Chuyên gia cảnh báo mưa lũ bất thường sau nắng nóng

PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa có những chia sẻ về diễn biến tình hình El Nino đến thời tiết Việt Nam. Ông Khiêm cho biết, El Nino là pha nóng trong hiện tượng ENSO. Trong điều kiện El Nino, nhiệt độ trung bình các tháng trong năm cao hơn ở tất cả các khu vực trên cả nước. Nắng nóng xuất hiện nhiều hơn, gay gắt hơn, không loại trừ khả năng xuất hiện nhiều giá trị nhiệt độ kỷ lục.

Trong những năm El Nino, số lượng hoạt động của áp thấp nhiệt đới có thể không nhiều nhưng thể hiện tính dị thường về cường độ và quỹ đạo. Một lưu ý, những năm El Nino gắn với thời tiết khô, nóng dẫn đến thâm hụt lượng mưa ở nhiều vùng trên cả nước. Xu thế này là phổ biến trên thế giới.

Trong thời kỳ El Nino có thể xảy ra mưa lũ bất thường, cực đoan, gây ngập lụt.

Các nghiên cứu và thống kê cho thấy, lượng mưa sẽ bị thâm hụt từ 20-50% dẫn đến khô hạn, thiếu hụt nguồn nước. Cảnh báo, mùa khô 2023, các khu vực có nhu cầu cao về sử dụng nguồn nước như Bắc Trung Bộ, Bắc Bộ, nhu cầu sử dụng nước cho sinh hoạt hay canh tác vụ hè thu… sẽ có nguy cơ thiếu nước. Với trạng thái ít mưa như vậy, cảnh báo nguy cơ cao xảy ra khô hạn mặn trong những tháng mùa khô đầu năm 2024. Tác động của El Nino đã dẫn đến hạn mặn kỷ lục gần đây mà chúng ta đã chứng kiến là mùa khô năm 2015, 2016, 2019 và 2020.

Theo thống kê trung bình mỗi năm có 5-7 xoáy thuận nhiệt đới (XTNĐ) bao gồm bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) ảnh hưởng đến nước ta, trung bình mỗi tháng có 0,58 cơn. Trong những năm El Nino trung bình mỗi tháng có 0,42 cơn, ít hơn trung bình nhiều năm khoảng 28%. Ngoài ra, trong điều kiện El Nino, xoáy thuận nhiệt đới thường tập trung vào giữa mùa bão (tháng 7, 8, 9).

Trong những năm El Nino số đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến nước ta ít hơn bình thường. Số đợt front lạnh, đặc trưng của các đợt không khí lạnh, qua Hà Nội của các tháng trong năm chỉ bằng 70%. Thời gian kết thúc hoạt động của không khí lạnh ở Việt Nam sớm hơn bình thường.Trong điều kiện El Nino nhiệt độ trung bình các tháng đều cao hơn bình thường, mùa đông chênh lệch rõ rệt hơn mùa hè, các khu vực phía Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn phía Bắc. Trong điều kiện có ảnh hưởng củ a hiện tượng El Nino, nhất là các đợt El Nino mạnh có thể gây ra nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ở nhiều nơi.

Trong điều kiện El Nino thường gây thiếu hụt lượng mưa trong hầu hết các vùng trong cả nước, phổ biến từ 25 đến 50% (rõ rệt nhất là Bắc Trung Bộ). Đáng chú ý là, một số đợt El Nino đã cho những kỷ lục về lượng mưa lớn nhất trong 24h và số tháng liên tục hụt mưa ở một số nơi, cho thấy El Nino làm tăng tính biến động của mưa ở Việt Nam, điển hình như: Năm 2015 xảy ra El Nino nhưng tại Quảng Ninh đã xuất hiện mưa lớn lịch sử vào cuối tháng 7. Năm El Nino 2002, mưa lớn vẫn xuất hiện và gây lũ lớn trên các khu vực, cụ thể: lũ lớn trên báo động 3 vào tháng 7 đầu tháng 8 trên sông Hồng thái bình; Lũ lớn trung bộ cuối tháng 9 trong đó có xuất hiện lũ lịch sử xuất hiện thượng nguồn sông Cả (Hà Tĩnh); Nam Bộ đã xuất hiện lũ lớn kéo dài ở đồng bằng sông Cửu Long.

Năm 2009, xuất hiện cơn bão số 9 (Ketsana) đi vào địa phận các tỉnh Quảng Nam-Quảng Ngãi cũng gây ra đợt lũ lớn, lũ lịch sử vào cuối tháng 9 năm 2009. Đỉnh lũ năm 2009, tại các sông chính từ Quảng Bình đến Phú Yên đều vượt báo động 3. Ngập lụt nghiêm trọng từ Quảng Bình đến Khánh Hòa và Kon Tum.

"Chúng tôi rất lưu ý, trong giai đoạn chuyển pha sang El Nino, thời tiết có tính biến động rất lớn. Thể hiện ở chỗ mặc dù là những năm El Nino, xu thế chung là lượng mưa giảm, tuy nhiên vẫn xuất hiện các đợt mưa lớn cực đoan trong giai đoạn ngắn 24h. Những năm El Nino thường là thời tiết xấu và thiên tai bất thường, quỹ đạo của bão cũng bất thường và khó phán đoán", TS Mai Văn Khiêm nói.

Sáng 18/5: Lý Do Vụ Án Bà Nguyễn Phương Hằng Có Thể Không Được Đưa Ra Xét Xử Vào Ngày 1/6 | SKĐS

Tô Hội