Chuyện chưa kể về người sáng lập ra hãng xe Mercedes-Benz

Chân dung Carl Friedrich Benz - người sáng lập thương hiệu Mercedes-Benz.

Chiếc xe 3 bánh đặt nền móng cho ngành ô tô toàn cầu

Carl Friedrich Benz (1844-1929) được vinh danh là người phát minh ra xe hơi vì thiết kế của ông là thực tiễn, sử dụng động cơ đốt trong dùng xăng và hoạt động giống với xe hơi hiện đại ngày nay.

Benz sinh năm 1844 ở Karlsruhe, một thành phố ở Tây Nam nước Đức dưới tên là Karl Friedrich Michael Vaillant. Cha của ông là một công nhân ngành đường sắt và đã qua đời vì tai nạn khi Benz mới lên 2 tuổi. Tên ông trở thành Karl Friedrich Michael Benz, sau này ông đổi tên thành Carl Friedrich Benz.

Mặc dù nhà nghèo, nhưng mẹ của Benz nuôi dạy ông học hành tử tế. Từ năm 1853 ông đi học trường Trung học Gymnasium. Năm 15 tuổi Carl Benz thi đậu vào trường Đại học Bách khoa (sau này là trường Đại học Kỹ thuật) tại Karlsruhe. Ông tốt nghiệp sau 4 năm học vào năm 1864. Năm 1872 ông thành hôn với bà Bertha Ringer - người đóng vai trò vô cùng quan trọng cho sự nghiệp của ông. Bà đã hỗ trợ ông rất nhiều trong quá trình nghiên cứu khoa học và chế tạo ô tô.

Trong khoảng thời gian 1878-1879Benz đã phát triển một động cơ đốt trong 2 thì và sau đó là một động cơ 4 thì loại nhẹ. Ông cũng đã phát triển hay cải tiến nhiều bộ phận khác của xe cơ giới như bộ truyền động vi sai, trục lái nối khuỷu, bộ phận đánh lửa(bugi), bộ chế hòa khí, bộ làm mát bằng nước và hộp số.

Bà Bertha Benz lái chiếc Motorwagen xuyên suốt hành trình dài 106 km.

Năm 1885 ông chế tạo chiếc “ô tô” đầu tiên, một chiếc xe với một động cơ đốt trong và bộ phận đánh lửa bằng điện chạy lần đầu trong Mannheim (Đức) vào năm 1886. Chiếc xe có 0,8 mã lực (0,6 kW) và đạt vận tốc nhanh nhất là 16 km/h. Chiếc xe này được gọi với cái tên Benz Patent Motorwagen.

Đây là chiếc xe có kiểu dáng độc đáo, với thiết kế 3 bánh, chủ yếu được làm từ ống thép và ghế ngồi sử dụng chất liệu ván gỗ sơn màu nâu vàng đẹp mắt. Trong khi đó bánh xe làm bằng thép, nhiều nan hoa đan cài vào nhau và sử dụng lốp làm bằng cao su đặc. Người lái sẽ ngồi vào ghế và điều khiển cho xe di chuyển bằng bộ phận cầm tay được đóng thẳng vào trục xe.Động cơ trang bị là loại động cơ đốt trong, phát triển dựa trên nguyên lý của động cơ 4 thì mà Nikolaus Otto phát minh trước đó.

Dù vậy, khi Benz giới thiệu chiếc xe này đã nhận không ít những lời chế diễu đại khái như “xe gì mà không có ngựa kéo”, bởi đối với cả thế giới thì những chiếc xe lớn để chở nhiều người hay sử dụng để đi xa thì toàn bộ là xe ngựa.

Năm 1886, Karl Benz đăng ký bản quyền cho Benz Patent Motorwagen, với mã số DRP 37435 và chính thức giới thiệu với người Đức vào ngày 3/7/1886.

Vào tháng 8/1888, vợ của ông là Bertha Benz đã có một chuyến đi lịch sử. Giấu nhẹm mọi chuyện với Carl, Bertha cùng các con trai quyết định mang xe chạy thử trên hành trình 106 km tới Pforzheim và quay trở lại Mannheim, cùng với đó là những đề xuất mới, ý tưởng mới để hoàn thiện xe. Và sự xuất hiện của Benz Patent Motorwagen ngay lập tức trở thành phương tiện thay thế cho xe ngựa truyền thống trước đó.

Cũng vào năm 1888, nhờ tham gia vào cuộc “Triển lãm máy làm việc và máy năng lực” tại München (Đức) loại xe mới này bắt đầu được biết đến bên ngoài nước Đức, thế nhưng những người có thể là khách hàng vẫn còn hoài nghi. Việc phổ biến ô tô bắt đầu tại Pháp, nước có hệ thống đường bộ tốt nhất thời bấy giờ. Các kiểu xe mới của Carl Benz được trình bày trong cuộc Triển lãm quốc tế tại Paris vào năm 1889.

Niềm tự hào của nước Đức

Năm 1871, Benz thành lập “Eisengießerei und mechanische Werkstätte” (Nhà máy đúc sắt và phân xưởng cơ khí), sau đó đổi tên thành “Fabrik für Maschinen zur Blechbearbeitung” (Nhà máy chế tạo máy gia công thép lá). Việc phát triển tốn kém dẫn đến ngân hàng yêu cầu ông phải chuyển nhà máy thành một công ty cổ phần và qua đó tên cũng được đổi thành “Gasmotorenfabrik in Mannheim” (Nhà máy động cơ khí tại Mannheim).

Dù vậy, nhà thiết kế không nhận được nhiều sự đồng ý từ phía hội đồng giám sátcho những hoài bão của ông, vì thế Benz rời bỏ công ty. Ông sau đó thành lập một công ty mới vào năm 1883- “Benz & Co. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim” (Nhà máy động cơ khí Rhein Mannheim Benz & Co). Đây là nhà máy ô tô lớn nhất thế giới vào khoảng năm 1900.

Benz Patent Motorwagen-chiếc xe ô tô đầu tiên trên thế giới.

Cách đấy không xa, năm 1890, Gottlieb Daimler và Wilhelm Maybach cùng thành lập “Daimler Motoren Gesellschaft” (DMG - Công ty Động cơ Daimler). Hai năm sau, hãng giới thiệu mẫu xe đầu tiên với phần động cơ mang tên Phoenix do hai ông chế tạo. Mẫu xe đã thu hút sự chú ý của một nhà ngoại giao - doanh nhân người Áo là Emil Jellinek.

Năm 1900, sau khi Daimler qua đời, Jellinek đã đầu tư một khoản lớn vào “Daimler Motoren Gesellschaft” kèm theo điều kiện là Maybach sẽ thiết kế một mẫu xe với một vài chi tiết mà Jellinek yêu cầu, đồng thời mẫu xe này phải được đặt theo biệt danh con gái mới sinh của ông là Mercédès, một từ mà trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là “món quà” hoặc “sự yêu mến”.

Những chiếc xe đầu tiên mang nhãn hiệu Daimler-Mercedes lần đầu được đưa ra bán vào năm 1901 bởi Daimler Motoren Gesellschaft. Sự thành công của mẫu xe vượt mức mong đợi, đến mức ngày 23/6/1902, DMG quyết định sử dụng tên Mercedes là thương hiêụcho sản xuất ô tô của hãng và chính thức đăng ký thương quyền vào ngày 26/6/1902.

Sự phát triển của 2 hãng đều có những lúc thăng trầm. Benz ngưng không tham gia trực tiếp vào các công việc của nhà máy vào năm 1903. Maybach rời khỏi DMG năm 1907. Hai năm sau đó, Jellinek cũng không tham gia với DMG nữa.

Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra và kết thúc với phần bại trận thuộc về nước Đức. Việc làm ăn của cả 2 hãng sau chiến tranh rơi vào khủng hoảng trầm trọng. Để vực dậy được hoạt động kinh doanh, năm 1926 hai công ty “Benz & Co. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim” và “Daimler Motorengesellschaft” (Công ty động cơ Daimler) hợp nhất thành Daimler-Benz AG (Công ty cổ phần Daimler-Benz). Thương hiệu xe mới là sự kết hợp của cả hai hãng xe danh tiếng một thời: Mercedes-Benz.

Những chiếc ô tô của Mercedes-Benz từ đó nổi tiếng khắp thế giới như là một trong những chiếc xe tốt nhất, họ thường chú trọng vào chất lượng hơn là số lượng và tập trung ứng dụng những công nghệ mới vào chiếc xe của mình. Đặc biệt, những sáng chế của Benz như bộ chế hòa khí, chân ga, bộ đánh lửa, bugi, khớp ly hợp hay hệ thống làm mát bằng nước thật sự là những đóng góp quan trọng giúp ngành cơ khí ô tô phát triển hơn rất nhiều.

Thị trường xe đua cũng là một lĩnh vực mà Mercedes khá nổi tiếng, đầu những năm 1900 hãng cho ra mặt chiếc xe Simplex, đây là chiếc xe đua đầu tiên do hãng chế tạo, gầm của xe được hạ thấp và động cơ được cân chỉnh để đạt được công suất tối đa, những điểm nổi trội trong thiết kế Simplex đã thống trị các cuộc đua ô tô trong nhiều năm tiếp theo.

Đáng tiếc, Benz qua đời vào năm 1929, chỉ 2 năm sau khi ông hợp tác với công ty sản xuất xe hơi Gottlieb Daimler tạo nên thương hiệu Mercedes-Benz.

Vũ Vũ