Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục tạo 'sức bật mới'

Đẩy mạnh giáo dục STEAM, nghiên cứu khoa học và phát triển năng lực số trong trường phổ thông.

Dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đã được công bố để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân. Điều này đã tạo bầu không khí sôi động, khi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân cùng tham gia đóng góp ý kiến, với mong muốn góp phần cho thành công của Đại hội.

Chủ trương có ý nghĩa chiến lược và cấp thiết

Đặc biệt quan tâm đến vấn đề “xây dựng, triển khai chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao toàn diện chất lượng giáo dục, đào tạo” được đề cập trong dự thảo, Tiến sĩ Lê Đức Thuận (chuyên gia giáo dục) nhận định, đây là một chủ trương có ý nghĩa chiến lược và mang tính cấp thiết sâu sắc.

Bối cảnh hiện nay, đòi hỏi chúng ta phải hành động khẩn trương. Đại hội XIV đặt ra mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, xác lập mô hình tăng trưởng mới dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Đây là một quyết sách nhằm hiện thực hóa mục tiêu "Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới". Đó không chỉ là một dự án đầu tư, mà là một cam kết chính trị mạnh mẽ, thể hiện tầm nhìn đưa Việt Nam bắt kịp các nước tiên tiến thông qua phát triển nguồn nhân lực”, Tiến sĩ Lê Đức Thuận nhấn mạnh.

Để làm được điều này, chúng ta không có con đường nào khác ngoài việc phải tạo ra một thế hệ "con người Việt Nam thời đại số" với kỹ năng và tư duy mới. Chương trình mục tiêu quốc gia chính là công cụ, đòn bẩy để thực hiện cuộc cách mạng về chất lượng nhân lực.

Cũng theo vị chuyên gia, để chương trình thực sự tạo ra chuyển biến, cần tập trung vào các nhóm ưu tiên.

Cụ thể, đối với giáo dục phổ thông, phải hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi vào năm 2030 và thực hiện dạy học 2 buổi/ngày. Đây là nền tảng thể chất và tri thức ban đầu quan trọng nhất.

Ưu tiên phát triển năng lực ngoại ngữ, với mục tiêu cụ thể là "đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học". Đồng thời, đẩy mạnh giáo dục STEAM (Khoa học, Kỹ thuật, Công nghệ, Nghệ thuật, Toán học), nghiên cứu khoa học và phát triển năng lực số trong trường phổ thông.

Đối với giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp, ông Thuận cho rằng, đây là nơi đào tạo "nhân lực chất lượng cao theo chuẩn quốc tế", đặc biệt cho các ngành mũi nhọn, mới nổi như công nghệ, quản trị thông minh. Do đó, phải tập trung nguồn lực xây dựng một số cơ sở giáo dục đại học trở thành các trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia ngang tầm các nước tiên tiến; phát triển giáo dục nghề nghiệp đạt trình độ khu vực và thế giới.

Ngoài ra, Chương trình cần ưu tiên việc "đẩy mạnh phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục" và trang bị kỹ năng số toàn diện cho người lao động.

Tiến sĩ Lê Đức Thuận - Chuyên gia giáo dục.

Giải pháp đột phá để thành công

Theo Tiến sĩ Lê Đức Thuận, để thành công cần những giải pháp đột phá thực sự, chứ không chỉ là cách làm cũ. Dự thảo đã gợi mở nhiều hướng đi quan trọng:

Về huy động nguồn lực: Bản thân việc xây dựng một Chương trình mục tiêu quốc gia đã là một giải pháp huy động nguồn lực lớn từ ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, chúng ta cần các cơ chế chính sách đột phá để huy động hiệu quả các nguồn lực khác, như Dự thảo đã đề cập cho các công trình trọng điểm quốc gia.

Về đổi mới quản lý: Cần có "cơ chế, chính sách đột phá", đặc biệt là cho các trường đại học trọng điểm, tăng cường tự chủ và linh hoạt. Việc này phải đồng bộ với chủ trương chung là phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trong hệ thống.

Về ứng dụng công nghệ: Phải gắn liền chương trình này với Đột phá chiến lược quốc gia về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Giáo dục phải đi đầu trong chuyển đổi số, ứng dụng AI và xây dựng hạ tầng dữ liệu ngành.

Về đội ngũ nhà giáo: Đây là yếu tố then chốt nhất. Đột phá ở đây phải là chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài. Dự thảo đã chỉ rõ giải pháp: "Xây dựng cơ chế đặc thù về thu nhập, môi trường làm việc, đề bạt, bổ nhiệm để thu hút, sử dụng các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành, nhân tài".

Cùng với đó là cải cách chính sách tiền lương và xây dựng "Hệ thống chấm điểm năng lực cán bộ" trên nền tảng số, đánh giá đa chiều và dựa trên sản phẩm cụ thể.

“Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục nếu được xây dựng và triển khai với các trọng tâm và giải pháp đột phá như Dự thảo đề cập, chắc chắn sẽ tạo ra sức bật mới cho chất lượng nguồn nhân lực, giúp đất nước hiện thực hóa khát vọng phát triển trong giai đoạn tới”, Tiến sĩ Thuận nhận định.

Đinh Chiến