Chuyên gia đặt câu hỏi về lý do quân Nga rút khỏi một số vùng ở Kharkiv

Ngày 12-9, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky cho biết kể từ đầu tháng 9, quân đội nước này đã giành lại 6.000 km vuông lãnh thổ ở phía đông và phía nam từ tay Nga, theo hãng thông tấn Ukrinform.

Trước đó, Bộ Tổng tham mưu các lực lượng Ukraine cho biết hơn 30 thị trấn và làng mạc đã được Ukraine "giải phóng" khỏi lực lượng Nga với rất ít hoặc gần như không gặp sự kháng cự nào.

Trong đó, các TP Izium và Kupiansk (tỉnh Kharkiv) là những chiến tích quan trọng nhất. Hai TP này đóng vai trò là trung tâm hậu cần cho cuộc tiến công của Nga ở hai tỉnh Luhansk và Donetsk. Ngoài ra, đây cũng là nơi Nga dùng để nhắm mục tiêu vào TP Kharkiv (tỉnh Kharkiv) - TP lớn thứ hai của Ukraine.

Binh sĩ Ukraine đứng trên một xe tăng bị binh sĩ Nga bỏ lại ở tỉnh Kharkiv. Ảnh: REUTERS

Ngoài ra, Ukraine cũng giành lại quyền kiểm soát một số khu vực và trạm kiểm soát ở biên giới với Nga từng được Moscow sử dụng làm đường tiếp tế.

Ông Nikolay Mitrokhin - một chuyên gia về Nga tại ĐH Bremen (Đức) nói với Al Jazeera: “Trong vòng bốn ngày, Ukraine đã vô hiệu hóa những bước tiến mà Nga dành bốn tháng để đạt được và khiến Moscow thiệt hại rất nhiều”.

Tuy nhiên, theo ông, tốc độ và sự dễ dàng mà Ukraine giành lại quyền kiểm soát các khu vực ở tỉnh Kharkiv đang đặt ra nhiều câu hỏi.

Có thể rút quân là chiến thuật của Nga

Trích dẫn các video trên thực địa ở Kharkiv và báo cáo của quân đội Ukraine, ông Mitrokhin nhận xét quá trình rút quân của quân Nga khỏi khu vực này trông không giống như một đợt rút quân hoảng loạn sau giao tranh dữ dội: Không có pháo binh hay xe bọc thép, các binh sĩ cũng không vội vã.

Đoàn xe tăng Ukraine tham gia đợt phản công ở Kharkiv. Ảnh: REUTERS

Theo ông, chỉ có một con đường hẹp nối các TP Kupiansk và Izium với biên giới Nga. Tuy nhiên, quá trình rút quân của Nga không làm nó tắc nghẽn. Ngoài ra, việc lui binh kéo dài hàng ngày chứ không phải hàng giờ.

Ông Mitrokhin nhận định điều này cho thấy việc rời khỏi hai TP nói trên là một quyết định có chủ ý của Điện Kremlin, và mục đích của Nga là triển khai nhân lực và vũ khí gần các khu vực do phe ly khai thân Nga ở miền đông Ukraine kiểm soát.

"Bộ Quốc phòng Nga đã đưa ra quyết định rút hoàn toàn lực lượng khỏi Kharkiv và sử dụng các nguồn lực sẵn có để giữ các vị trí ở Donetsk, và có lẽ, biên giới Luhansk. Đây rõ ràng là quyết định từ từ cấp cao nhất - ", Mitrokhin nói.

“Điều này tái hiện quá trình Nga rút quân khỏi miền bắc Ukraine vào tháng 4” - ông nói.

Cũng có thể do quân Nga không được đào tạo bài bản

Tuy nhiên, một số nhà quan sát khác không đồng ý với nhận định trên.

Ông Yuri Fyodorov, một chuyên gia phân tích quốc phòng độc lập người Nga, nhận định việc rút quân diễn ra sau khi Nga triển khai lực lượng vệ binh quốc gia với năng lực yếu kém và thường dân để tham gia chiến dịch ở Ukraine.

Ông nói: “Tất cả họ đều được huấn luyện rất tồi, không có kinh nghiệm chiến đấu, thường không hiểu chuyện gì đang xảy ra và tại sao họ phải tham gia chiến dịch quân sự".

Cũng theo ông Fyodorov, có nhiều bằng chứng cho thấy sau thiệt hại nặng nề về nhân lực có thể lên tới hàng chục nghìn người, Điện Kremlin đang triển khai tù nhân chưa qua huấn luyện đến Ukraine.

Ông Olga Romanova, thành viên tổ chức Rus Sidyashchaya chuyên giám sát các nhà tù ở Nga, cho biết trên Facebook có khoảng 7.000 đến 10.000 phạm nhân đã được tuyển mộ để chiến đấu ở Ukraine.

Theo ông Romanova, năng lực của quân đội Nga đang giảm sút do những tính toán sai lầm nghiêm trọng từ cấp trên. Moscow đã lơ là ở Kharkiv, dẫn đến việc không thể triển khai thêm lực lượng đến hỗ trợ khu vực này.

Theo hãng tin Reuters, tình hình ở Kharkiv và sự im lặng bất ngờ của Nga đã khiến các đồng minh thân cận nhất của Tổng thống Nga Vladimir Putin phản ứng mạnh mẽ.

Ông Ramzan Kadyrov - Tổng thống Chechnya (một nước cộng hòa thuộc Liên bang Nga), người đồng thời là đồng minh của ông Putin đã thừa nhận chiến dịch của Moscow đang không đi đúng theo kế hoạch.

“Nếu hôm nay hoặc ngày mai không có sự thay đổi nào về chiến lược của chiến dịch quân sự, tôi sẽ phải đến gặp những người đứng đầu Bộ Quốc phòng và giới nhà lãnh đạo Nga để nói họ biết về tình hình trên thực địa” - ông Kadyrov nói.

KHÁNH NHƯ