Chuyển đổi kép: Động lực đưa Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên bền vững

Hội thảo “Động lực cho Kỷ nguyên Bền vững” do Báo Tài chính-Đầu tư, Bộ Tài chính tổ chức ngày 27/11. (Ảnh: Vietnam+)

Năm 2025, kinh tế Việt Nam phải đối mặt với những thách thức chưa từng có từ biến đổi khí hậu, song đây cũng là động lực thúc đẩy quốc gia bước vào cuộc cách mạng “chuyển đổi kép” - Số hóa và Xanh hóa.

Tại hội thảo “Động lực cho Kỷ nguyên Bền vững” do Báo Tài chính-Đầu tư, Bộ Tài chính tổ chức ngày 27/11, các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia công nghệ và lãnh đạo doanh nghiệp đã cùng phác thảo về một triển vọng kinh tế mới, nơi lợi nhuận song hành cùng trách nhiệm và công nghệ là con đường mở lối tương lai.

Áp lực từ cam kết toàn cầu và sự chuyển mình

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh thế giới vừa bước ra khỏi Hội nghị COP30 tại Brazil với những thông điệp mạnh mẽ nhưng cũng đầy nghịch lý về tài chính khí hậu.

Mở đầu phiên thảo luận, ông Phạm Văn Hoành, Tổng Biên tập Báo Tài chính-Đầu tư đã nhấn mạnh về tính đầy tính cấp bách khi thế giới và Việt Nam đang đối diện với cuộc khủng hoảng khí hậu tồi tệ nhất, điển hình là những cơn bão lũ tàn phá miền Bắc và miền Trung thời gian qua.

"COP30 diễn ra trong bối cảnh một nghịch lý lớn, trong khi khoa học ngày càng rõ ràng về sự khẩn cấp của khủng hoảng khí hậu, ý chí chính trị để hành động quyết liệt lại đang suy yếu ở nhiều nước phát triển," ông Hoành nhận định.

Tuy nhiên, trong thách thức luôn tồn tại cơ hội. Việt Nam đang nổi lên như một nhân tố năng động khi chủ động thực hiện những thay đổi chiến lược sâu rộng. Theo ông Phạm Văn Hoành, Đảng và Chính phủ đang nỗ lực thúc đẩy mô hình tăng trưởng dựa trên “bộ tứ Nghị quyết trụ cột”, tạo môi trường cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết xanh của Việt Nam đang tăng mạnh, thể hiện qua việc tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong nước từ đầu năm đến nay đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ.

Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm cho biết Bộ Tài chính đã ban hành và triển khai Danh mục Phân loại xanh. (Ảnh: Vietnam+)

Khẳng định về sự cấp thiết của việc thay đổi mô hình tăng trưởng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm chia sẻ năm 2025 là dấu mốc lịch sử đối với ngành Tài chính và nền kinh tế, đặc biệt là sự kiện hợp nhất các cơ quan bộ ngành để nâng cao hiệu quả quản lý vĩ mô. Ông nhấn mạnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không chỉ là hai mục tiêu riêng rẽ mà là hai quá trình song hành, hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau. Nếu chuyển đổi số cung cấp nền tảng công nghệ để quản trị minh bạch, thì chuyển đổi xanh định hướng phát triển bền vững, nhân văn.

Để hiện thực hóa điều này, ông Nguyễn Đức Tâm cho biết Bộ Tài chính đang tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý với các chính sách ưu đãi thuế, tín dụng ưu tiên và quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo, đồng thời nghiên cứu cơ chế hợp tác công - tư trong các dự án hạ tầng số và năng lượng tái tạo. Đặc biệt, Bộ Tài chính đã ban hành và triển khai Danh mục Phân loại xanh - một công cụ chính sách quan trọng nhằm nhận diện, đánh giá và thúc đẩy các dự án đầu tư thân thiện môi trường. Mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ hình thành thị trường carbon trong nước hoạt động hiệu quả, kết nối với khu vực và thế giới. Đây được xem là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

"Chất xúc tác" cho cam kết Net Zero

Nếu chính sách là "bà đỡ" thì công nghệ chính là "đòn bẩy" để hiện thực hóa các mục tiêu bền vững. Dưới góc độ một tập đoàn công nghệ toàn cầu, ông Phạm Thái Lai, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Siemens khu vực ASEAN và Việt Nam đã mang đến những góc nhìn mới mẻ về vai trò của Trí tuệ nhân tạo (AI) và bản sao số (Digital Twin).

Ông Lai so sánh tác động của số hóa trong thế kỷ này tương đương với điện khí hóa của thế kỷ trước và cho rằng AI là một trong những công nghệ thế kỷ. Nó có tác động rất lớn đối với các ngành công nghiệp sản xuất cũng như cơ sở hạ tầng thông minh.

Cụ thể, lãnh đạo của Siemens đưa ra dẫn chứng về việc tối ưu hóa các trung tâm dữ liệu (Data Center). Đây là những nơi tiêu thụ điện năng khổng lồ trong kỷ nguyên số. Tuy nhiên, thông qua công nghệ bản sao số, doanh nghiệp có thể mô phỏng, tạo ra các bản đồ nhiệt để xác định chính xác khu vực cần làm mát, từ đó bảo vệ các con chip đắt tiền mà không gây lãng phí năng lượng.

"Công nghệ bản sao số cho phép chúng ta kết hợp thế giới thực và thế giới số. Bằng cách đó, chúng ta có thể giảm được năng lượng sử dụng rất nhiều, một khái niệm mà chúng tôi gọi là điện khí hóa X," ông Lai phân tích.

Tại Việt Nam, ông Lai chia sẻ Siemens đang đồng hành cùng nhiều dự án năng lượng tái tạo và sản xuất xe điện với cam kết đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2030. Đây là minh chứng cho việc công nghệ chính là yếu tố cốt lõi để giải bài toán biến đổi khí hậu.

Nếu chuyển đổi số cung cấp nền tảng công nghệ để quản trị minh bạch, thì chuyển đổi xanh định hướng phát triển bền vững, nhân văn. (Ảnh: Vietnam+)

Từ góc độ thực tiễn với câu chuyện chuyển đổi xanh không còn là lý thuyết mà đã trở thành yếu tố sống còn để cạnh tranh. Ông Larry Lee Chio Lim, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Cổ phần Bia-Rượu-Nước giải khát Sài Gòn (SABECO), khẳng định rằng tính bền vững hiện nay là yêu cầu để tiếp cận thị trường, vốn và thu hút nhân tài.

Đại diện SABECO chỉ ra rằng ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) và F&B chịu áp lực lớn từ sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng, khi gần một nửa số khách hàng sẵn sàng trả thêm tiền cho các sản phẩm bền vững. Do đó, các doanh nghiệp đầu tàu trong ngành buộc phải tiên phong để lan tỏa tác động tới toàn chuỗi cung ứng.

"Tại SABECO, chúng tôi xem tính bền vững là một lợi thế cạnh tranh. Các công ty đầu tư sớm vào hiệu quả năng lượng sẽ giảm 5-14% chi phí hoạt động," ông Lim chia sẻ.

Minh chứng cho cam kết này là những con số ấn tượng mà doanh nghiệp đã đạt được với việc sử dụng hơn 40% năng lượng tái tạo trong sản xuất, giảm 9,3% lượng khí thải nhà kính và 100% bao bì sơ cấp có thể tái chế hoặc tái sử dụng. Đặc biệt, tư duy về kinh tế tuần hoàn được áp dụng triệt để, biến vật liệu thay vì trở thành rác thải thì quay lại làm tài nguyên.

Tuy nhiên, ông Lim cũng nhấn mạnh rằng sự bền vững phải mang tính hệ thống, từ quản trị ESG cấp Hội đồng quản trị đến việc đảm bảo sinh kế cho cộng đồng.

"Một nhà máy bia tốt phải là một nhà quản lý tài nguyên nước tốt. Nếu không, chúng tôi không thể duy trì hoạt động kinh doanh của mình hoặc cộng đồng xung quanh," ông Lim nói./.

(Vietnam+)