Chuyên gia khuyến nghị 4 trụ cột để kinh tế Việt Nam tăng trưởng 2 chữ số

Nhà kinh tế trưởng Shan Saeed tại sự kiện của Juwai IQI. Ảnh: Viên Luyến/PV TTXVN tại Malaysia

Trên đây là đánh giá của nhà kinh tế trưởng Shan Saeed thuộc Tập đoàn công nghệ bất động sản châu Á Juwai IQI khi trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN bên lề sự kiện "Hội nghị cấp cao quốc tế Juwai IQI 2025" do tập đoàn này tổ chức tại Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 29/10.

Theo ông Shan Saeed, nền kinh tế toàn cầu đang trải qua giai đoạn chuyển tiếp giữa thắt chặt tiền tệ và bình thường hóa có điều chỉnh. Các nền kinh tế tiên tiến sẽ tăng trưởng dưới mức xu hướng, Mỹ đạt gần 2%, Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) đạt 1,3%. Trong khi đó, các nền kinh tế mới nổi châu Á vẫn là đầu tàu kinh tế vĩ mô duy nhất, tăng trưởng trên 5%.

Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, Đông Nam Á vẫn là điểm tựa kinh tế vĩ mô đáng tin cậy nhất, với GDP chung đạt 4.400 tỷ USD (ước tính năm 2025) và có thể vượt quá 6.000 tỷ USD vào năm 2030, phản ánh mức tiêu dùng bền vững, kỷ luật chính sách và thương mại nội khối mạnh mẽ. Do đó, ASEAN được cho là trung tâm thu hút đầu tư mới.

Ông Shan Saeed nhận định điều này xuất phát từ thực tế, sự năng động kinh tế của ASEAN ngày càng mang tính hệ thống, không phải theo chu kỳ. Khu vực này đã thu hút 230 tỷ USD vốn Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào năm 2023, lần đầu tiên vượt qua Trung Quốc về giá trị ròng. Cấu trúc mở của ASEAN - được neo giữ bởi Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - mang lại khả năng tiếp cận ưu đãi với khoảng 30% GDP toàn cầu.

ASEAN cũng là tâm điểm của toàn cầu hóa thế hệ tiếp theo, nơi khả năng phục hồi của ngành sản xuất, số hóa và thích ứng với khí hậu hội tụ. Những động lực chính thúc đẩy sức hút đầu tư của ASEAN bao gồm 4 khía cạnh: lợi thế nhân khẩu học, hội nhập số, tính chính thống vĩ mô, và tính trung lập của ASEAN đã trở thành lợi thế của ASEAN. Tất cả các yếu tố này đưa ASEAN là trung tâm thu hút đầu tư trong thế kỷ XXI.

Liên quan đến Việt Nam, nhà kinh tế trưởng Shan Saeed nhận định điểm mạnh cốt lõi của Việt Nam trước hết là sức hút FDI. Việt Nam xếp hạng 3 toàn cầu về các cuộc khảo sát dịch chuyển sản xuất mới (sau Ấn Độ và Mexico). Việt Nam cũng có độ phủ rộng thương mại khi tiếp cận nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có RCEP, CPTPP và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Ngoài ra, Việt Nam còn có kỷ luật tài chính vĩ mô và lợi ích nhân khẩu học. Tỷ lệ tham gia lao động trên 68% đảm bảo "đường băng" dài cho tăng trưởng. Tuy nhiên, để đạt vị thế cạnh tranh tối ưu, Việt Nam cần cải tiến một số lĩnh vực như tinh giản quy định, hội tụ cơ sở hạ tầng, hiện đại hóa tư pháp, khả năng chống chịu với khí hậu...

Trước những điểm mạnh của kinh tế Việt Nam, ông Shan Saeed dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam dự kiến đạt từ 5,9 - 6,3% trong năm 2025, vượt mức trung bình toàn cầu mặc dù nhu cầu bên ngoài vẫn yếu. Xuất khẩu, dự kiến đạt 390 - 400 tỷ USD, vẫn duy trì đà tăng trưởng, trong khi đầu tư công vượt 7,2% GDP tiếp tục hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng và năng lượng.

Tuy nhiên, ông cho rằng để nâng tăng trưởng lên mức hai chữ số trong giai đoạn 2026 - 2030, Việt Nam cần thúc đẩy sự phục hồi năng suất trên bốn trụ cột. Thứ nhất, sản lượng điện của Việt Nam phải đạt 125 - 130 GW vào năm 2030, trong đó năng lượng tái tạo chiếm 40% công suất. Điều này đòi hỏi nhịp độ đầu tư hằng năm từ 10 - 12 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng điện và lưới điện.

Thứ hai, Việt Nam cần tăng hiệu quả logistics. Chi phí vận chuyển hàng hóa hiện vẫn gấp đôi mức trung bình của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), do đó cần giảm xuống còn 11 - 12% GDP vào năm 2030 thông qua tích hợp đa phương thức và tự động hóa cảng, để có thể giúp GDP tăng thêm 1,2 điểm phần trăm mỗi năm.

Thứ ba, Việt Nam cần phát triển thị trường vốn, đa dạng hóa nguồn vốn, thoát khỏi sự chi phối của ngân hàng bằng cách mở rộng thị trường trái phiếu doanh nghiệp từ 13% GDP hiện nay lên 25% vào năm 2030.

Thứ tư, Việt Nam nên phát triển nguồn nhân lực. Lực lượng lao động hơn 50 triệu người cần có ít nhất 1,5 triệu lượt đăng ký nâng cao kỹ năng hằng năm trong các chương trình STEM (phương pháp giáo dục tích hợp bốn lĩnh vực gồm khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) và chương trình tiếng Anh để duy trì sự phát triển của công nghiệp.

Nhà kinh tế trưởng Shan Saeed cho rằng nếu thực hiện đồng bộ các yếu tố hỗ trợ này, Việt Nam có thể tăng trưởng bền vững từ 9,5% đến 10,2% CAGR (tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm) vào năm 2030.

Việt Nam đang chuyển từ nền kinh tế lắp ráp chi phí thấp sang nền kinh tế sáng tạo có giá trị cao, dựa trên uy tín, năng lực và sự rõ ràng trong thực thi chính sách. Ông cho rằng con đường tăng trưởng hai chữ số của Việt Nam không phải là tham vọng. Niềm tin của nhà đầu tư chính là cơ sở cho việc dự báo Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu. Việt Nam đang ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn và ông lạc quan về triển vọng kinh tế của Việt Nam.

Bùi Hoàn - Viên Luyến (TTXVN)