Chuyển đổi, thay thế vỏ chai nhựa sản phẩm OCOP
ĐBP - Nâng cao chất lượng, giá trị và tính bền vững của sản phẩm OCOP, Điện Biên triển khai chương trình chuyển đổi, thay thế vỏ chai nhựa đối với các sản phẩm OCOP sang các loại chai sành, thủy tinh hoặc bao bì thân thiện môi trường. Việc thay thế không chỉ giảm rác thải nhựa mà còn tạo ấn tượng thẩm mỹ, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Đồng thời, chương trình giúp các chủ thể cải thiện quy trình sản xuất, phát triển thương hiệu, thúc đẩy tiêu dùng xanh và thân thiện môi trường, gắn sản phẩm OCOP với mục tiêu kinh tế tuần hoàn.
Chương trình OCOP ở Điện Biên đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng, trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn. Toàn tỉnh hiện có 138 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 5 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 134 sản phẩm 3 sao, tiêu biểu như gạo Điện Biên, cà phê, mật ong, chè… Các sản phẩm này không chỉ góp phần khẳng định thương hiệu nông sản đặc trưng của địa phương mà còn mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp. Qua đó, thu nhập của người dân và doanh nghiệp được cải thiện rõ rệt.
Bên cạnh kết quả đạt được, Chương trình OCOP vẫn còn những tồn tại, hạn chế, như: Một số sản phẩm sản xuất chủ yếu là thủ công, chưa quan tâm đến kiểu dáng, bao bì đóng gói; công tác xúc tiến thương mại, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm vẫn còn hạn chế; việc đóng gói các sản phẩm thuộc nhóm sản phẩm thực phẩm nói chung, nhóm sản phẩm đồ uống riêng, đặc biệt là các loại sản phẩm đồ uống có cồn (rượu) bằng hộp, vỏ, chai nhựa chưa gắn với việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và công tác bảo vệ môi trường, dẫn đến thị trường tiêu thụ các sản phẩm này hạn chế, thiếu tính bền vững…
Sản phẩm mắc ca được đóng trong những hộp nhựa.
Hiện nay, có 19 sản phẩm OCOP đang trực tiếp sử dụng vỏ chai nhựa, gồm: Mật ong Chà Nưa; Mật ong rừng lên men Tân Thái Dương; Chẩm chéo Sâm Điêu; Muối vừng dinh dưỡng Mắc ca Thoa Doãn; Mật ong Tênh Phông; Sữa chua tảo xoắn tươi cao cấp không tanh Đức Lợi; Thạch tảo xoắn tươi cao cấp không tanh Đức Lợi; Cà phê muối Arabica Hà Chung; Cà phê muối Arabica Hải An; Rượu gạo Pi Noọng, Rượu nếp nương men lá, Dũng Nhân rượu nếp 27, Rượu thóc Ma Thì Hồ, Rượu nếp Thanh Thủy Mường Chà, Rượu cực Tây - Mường Nhé, Rượu Giàng, Rượu mông pê Tả Chải, Rượu nếp lọc Thành Thủy, Rượu Mông Kê Si Pa Phìn.
Việc sử dụng vỏ chai nhựa tuy giúp giảm chi phí và thuận lợi trong sản xuất, nhưng dễ gây ô nhiễm, làm tăng áp lực xử lý rác thải, đi ngược xu thế phát triển xanh và bền vững. Bên cạnh đó, về hình ảnh, sản phẩm đóng gói bằng nhựa thường thiếu sự khác biệt, kém thẩm mỹ, khó tạo ấn tượng với khách hàng. Đây là bất lợi lớn khi quảng bá tại hội chợ, sự kiện xúc tiến thương mại hay giới thiệu trên thị trường trong và ngoài nước, nơi yếu tố bao bì và tính thân thiện môi trường ngày càng được đề cao.
Theo hộ sản xuất kinh doanh mắc ca Doãn Thị Thoa (xã Tuần Giáo), việc sử dụng bao nhựa để đựng sản phẩm ban đầu giúp tiết kiệm chi phí, thuận tiện trong quá trình sản xuất và phân phối, nhất là khi quy mô còn nhỏ, nguồn vốn hạn chế. Tuy nhiên, theo bà Thoa, chai nhựa chỉ phù hợp ở giai đoạn đầu, bởi ngoài nguy cơ gây hại cho môi trường, loại bao bì này còn thiếu tính thẩm mỹ, khó tạo niềm tin và sự hấp dẫn với người tiêu dùng.
Sản phẩm Cà phê muối Hải An (Mường Ảng) đang được đơn vị nghiên cứu, thay đổi vỏ sản phẩm sang loại vật liệu thân thiện môi trường.
Để phát triển sản phẩm OCOP bền vững, thân thiện với môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các chủ thể có sản phẩm OCOP đã được công nhận, đặc biệt trong nhóm thực phẩm, đồ uống, cần chủ động chuyển đổi bao bì từ chai nhựa sang các loại chai sành, thủy tinh hoặc vật liệu thân thiện với môi trường. Phấn đấu đến hết năm 2025, toàn tỉnh 100% sản phẩm OCOP đã được công nhận trên địa bàn hoàn tất việc thay thế chai nhựa bằng chai sành, thủy tinh hoặc bao bì thân thiện môi trường.
Các sở, ngành và địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất thay thế bao bì nhựa. Sở Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu các chủ thể đăng ký kế hoạch chuyển đổi, dự toán kinh phí gửi UBND xã để tổng hợp, báo cáo hỗ trợ. Đồng thời, các chủ thể OCOP được hỗ trợ tiếp cận công nghệ thiết kế bao bì, nhãn mác. Sở Khoa học và Công nghệ hướng dẫn bảo đảm sản phẩm tuân thủ quy định về ghi nhãn, nguồn gốc xuất xứ, khuyến khích đăng ký nhãn hiệu, mã số mã vạch.
Chị Bùi Thị Việt Hà, chủ cơ sở cà phê Hà Chung, hiện đang sản xuất sản phẩm Cà phê muối Arabica Hà Chung bằng chai nhựa chia sẻ, việc dùng chai nhựa giúp giảm chi phí, thuận tiện đóng gói, nhưng hạn chế khi trưng bày tại hội chợ vì thiếu thẩm mỹ, khó cạnh tranh. Do đó, cơ sở định hướng chuyển sang chai sành để nâng cao chất lượng, giá trị và hình ảnh thương hiệu, đồng thời mong được hỗ trợ về vốn, kỹ thuật để đáp ứng thị trường trong và ngoài nước.
Sản phẩm bánh khẩu xén của Hợp tác xã Hoa Ban Trắng (phường Mường Lay) có bao bì là chất liệu thân thiện môi trường.
Không chỉ đơn thuần là thay đổi hình thức, việc chuyển đổi từ bao bì nhựa sang bao bì thân thiện hơn còn mang ý nghĩa chiến lược trong việc nâng tầm giá trị sản phẩm. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, thời gian qua chị Nguyễn Mỹ Linh, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hương Linh Điện Biên, chú trọng đổi mới mẫu mã, tem nhãn, bao bì để nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm chè. Chị đã đưa vào sử dụng hộp giấy cứng tăng tính thẩm mỹ, đồng thời nghiên cứu, thử nghiệm bao bì thân thiện môi trường, phù hợp xu hướng tiêu dùng bền vững. Theo chị, thay đổi bao bì không chỉ nâng tầm sản phẩm OCOP, giữ gìn giá trị đặc trưng địa phương mà còn giúp sản xuất chuyên nghiệp hơn, đáp ứng thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.
Để chương trình đi vào thực chất, không thể chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ từ phía Nhà nước. Các chủ thể OCOP, từ doanh nghiệp đến hợp tác xã và hộ sản xuất cần chủ động, sáng tạo và mạnh dạn đầu tư cho sản phẩm của mình.
Ông Nguyễn Văn Nam, Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh khẳng định, chuyển đổi, thay thế vỏ chai nhựa trong sản phẩm OCOP không chỉ là bước đi tất yếu nhằm bảo vệ môi trường, mà còn là “chìa khóa” nâng cao giá trị, sức cạnh tranh và tầm vóc thương hiệu nông sản Điện Biên. Khi mỗi chủ thể cùng chung tay thay đổi tư duy sản xuất, đầu tư cho mẫu mã, bao bì, sản phẩm OCOP của tỉnh sẽ có cơ hội vươn xa, chinh phục những thị trường khó tính, khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản Việt Nam và quốc tế, đồng thời góp phần xây dựng một nền kinh tế xanh, tuần hoàn và phát triển bền vững.
