Chuyên gia kiến nghị nâng cấp hộ kinh doanh thành doanh nghiệp siêu nhỏ

Sáng nay, tại TP HCM, Tọa đàm “Giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân” đã diễn ra với sự tham gia của các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp hàng đầu. Các ý kiến tại tọa đàm tập trung vào việc tháo gỡ rào cản, định hướng chính sách và tìm giải pháp để khu vực kinh tế tư nhân phát triển bền vững.

GS.TS Vũ Minh Khương phát biểu trực tuyến từ Singapore.

GS.TS Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, nhận định Việt Nam đang thiên lệch về tăng trưởng hơn là "tiến hóa". Theo ông, tăng trưởng chỉ đơn thuần là nhân rộng mô hình cũ, chưa tạo ra sự bứt phá về chất, đến một lúc nào đó sẽ “tắc”, không phát triển được nữa. Trong khi “tiến hóa” mới thực sự tạo ra động lực tăng trưởng, nâng tầm quỹ đạo, đòi hỏi phải chuyển đổi cơ cấu, nắm bắt công nghệ, hội nhập toàn cầu sâu sắc.

Vị chuyên gia cũng chỉ ra thực trạng hiện nay đang coi trọng hiệu quả thay vì hiệu lực. “Hiệu quả là cho doanh nghiệp, trong khi hiệu lực là cho cả hệ sinh thái, nền tảng của tương lai. Ở Singapore, họ rất quan trọng hiệu lực, sẽ xúm vào hỗ trợ cho một doanh nghiệp, sau đó phân tích, nhân bản thành công đó lên hàng trăm, hàng nghìn lần, không chỉ giúp cho một doanh nghiệp mà cả hệ sinh thái”, ông ví dụ.

GS.TS Vũ Minh Khương nhấn mạnh kinh tế tư nhân nói riêng và các thành phần kinh tế nói chung đang gặp nhiều khó khăn về cơ chế, thể chế, như những “chốt hãm”. Nhiều quy định cho phép doanh nghiệp tư nhân tồn tại nhưng lại không tạo điều kiện cho phát triển, khiến nền kinh tế khó có bước đột phá. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy cần có tầm nhìn chiến lược dài hạn để tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững.

Đối với TP HCM, GS.TS Vũ Minh Khương cho rằng thành phố cần rà soát các điểm nghẽn trong từng ngành, từ đó tạo đột phá tương tự như khoán 10 trong lĩnh vực nông nghiệp trước đây: “TP HCM nên lập bản đồ cải biến các ngành công nghiệp, tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng đột phá, nâng cao năng suất, chú trọng công nghệ, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế”.

Ông khuyến nghị thành phố nên cử một tổ công tác, phối hợp với các cơ quan trung ương, sang Singapore học tập mô hình quản lý.

“Tôi muốn nhấn mạnh chúng ta có hơn 200.000 doanh nghiệp đang hoạt động ở TP HCM, và 400.000 hộ kinh doanh cá thể. Nếu có cơ chế khuyến khích cao thì các hộ cá thể cũng sẽ xin lên làm doanh nghiệp, để được thụ hưởng các hỗ trợ của Nhà nước. Số lượng doanh nghiệp tư nhân ở TP HCM sẽ tăng vượt bậc”, vị chuyên gia đề xuất TP HCM thử nghiệm trước, đóng vai trò tiên phong cho cả nước, tạo ra hệ thống các công cụ yểm trợ hoàn hảo doanh nghiệp tư nhân.

Đồng tình quan điểm, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công, cho rằng để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, trước hết cần xác định rõ thực trạng của khu vực kinh tế tư nhân, bao gồm cả khu vực chính thức và khu vực phi chính thức.

Ông nhấn mạnh hiện nay có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động trong khu vực phi chính thức, chưa được quản lý chặt chẽ. Việc chính thức hóa khu vực này không chỉ giúp Nhà nước có dữ liệu chính xác hơn về năng lực sản xuất – kinh doanh mà còn tạo điều kiện để hộ kinh doanh tiếp cận nguồn vốn, thị trường và chính sách hỗ trợ, qua đó mở rộng và nâng cao hiệu quả của kinh tế tư nhân.

Để góp phần phát triển khu vực kinh tế tư nhân, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV đề xuất 7 giải pháp đột phá, một trong số đó là việc khuyến khích hộ kinh doanh nâng cấp thành doanh nghiệp siêu nhỏ.

TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV kiến nghị giải pháp đột phá phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Lực đề xuất 3 cơ chế. Thứ nhất là miễn thuế từ 3 - 5 năm đầu, để nuôi dưỡng nguồn thu. Thứ hai là đơn giản quy trình thủ tục, không bắt buộc áp dụng ngay mô hình quản trị của doanh nghiệp hoàn chỉnh (không cần hội đồng quản trị, không cần ban kiểm soát, không cần kế toán trưởng…): “Bây giờ mà yêu cầu họ theo mô hình đó thì không phù hợp vì người ta không muốn bộ máy quá cồng kềnh, tốn kém. Tôi cho rằng đây là vấn đề cực kỳ quan trọng”.

Cuối cùng, ông Lực kiến nghị hỗ trợ công cụ quản trị về mặt tài chính, giúp doanh nghiệp quản lý dòng tiền minh bạch, hiệu quả hơn. Ông cho biết một số doanh nghiệp công nghệ đã sẵn sàng cung cấp phần mềm miễn phí trong giai đoạn đầu, giúp hộ kinh doanh tiếp cận dễ dàng hơn với mô hình doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, việc hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ kết nối với các doanh nghiệp lớn hơn cũng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng suất và mở rộng thị trường, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông nghiệp và sản xuất.

Đồng tình với những đề xuất trên, bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Tập đoàn Tân Đông Hiệp khẳng định, hàng trăm nghìn hộ kinh doanh khi phát triển lên doanh nghiệp sẽ đóng góp cho sự phát triển của kinh tế tư nhân với đa dạng các lĩnh vực từ du lịch, dịch vụ đến sản xuất. Bà nhấn mạnh cộng đồng hộ kinh doanh tại TP HCM là nhóm đã phát triển bền vững qua hàng chục năm, tạo điều kiện cho họ thì thành phố sẽ có một lực lượng doanh nghiệp hùng hậu.

Đối với các địa phương khác, nơi lực lượng hộ kinh doanh cá thể không lớn mạnh như TP HCM, bà Lý Kim Chi cho rằng có thể tập trung vào việc xây dựng các hợp tác xã và tổ hợp tác để giảm bớt tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, đồng thời thúc đẩy sự tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng.

Đỗ Kiều