Chuyện gì đang xảy ra ở Los Angeles

Nỗ lực của ba chính trị gia người Mỹ gốc Latin nhằm tối đa hóa ảnh hưởng ở Los Angeles (bang California, Mỹ) đã phản tác dụng sau khi đoạn ghi âm cuộc trò chuyện phân biệt chủng tộc của họ bị rò rỉ. Bê bối đã khiến chủ tịch Hội đồng thành phố Los Angeles từ chức và có thể gây ra những hậu quả chính trị và pháp lý rộng hơn.

Nếu hai thành viên Hội đồng thành phố còn lại cũng từ chức đồng nghĩa với việc nhóm cử tri sẽ mất đi những người lãnh đạo quyền lực. Một cuộc điều tra cấp bang về cuộc trò chuyện này có thể sẽ diễn ra, dẫn đến xử lý hình sự và chôn vùi mọi nỗ lực hoạt động của họ bấy lâu nay.

Đoạn ghi âm bê bối

Hôm 13/10, áp lực từ chức đè nặng lên ông Gil Cedillo và Kevin de Leon một ngày sau khi cựu Chủ tịch Hội đồng thành phố Los Angeles Nury Martinez từ chức vì bê bối phân biệt chủng tộc.

Trong đoạn ghi âm bị rò rỉ, bà Martinez đã so sánh cậu con trai da đen của một đồng nghiệp với một con khỉ, coi thường người Mexico từ bang Oaxaca, có những lời lẽ xúc phạm người Armenia và người Do Thái.

Ảnh của các thành viên Hội đồng Los Angeles Gil Cedillo (trái) và Nury Martinez gần lối vào của Phòng Hội đồng John Ferraro hôm 12/10 ở Los Angeles. Ảnh: AP.

Quyền Chủ tịch Hội đồng Thành phố Mitch O'Farrell đã hủy cuộc họp theo kế hoạch hôm 14/10, nói rằng các thành viên không thể tiếp tục làm việc cho đến khi hai người kia từ chức.

Đoạn ghi âm từ một năm trước tiết lộ cuộc họp kín của ba thành viên hội đồng với một nhà lãnh đạo lao động quyền lực, với nội dung chính là thiết lập lại ranh giới quận sau mỗi thập kỷ.

Trong đoạn ghi âm, vấn đề liên quan đến chủng tộc liên tục được đề cập.

Người Latin chiếm gần một nửa dân số của thành phố, nhưng chỉ có 4 ghế hay chỉ hơn 1/4 trong 15 chiếc ghế trong hội đồng thành phố vào thời điểm đó. Người da đen, chiếm chưa đến 10% dân số thì chỉ có 3 hoặc 1/5 ghế trong hội đồng.

Ông de Leon đã miệt thị ông Mike Bonin - một người da trắng và là ủy viên Hội đồng thành phố Los Angeles - giống như "người da đen thứ tư" trong hội đồng và ngụ ý rằng ông ta sẽ không đứng về phía người Latin.

Cả nhóm đã bàn bạc về cách chiếm lại chiếc ghế trống của Mark Ridley-Thomas, một thành viên da màu đã bị hội đồng đình chỉ.

Ông Cedillo nói: “Người sẽ ủng hộ chúng ta là Heather Hutt". Đó là người phụ nữ da đen, sau đó đã được chọn để thay thế cho Ridley-Thomas.

Những người biểu tình phản đối cuộc họp của Hội đồng Thành phố Los Angeles, khiến cuộc họp bị hủy, hôm 12/10/2022. Ảnh: AP.

Bà Hutt đã cùng các thành viên khác yêu cầu Cedillo và de Leon từ chức. Bà nói rằng mình không biết về cuộc trò chuyện của ba người đó và khẳng định rằng mình đã được lựa chọn hợp pháp vào hội đồng.

Bà nói: “Các đoạn ghi âm đó đã mở ra một âm mưu nguy hiểm nhằm làm suy yếu đại diện chính trị của người da đen trên toàn Hạt Los Angeles. Tôi là một phụ nữ da đen, chứ không phải một con tốt".

Vẽ lại bản đồ

Ngoài đoạn hội thoại gây sốc, một yếu tố bất thường là cuộc trò chuyện này được ghi lại và phát công khai, theo ý kiến của Sara Sadhwani, giáo sư chính trị tại trường Cao đẳng Pomona và là thành viên của Ủy Ban Tái phân bổ khu vực công của California (California Citizens Redistricting Commission).

Sadhwani nói: “Điều chúng tôi nghe được là họ đàm phán về việc tái phân chia khu vực một cách kín đáo. Các chính trị gia không tìm kiếm lợi ích cho các cử tri mà đang tìm kiếm lợi ích cho bản thân để tái đắc cử, thiết lập lại các quận để người thân của họ có lợi thế giành ghế trong hội đồng. Đó là kiểu lạm dụng quyền lực rất tệ".

Quyền Chủ tịch Hội đồng Thành phố Los Angeles Mitch O'Farrell phát biểu trước giới truyền thông vào ngày 13/10/2022. Ảnh: AP.

Cho dù vụ việc đã vượt ranh giới để trở thành hành vi tội phạm hoặc dẫn đến tố tụng dân sự, thì nó cũng có khả năng dẫn đến việc thay đổi bản đồ quận. Điều này phụ thuộc vào kết quả điều ra của lãnh đạo cơ quan Tư pháp California Rob Bonta.

Ông Bonta không đề cập đến loại tội danh nào có thể được cấu thành. Nhưng Gregory Totten, CEO của Hiệp hội Luật sư California cho biết nó có thể liên quan đến vấn đề xung đột lợi ích của các thành viên.

Totten và Jessica Levinson, giáo sư Trường Luật Loyola, thành viên của Ủy ban Đạo đức Thành phố Los Angeles, cho biết sẽ có ít khả năng xảy ra các cáo buộc hình sự so với lệnh vẽ bản đồ mới cho các quận trong thành phố.

Các nhà điều tra có thể đào sâu vào liệu các quyền của một nhóm chủng tộc hoặc sắc tộc nhất định có bị giảm đi do vi phạm Đạo luật Quyền Bỏ phiếu của liên bang hay không. Theo giáo sư Levinson, đoạn ghi âm đã nhấn mạnh đến việc thiết lập các ranh giới trên cơ sở chủng tộc. Cô sẽ không hề ngạc nhiên nếu có một vụ kiện được dàn xếp để loại bỏ các bản vẽ.

“Vấn đề dấy lên là: Có phải họ đã vẽ ra những ranh giới này để gây tổn hại đến quyền bỏ phiếu của người da đen? Điều mà ông Bonta có thể đã xác định là họ muốn gây khó khăn cho các cử tri người Mỹ gốc Phi khi bầu ứng cử viên mà họ lựa chọn", Levinson băn khoăn.

Những thách thức quy hoạch lại bản đồ quận thông qua người ủng hộ không phải hiếm ở các bang khác. Tòa án Tối cao Mỹ cũng vừa nghe tranh luận về một trường hợp tương tự ở Alabama vào tuần trước.

Nhưng Bộ trưởng Tư pháp Mỹ và các chuyên gia không nêu được các trường hợp khác ở California, kể từ năm 2008 khi các cử tri thông qua Ủy ban Tái phân bổ khu vực công độc lập để vẽ ra bản đồ sau hai cuộc điều tra dân số.

Thành phố Los Angeles có riêng một ủy ban để vẽ các bản đồ do các ủy viên thành phố chỉ định, sau đó sẽ được nộp lên hội đồng để phê duyệt hoặc bác bỏ. Đoạn ghi âm bê bối là một phần của cuộc thảo luận về sự thất vọng với các bản đồ được đề xuất.

Luật sư thành phố Los Angeles Mike Feuer đã kêu gọi Hội đồng thành phố tổ chức một cuộc bầu cử đặc biệt vào mùa xuân để sửa đổi lại các ranh giới cho cuộc bầu cử năm 2024, và không phụ thuộc vào ảnh hưởng của giới chức thành phố.

Ông Feuer nói: “Cuối cùng vấn đề lại là quyền lực chính trị ở thành phố này. Độ tin cậy của những ranh giới này và sức mạnh mà nó phản ánh sau này, sẽ bị vấy bẩn cho đến khi có một sự thay thế được bổ sung".

Hội đồng thành phố lúc này đang chìm trong hỗn loạn bởi vụ bê bối. Những người biểu tình đã khiến một cuộc họp hôm 12/10 bị hủy ngang.

O'Farrell cho biết ông đã nói chuyện với Cedillo, cho rằng ông ấy sẽ từ chức. O'Farrell và cộng sự đã không thể liên lạc với de Leon, thành viên không tái đắc cử cho đến năm 2024.

De Leon đã công khai xin lỗi về những lời nói của mình, còn Cedillo nói rằng lẽ ra ông ấy nên can thiệp trước những lời miệt thị của bà Martinez.

Bảo Châu