Chuyển biến tích cực từ thu gom, xử lý chất thải rắn khu vực đô thị
Trên địa bàn tỉnh có 9 khu đô thị, trong đó 2 thành phố trực thuộc tỉnh (thành phố Ninh Bình, thành phố Tam Điệp) và 7 thị trấn thuộc 6 huyện. Đô thị là khu vực có mật độ dân cư sinh sống cao và chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp; là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hóa có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Cùng với sự phát triển kinh tế-xã hội, lượng rác thải phát sinh trong các khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh ngày càng gia tăng. Trong khi nhiều nơi việc xử lý rác thải vẫn còn nhiều khó khăn thì vấn đề thu gom, xử lý rác thải rắn tại các khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến tích cực.
Công nhân Công ty cổ phần Môi trường và dịch vụ đô thị thành phố Ninh Bình thu gom rác thải. Ảnh: T.G
Thành phố Ninh Bình hiện có tốc độ xâydựng cơ sở hạ tầng, đô thị hóa cao, do đó lượng rác thải từ các hộ gia đình,các cơ sở sản xuất, kinh doanh ngày một nhiều và đa dạng về chủng loại. Lượngrác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn ước trên 100 tấn/ngày, chủ yếu là rácthải sinh hoạt, túi ni lông, lá cây...
Với nhiệm vụ thu gom, xử lý rác thảitrên các tuyến phố của thành phố Ninh Bình, Công ty cổ phần Môi trường và Dịchvụ đô thị thành phố Ninh Bình đã huy động tới 300 công để thu gom, vận chuyểnrác thải hàng ngày. Toàn bộ rác thải của thành phố được thu gom hàng ngày vàvận chuyển bằng xe ô tô chuyên dụng về Nhà máy xử lý chất thải rắn Ninh Bìnhtại xã Đông Sơn, thành phố Tam Điệp để xử lý.
Ông Đỗ Văn Hùng, Giám đốc Công ty cổphần Môi trường và Dịch vụ đô thị thành phố Ninh Bình cho biết: Để việc thu gomrác được nhanh gọn, đơn vị đã đầu tư kinh phí để trang bị 5 xe chuyên dụng chởrác ra bãi tập kết cùng với hàng trăm xe đẩy tay thu gom rác. Mỗi công nhân thugom rác đều được trang bị đầy đủ trang thiết bị thu gom và đồ bảo hộ đảm bảotheo quy định.
Cùng với công tác thu gom, vận chuyển rác, Công ty còn đẩy mạnhcông tác tuyên truyền, chỉ đạo cho cán bộ, công nhân Công ty nâng cao ý thức,có trách nhiệm với công việc, thực hiện thu gom rác đúng giờ, sạch sẽ, không đểrác tồn đọng trong dân cư. Phối kết hợp tuyên truyền, vận động nhân dân cùngchung tay nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, để rác đúng nơi quy định, không xảrác bừa bãi. Việc thu gom, vận chuyển rác thải hàng ngày trên địa bàn thành phốNinh Bình đã góp phần tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp.
Theo báo cáo của các ngành chức năng,ước tính rác thải sinh hoạt khu vực đô thị phát sinh khoảng 158,4 tấn/ngày,chiếm khoảng 33% tổng rác thải phát sinh trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, rác thảisinh hoạt đô thị cơ bản được thu gom và xử lý.
Trong đó, rác thải phát sinh tạithành phố Ninh Bình và thành phố Tam Điệp do Công ty cổ phần Môi trường và Dịchvụ đô thị thành phố Ninh Bình và Công ty cổ phần Môi trường đô thị Tam Điệp thugom, vận chuyển; rác thải sinh hoạt phát sinh tại các thị trấn thuộc 6 huyện,chủ yếu được Trung tâm vệ sinh môi trường các huyện tổ chức thu gom, vậnchuyển.
Phần lớn rác thải đô thị được thu gom, xử lý tại Nhà máy xử lý chấtthải rắn Ninh Bình tại xã Đông Sơn, thành phố Tam Điệp, công suất 200 tấn/ngàyđêm theo công nghệ chế biến rác thải thành phân vi sinh, phần còn lại được chônlấp hợp vệ sinh tại bãi chôn lấp có lót đáy chống thấm, có hệ thống thu gom, xửlý nước rỉ rác hoặc đốt theo công nghệ lò đốt Loshiho.
Cùng với rác thải sinh hoạt, chất thảinguy hại trên địa bàn các đô thị chủ yếu phát sinh tại các cơ sở sản xuất, kinhdoanh với tổng lượng phát thải khoảng 3.920 tấn/năm, trong đó chất thải y tếnguy hại khoảng 887 tấn, chất thải nguy hại công nghiệp khoảng 3.033 tấn. Trênđịa bàn tỉnh Ninh Bình không có cơ sở nào được cấp phép hành nghề xử lý chấtthải nguy hại.
Lượng chất thải y tế nguy hại được các đơn vị thu gom, xử lý theomô hình cụm tại 3 cụm cho toàn tỉnh theo Kế hoạch số 103/KH-UBND, ngày20/12/2018 của UBND tỉnh Ninh Bình về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải ytế nguy hại trên địa bàn tỉnh. Chất thải nguy hại công nghiệp được các cơ sởsản xuất ký hợp đồng với đơn vị chức năng tại các địa phương lân cận (Nam Định,Thanh Hóa, Hà Nội,...) để vận chuyển, xử lý theo quy định về xử lý chất thảinguy hại.
Các cơ sở phát sinh lượng chất thải nguy hại đã thực hiện nghiêm cácquy định về quản lý chất thải nguy hại (như đăng ký chủ nguồn thải chất thảinguy hại; thu gom, phân loại, lưu giữ chất thải trong khu vực lưu chứa...) theohướng dẫn của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Bên cạnh kết quả đạt được, việc quảnlý, xử lý chất thải rắn ở khu vực đô thị còn nhiều bất cập, hầu hết rác thảisinh hoạt chưa được phân loại tại nguồn mà vẫn thu gom chung cả rác vô cơ vàrác hữu cơ, dẫn đến Nhà máy xử lý chất thải rắn Ninh Bình gặp rất nhiều khókhăn trong công tác xử lý.
Nhiều khu dân cư, tuyến phố, người dân xây dựng cáccông trình xây dựng, sửa chữa nhà cửa làm cho lượng chất thải xây dựng ngàycàng gia tăng. Ước tính khối lượng chất thải xây dựng phát sinh khoảng 19 - 20tấn/ngày. Một phần chất thải xây dựng được tận dụng làm vật liệu san lấp tạichỗ, số ít được đổ lẫn cùng với rác thải sinh hoạt và một phần đổ không đúngnơi quy định, gây mất mỹ quan khu vực đô thị.
Tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ cũng đồngnghĩa với việc lượng rác thải rắn gia tăng rất nhanh. Dự báo của các cơ quanchức năng, khối lượng phát sinh rác thải sinh hoạt đến năm 2025 đối với khu vựcđô thị loại II (thành phố Ninh Bình) từ 1-1,3kg/người/ngày, đô thị loại III(thành phố Tam Điệp) 0,8-1,1kg/người/ngày, đô thị loại V (các thị trấn) 0,7-1kg/người/ngày và tổng lượng rác thải đô thị khoảng 195 tấn/ngày.
Trước áp lực vềlượng rác thải rắn ngày càng tăng, các thành phố, thị trấn cần tích cực tuyêntruyền, vận động, nâng cao ý thức người dân tự phân loại rác thải ngay tại giađình; đồng thời có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, cố tình đổ rácthải bừa bãi gây mất mỹ quan đô thị... Nâng cao hiệu quả công tác quản lý môitrường tại các khu vực đô thị, tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm nhữnghành vi vi phạm việc xả thải bừa bãi, đảm bảo tính răn đe, giáo dục của phápluật. Về lâu dài cần xã hội hóa, thu hút các tổ chức, cá nhân đầu tư các loạihình dịch vụ phục vụ cho công tác bảo vệ môi trường và xử lý chất thải rắn...
Hồng Giang