Chuyên gia cảnh báo tình trạng bán sầu riêng non

Tập trung vào chất lượng sầu riêng, nâng cao nhận thức của người trồng là con đường giúp phát triển sầu riêng bền vững -

Chia sẻ tại Tọa đàm Đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng, cơ hội nào cho nông dân, doanh nghiệp ngày 23/7, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam thông tin, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm 2024 của Việt Nam khoảng trên 3 tỷ USD; riêng 6 tháng đầu năm giá trị đạt trên 1,3 tỷ USD, tăng so với cùng kỳ 40%. Tuy nhiên, nếu Việt Nam chưa xuất khẩu được sầu riêng đông lạnh thì kim ngạch xuất khẩu đạt 3,5 tỷ USD/năm sẽ rất khó đạt được.

Mặc dù là loại trái cây mang về hàng tỷ đô nhưng Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng lo ngại tình trạng nhiều nhà vườn chạy theo số lượng hơn là chất lượng, bán sầu riêng non khi được giá... có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của trái sầu riêng Việt Nam.

Ông Nguyên cho rằng, việc cắt sầu riêng non làm ảnh hướng đến cả một ngành hàng, hình ảnh nông sản Việt. Do đó, cơ quan quản lý nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng, quá trình thu hái và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trước khi xuất khẩu. Khi sầu riêng xuất khẩu đi Trung Quốc, EU thì bắt buộc phải kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, khi nào đạt tiêu chuẩn mới thu hái để xuất khẩu.

Trong kiểm soát chất lượng sầu riêng, việc quản lý mã số vùng trồng là hết sức quan trọng. Về việc này, theo ông Nguyễn Quang Hiếu - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), đến nay, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã tạo điều kiện để cấp cho hơn 700 mã số vùng trồng, gần 200 cơ sở đóng gói.

Hiện nay, diện tích vùng trồng sầu riêng đã được cấp mã số chỉ đạt 25.000 ha trên tổng số 150.000 ha. Như vậy, có thể thấy diện tích trồng sầu riêng và diện tích được cấp mã số còn thấp và chưa tương xứng với tiềm năng của ngành sầu riêng. Sản xuất nhỏ lẻ sầu riêng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với các vùng trồng.

Cùng với việc đề nghị phía Trung Quốc mở rộng các vùng trồng được cấp mã số, tăng diện tích trồng sầu riêng chất lượng cao, ông Hiếu cho rằng, chúng ta cần tập trung vào chất lượng sầu riêng, nâng cao nhận thức của người dân, trong đó, làm sao quản lý hiệu quả chất lượng mã số được cấp ra. Việc này xuất phát từ doanh nghiệp và địa phương, cần sự phối hợp của các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương.

Còn theo ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi các vấn đề và thông tin về chất lượng nông sản Việt Nam xuất khẩu) cho biết, khi xuất khẩu sang Trung Quốc, quả sầu riêng tươi của Việt Nam phải tuân thủ các luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm của Trung Quốc.

Cụ thể, phải không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép; các vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng phải có biện pháp quản lý phù hợp để loại bỏ các đối tượng dịch hại mà phía Trung Quốc quan tâm, đặc biệt là ruồi đục quả và các loài rệp sáp (6 loài); thu hái đúng độ chín, đảm bảo chất lượng; thực hiện đúng quy cách về đóng gói, thông tin rõ trên bao bì để đảm bảo truy xuất nguồn gốc; các vùng trồng và cơ sở đóng gói phải được giám sát theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật được đào tạo để kiểm soát toàn bộ quy trình sản xuất, đóng gói.

Đồng thời, ông Nam đề nghị các doanh nghiệp, người dân và các cơ quan cần đáp ứng yêu cầu về nhật ký, hồ sơ sản xuất cũng như các chương trình giám sát an toàn thực phẩm trước khi thu hoạch sầu riêng mà phía Trung Quốc yêu cầu.

Bà Phan Thị Mến, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Khoa học và Công nghệ Sutech cho biết, Trung Quốc là thị trường chính của trái cây tươi Việt Nam, trong đó có trái sầu riêng. Ở góc độ doanh nghiệp, bà Mến cho rằng, các cơ quan có thẩm quyền cần xây dựng các quy định pháp luật liên quan đến mã số vùng trồng - mã số cơ sở đóng gói để việc cấp và quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói thuận lợi, rõ ràng, minh bạch, tạo điều kiện tối đa cho hoạt động xuất khẩu và có căn cứ pháp lý để xử lý các vi phạm liên quan đến hoạt động này.

Thái Thu