Chủng virus mới được cảnh báo có thể gây tử vong lên đến 75%

Theo báo cáo hai năm một lần của Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh do virus Nipah gây ra là một trong 10 bệnh truyền nhiễm có nguy cơ sức khỏe cao với cộng đồng. Đặc biệt, Nipah chỉ là một trong 260 loại virus tiềm ẩn khả năng gây đại dịch cho nhân loại, tương tự Covid-19 do SARS-CoV-2.

Tỷ lệ tử vong từ 40% đến 75%

Tờ Guardian dẫn lời bà Jayasree K.Iyer, Giám đốc điều hành Tổ chức Tiếp cận Y học do Anh và Hà Lan tài trợ, nhấn mạnh virus Nipah có tỷ lệ tử vong lên tới 75% và tiềm ẩn nguy cơ gây ra đại dịch tiếp theo cho nhân loại.

Virus Nipah có tỷ lệ tử vong từ 40 đến 75%. Ảnh: Live Science.

“Virus gây bệnh truyền nhiễm Nipah là loại mới nổi, gây mối quan tâm lớn. Nó có thể thổi bay thế giới bất cứ khi nào. Đại dịch tiếp theo mà virus này gây ra có thể sẽ là bệnh nhiễm trùng kháng thuốc”, vị chuyên gia cảnh báo.

WHO cũng xếp bệnh do virus Nipah gây ra thuộc nhóm nguy cơ cao gây ra đại dịch y tế cho toàn cầu. Nipah gây các vấn đề nghiêm trọng về hô hấp, viêm não, sưng não. Tỷ lệ tử vong từ 40 đến 75%, tùy theo từng khu vực.

Dơi ăn quả là vật chủ chứa virus này. Các đợt bùng phát ở Bangladesh, Ấn Độ được cho là người dân uống phải nước ép chà là chứa virus. Nipah cũng được cho là thủ phạm gây ra tình trạng sốt phù não phổ biến ở châu Phi.

Theo số liệu từ Imperial College, tỷ lệ tử vong do Covid-19 gây ra trên toàn cầu hiện nay rơi vào khoảng 1-1,4%. Như vậy, theo những cảnh báo từ giới chuyên gia, bệnh do virus Nipah gây ra có tỷ lệ tử vong cao gấp 75 lần so với Covid-19. Đây là con số đáng báo động.

Virus Nipah đã gây ra nhiều đợt bùng phát vào những năm 1999, 2001 và được cho là có nguy cơ tái xuất trong tương lai. Ảnh: Al Arabiya.

Tiến sĩ Rebecca Dutch, Trưởng khoa Hóa sinh phân tử và tế bào, Đại học Kentucky, Mỹ, là người đi đầu trong lĩnh vực nghiên cứu virus trên thế giới. Bà cho biết hiện tại chưa ghi nhận lại các đợt bùng phát virus Nipah trên thế giới. Tuy nhiên, chúng xảy ra theo chu kỳ và rất có thể sẽ tái xuất.

"Nipah là một trong những virus có thể gây ra đại dịch. Do đó, đây là chủng virus mà giới khoa học cần đặc biệt quan tâm, theo dõi", vị chuyên gia này cảnh báo.

Thời gian ủ bệnh dài, chưa có cách điều trị

Virus Nipah còn gây lo ngại ở chỗ thời gian ủ bệnh dài. Trung bình, thời gian ủ bệnh là 4-14 ngày. Tuy nhiên, đã có những trường hợp báo cáo thời gian ủ bệnh lên tới 45 ngày. Điều đó đồng nghĩa người mang trùng có thể lây nhiễm virus ra ngoài cộng đồng trong hơn một tháng trước khi khởi phát triệu chứng lâm sàng. Nipah cũng có tỷ lệ đột biến cao đặc biệt.

Đây là lý do khiến giới chuyên gia lo ngại về chủng virus có khả năng thích nghi tốt chưa từng có. Công cuộc chống lại căn bệnh này càng trở nên khó khăn hơn, nhất là ở các quốc gia Đông Nam Á.

Tiến sĩ Melanie Saville, Giám đốc nghiên cứu và phát triển vaccine của Coalition for Epidemic Preparedness Innovations, cảnh báo thế giới cần chuẩn bị cho “sự kiện lớn” tiếp theo trước những virus nguy hiểm như Nipah.

Các bác sĩ và người thân mặc đồ bảo hộ khi khiêng thi thể một nạn nhân tại Kozhikode, Ấn Độ, tử vong vì virus Nipah. Ảnh: Reuters.

Con người đụng độ thiên nhiên trong quá trình mở rộng môi trường sống. Đây được cho là nguyên nhân gây ra các căn bệnh mới và cũng là lời giải thích cho lần đầu tiên Nipah lây nhiễm cho người chăn nuôi lợn tại Malaysia.

Virus Nipah có thể truyền nhiễm từ động vật sang người. Thậm chí, thực phẩm chứa virus cũng có thể là nguồn lây gián tiếp. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, virus Nipah mới chỉ gây ra một số vụ dịch ở châu Á. Tuy nhiên, nó đã lan sang nhiều loài động vật lẫn con người với mức độ thương tật và tử vong cao.

Virus Nipah được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1999 tại Malaysia. Trong đợt bùng phát đầu tiên, dịch đã lan sang Singapore và hầu hết bệnh nhân nhiễm virus đều do tiếp xúc lợn mang trùng. Đợt bùng phát tiếp theo xảy ra ở Bangladesh và Ấn Độ đầu năm 2001. Nguyên nhân là tiêu thụ trái cây, nước ép bị nhiễm nước tiểu, nước bọt của dơi mang trùng.

Theo báo cáo của WHO, hầu như mỗi năm, Bangladesh đều trải qua các đợt bùng phát virus. WHO cũng cho biết, các quốc gia như Campuchia, Ghana, Philippines, Indonesia, Madagascar và Thái Lan có nguy cơ lây nhiễm do phát hiện ổ chứa tự nhiên của virus, chủ yếu là loài dơi Pteropus.

Ở những người bị nhiễm Nipah, bệnh có thể không gây triệu chứng đến suy hô hấp cấp tính, co giật, viêm não hoặc tử vong. Virus cũng có thể lây bệnh nặng cho động vật, gây thiệt hại về kinh tế.

Ban đầu, bệnh nhân sẽ xuất hiện các triệu chứng như sốt, nhức đầu, đau cơ, nôn mửa, đau họng. Sau đó, bệnh diễn biến nặng hơn với tình trạng chóng mặt, buồn ngủ, thay đổi nhận thức, các dấu hiệu về thần kinh liên quan viêm não cấp tính.

Một số trường hợp bị viêm phổi không điển hình hoặc tình trạng viêm hô hấp cấp tính, suy hô hấp. Viêm não và co giật xảy ra ở những bệnh nhân nặng, diễn biến đến hôn mê trong vòng 24-48 giờ.

Hầu hết bệnh nhân đều khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, một số người gặp tình trạng thần kinh do di chứng của viêm não cấp tính. Các tài liệu cũng ghi nhận một số bệnh nhân bị tái nhiễm virus Nipah.

Hiện tại, thế giới chưa có thuốc, vaccine để điều trị và phòng ngừa bệnh truyền nhiễm do virus Nipah gây ra.

Thiên Nhan