Chuyên gia cảnh báo việc tin mẹo chữa ung thư trên mạng xã hội

Thụt rửa bằng cà phê được các bác sĩ "mạng" khuyên sử dụng để điều trị ung thư và các bệnh khác. Ảnh: Getty Images

Tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Ung thư Lâm sàng Mỹ (ASCO) đang diễn ra ở Chicago (Mỹ), các bác sĩ đầu ngành bày tỏ lo ngại khi ngày càng nhiều bệnh nhân ung thư rơi vào “ma trận” thông tin sai lệch trên mạng.

Hệ quả là họ từ chối hóa trị, xạ trị hay phẫu thuật, những phương pháp điều trị có cơ sở khoa học, để theo đuổi những liệu pháp không được chứng minh như thụt tháo bằng cà phê, truyền vitamin C liều cao, ăn thực dưỡng hay uống nước ép trái cây “giải độc”.

Bệnh nhân thiệt mạng vì tin lời trên mạng

Tiến sĩ Julie Gralow, Giám đốc y khoa của ASCO chia sẻ: “Một số bệnh nhân của tôi đã từ chối điều trị sau khi đọc thông tin trên mạng. Họ tìm đến các phòng khám tự xưng ở Mexico, nơi hứa hẹn chữa khỏi ung thư bằng phương pháp hoàn toàn tự nhiên”.

Tiến sĩ Gralow không chỉ trích bệnh nhân, mà tìm cách giữ liên lạc và xây dựng lòng tin với họ. “Một số người quay lại sau vài tháng và đồng ý điều trị. Nhưng cũng có những trường hợp không bao giờ trở lại. Sau đó tôi nghe tin họ đã qua đời chỉ trong vòng chưa đầy một năm”, bà nói.

Còn Tiến sĩ Fumiko Chino, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư MD Anderson (Houston, Mỹ), đồng tác giả của một báo cáo trình bày tại hội nghị, nhận định: “Thông tin sai lệch về ung thư đã trở nên trầm trọng hơn rất nhiều trong thập kỷ qua. Chúng tôi đang thua trong cuộc chiến truyền thông”.

Nghiên cứu của nhóm Tiến sĩ Chino chỉ ra rằng, dù đa số người dân vẫn tin tưởng bác sĩ, nhưng hơn một nửa số người được khảo sát cảm thấy các chuyên gia y tế hay đưa ra thông tin mâu thuẫn. Đáng chú ý, cứ 20 người thì có một người không tin vào các nhà khoa học khi nói về ung thư.

Những câu hỏi hoang mang và sự thật bị bóp méo

Bác sĩ Liz O’Riordan, một cựu bác sĩ phẫu thuật vú từng mắc ung thư, đang dùng mạng xã hội để chia sẻ thông tin y khoa chính thống đến hàng nghìn người theo dõi.

Cô cho biết: “Mỗi ngày, tôi nhận được tin nhắn từ những phụ nữ lo sợ không biết có nên ngừng ăn sữa, đậu nành, mặc áo ngực có gọng hay dùng lăn khử mùi. Nhiều người hỏi liệu nước ép, nấm hoặc CBD (Cannabis sativa - một hợp chất tự nhiên có trong cây cần sa có tác dụng giảm đau) có thể chữa được ung thư không?”.

Tuy vậy, bác sĩ O’Riordan thừa nhận việc đưa thông tin chính xác đến với công chúng không hề dễ dàng. “Không phải bác sĩ nào cũng có thời gian, kỹ năng quay video, viết nội dung và xây dựng cộng đồng. Trong khi đó, những nội dung khoa học thì không hấp dẫn bằng lời hứa về một phép màu”, cô nói.

Tiến sĩ Richard Simcock, Giám đốc y khoa tại tổ chức Macmillan Cancer Support (Anh), cho biết đã chứng kiến nhiều phụ nữ trẻ từ chối điều trị để theo đuổi chế độ ăn cực đoan được quảng bá trên mạng. “Dù bệnh nhân có quyền từ chối, nhưng khi quyết định đó được đưa ra dựa trên thông tin sai lệch, thì đó là một bi kịch”, ông nói.

Giáo sư Stephen Powis, Giám đốc Y khoa quốc gia của Cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), cũng cảnh báo mạng xã hội vừa là nguồn hỗ trợ, vừa là mảnh đất màu mỡ cho thông tin sai sự thật.

“Tôi kêu gọi người dân đừng vội tin bất kỳ "phương pháp chữa khỏi kỳ diệu" nào trên mạng. Hãy xác minh thông tin với các nguồn đáng tin cậy như website của NHS hoặc hỏi bác sĩ của bạn, vì đôi khi, những câu chuyện ngụy tạo ấy không chỉ sai mà còn cướp đi mạng sống”.

Các chuyên gia đều đồng thuận rằng ngành y cần tiếp cận bệnh nhân bằng sự đồng cảm thay vì trách mắng, đồng thời chủ động hiện diện trên các nền tảng số để “giành lại chiến trường” trước làn sóng thông tin không kiểm chứng.

“Điều trị ung thư không bao giờ là dễ dàng. Nhưng càng không nên đánh cược tính mạng vào những điều chưa được khoa học kiểm chứng”, Tiến sĩ Julie Gralow nhấn mạnh.

NGHIÊM THANH