Chuyển đổi số cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cần bắt đầu từ tư duy của người lãnh đạo

Sáng ngày 15/12, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ Thông tin Việt Nam, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP Hà Nội và Cục tin học hóa – Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị chuyên đề Chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hội nghị chuyên đề nằm trong Diễn đàn cấp cao Công nghệ thông tin và Truyền thông - Ngày Chuyển đổi số Việt Nam 2020.

Theo Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam, kết quả khảo sát các doanh nghiệp đang chuyển đổi số trên cả nước chiếm khoảng 15%. 99% doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp khó khăn về vốn, nên chuyển đổi số vẫn chỉ là sự “khao khát” của khoảng 72% doanh nghiệp nhỏ và vừa. Số còn lại cho rằng chuyển đổi số là việc của các doanh nghiệp "lớn".

Chuyển đổi số cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Phải bắt đầu từ tư duy của người lãnh đạo

Trong khi đó, theo nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Chương trình hỗ trợ Doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025 cho thấy, doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ có nhiều cơ hội và thách thức khi chuyển đổi số.

Ông Nguyễn Văn Tuấn- Phó Tổng giám đốc VCCorp, nhà sáng lập Bizfly, cho rằng, các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam (SMEs) thường có 4 góc nhìn sai lầm như sau về quá trình chuyển đổi số. Theo đó, chuyển đổi số chỉ dành cho doanh nghiệp lớn; chuyển đổi số tốn nhiều tiền; chuyển đổi số triển khai càng nhiều càng tốt, tiến trình diễn ra nhanh chóng; chuyển đổi số đây là chiếc đũa thần giúp doanh nghiệp cất cánh.

Ông Nguyễn Văn Tuấn khẳng định quan điểm này hoàn toàn sai lầm vì không chỉ doanh nghiệp lớn mà các SMEs cũng cần chuyển đổi số. Nhiều doanh nghiệp đang làm nhưng không ý thức được những hành động ấy cũng là chuyển đổi số, ví dụ như bán hàng online, bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, dùng chatbot, dùng các hệ thống tự động hóa....

Bên cạnh đó, với các doanh nghiệp nhỏ hay siêu nhỏ, một năm chi phí cho quá trình chuyển đổi số chỉ tốn vài chục triệu đồng, chia ra trung bình khoảng 1-2 triệu/tháng, chưa bằng tiền lương trả cho một nhân viên cấp thấp trong công ty. Vậy nên nếu dùng các giải pháp chuyển đổi số và doanh nghiệp bớt được 1 nhân sự thì họ đã hòa vốn.

Một vấn đề nữa được ông Tuấn nêu nên đó là việc chuyển đổi số nên được triển khai từ những khâu nhỏ nhất. Các SMEs thấy chỗ nào triển khai được là nên triển khai, không cần phải triển khai toàn bộ trên cả hệ thống doanh nghiệp. Ngoài ra, chuyển đổi số thành công cần thời gian và phải tùy mức độ, phạm vi lựa chọn của từng doanh nghiệp. Và vấn đề cuối cùng, ông Tuấn cho rằng, giai đoạn đầu triển khai sẽ rất mệt mỏi, tốn chi phí, mất thời gian, thậm chí làm doanh thu chững lại. Tuy nhiên nếu thành công, chuyển đổi số sẽ giúp SMEs hoạt động hiểu quả hơn.

Ông Nguyễn Việt Long - Phó Tổng Giám đốc Ernst & Young, Chuyên gia tư vấn Chuyển đổi số Dự án Thúc đẩy cải cách và nâng cao năng lực kết nối của doanh nghiệp nhỏ và vừa (LinkSME) – cho biết: Trong hạ tầng liên quan đến kết nối, thì Việt Nam so với một số nước ở khu vực xung quanh như Indonesia và Thái Lan, chúng ta có chỉ số tương đối tốt.

Dẫn chứng về vấn đề này, ông Nguyễn Việt Long cho hay, 82% là tỷ lệ thuê bao băng rộng trên tổng dân số, đối với cả băng rộng cố định con số này là 12%, trong khi đó Thái Lan chỉ 11%. Đối với cả nền tảng thanh toán, chỉ số của Việt Nam hơi thấp so với cả một số nước xung quanh. Việt Nam có 22% là tỷ lệ giao dịch kỹ thuật số trong năm vừa qua , trong khi đó, bên Thái Lan là 62%, Indonesia là 34%.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang chiếm 95% tổng số doanh nghiệp của cả nước và đóng góp khoảng 45% GDP. Với sự sẵn sàng của nền tảng công nghệ số, nền tảng hạ tầng kết nối Internet, cùng công nghệ 5G mà các doanh nghiệp viễn thông - công nghệ thông tin đang triển khai. Cơ hội cho doanh nghiệp vừa và nhỏ đang đến và nếu doanh nghiệp vừa nhỏ mà không tận dụng thời cơ này, thì nguy cơ thách thức ở đây là sẽ tụt lùi.

Rõ ràng, chuyển đổi số chính là cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể phát triển nhanh hơn, nếu như có thể xác định được những lợi ích, chi phí đầu tư và tìm hiểu cách chuyển đổi số bắt đầu từ đâu?

Ông Nguyễn Kim Hùng- Phó viện trưởng Viện Khoa học quản trị Doanh nghiệp nhỏ và vừa - Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam- nêu quan điểm, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt nam còn bận đi bán hàng, đi vay vốn nên ít quan tâm tới việc chuyển đổi. Do đó, cần nhiều hơn các chính sách hỗ trợ cụ thể với doanh nghiệp. Dù vậy, ông Hùng cũng cho rằng, việc chuyển đổi số cần bắt đầu từ tư duy của ông chủ doanh nghiệp.

Đồng quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Việt Long cho rằng, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể chuyển đổi số được hay không? họ bắt đầu chuyển đổi số từ đâu? điều này phải bắt đầu từ người lãnh đạo.

Chuyển đối số không phải giải pháp vạn năng, cũng không có giải pháp chung cho các ngành. Mỗi doanh nghiệp có đặc thù khác nhau, do đó sẽ có kiểu chuyển đổi số khác nhau. Để chuyển đổi số thành công cần chọn phương pháp luận chuyển đổi số đúng ngay từ đầu, quyết liệt thực thi chuyển đổi hệ thống công nghệ thông tin và kiên trì chuyển đổi nguồn nhân lực số.

Nguyễn Hạnh