục có mục tiêu và quan hệ đối tác công-tư minh bạch, chúng ta có thể thúc đẩy thay đổi hành vi bền vững và biến việc uống có trách nhiệm thành một chuẩn mực xã hội lâu dài”.

Còn theo ThS. Ngô Vĩnh Bạch Dương, Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật, Viện Nhà nước và Pháp luật, trách nhiệm cần được hiểu một cách toàn diện hơn, vượt ra ngoài hành vi sử dụng đồ uống có cồn, bao gồm cả mối tương quan đối với bản thân, gia đình và xã hội. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa ngành, tạo ra một tư duy xã hội, nơi mọi người đều được trao quyền lựa chọn có trách nhiệm và đều có vai trò đóng góp trong nỗ lực chung.

Hồng Châu