Chuyên gia nêu 2 hướng chính sách từ Mỹ sau lập trường hạt nhân của Nga
Sau tuyên bố của Tổng thống Trump, Nga mở cuộc họp khẩn cấp phân tích khả năng nối lại thử nghiệm hạt nhân, đánh dấu bước ngoặt đáng lo trong quan hệ Nga – Mỹ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp của hội đồng an ninh quốc gia. Ảnh: TASS
Động thái của Mỹ có thể giáng đòn mạnh vào chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu, thúc đẩy Nga và các quốc gia khác nối lại thử nghiệm, theo báo Vedomosti (Nga) ngày 6/11.
Cụ thể, sau tuyên bố gây chú ý của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc chuẩn bị ngay lập tức cho các vụ thử hạt nhân, chính quyền Nga đã nhanh chóng có động thái phản ứng. Theo đó, tại cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia Nga hôm 5/11, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga Vyacheslav Volodin đã lưu ý với Tổng thống Vladimir Putin về chỉ thị của ông Trump ngày 30/10 yêu cầu Lầu Năm Góc chuẩn bị các vụ thử hạt nhân để không bị tụt hậu so với Trung Quốc và Nga.
Trong phiên họp trên, một cuộc thảo luận đã diễn ra, kết thúc bằng việc Tổng thống Putin ra lệnh xem xét và phân tích vấn đề về khả năng Mỹ nối lại các vụ thử vũ khí hạt nhân.
Nga cũng đã bày tỏ lập trường rõ ràng rằng họ sẽ không chỉ đứng yên trước những động thái từ phía Mỹ. Nhà nghiên cứu Alexander Ermakov tại Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế ở Moskva nói với Vedomosti rằng, sau khi nghe tuyên bố từ Washington, chính quyền Nga cảm thấy cần phải thể hiện rằng họ sẵn sàng hành động một cách cân xứng.
Về phần mình, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Quân sự thuộc Viện Kinh tế và Chiến lược Quân sự Toàn cầu có trụ sở ở Nga, ông Prokhor Tebin, cũng phát biểu rằng, nếu Washington tiếp tục thử hạt nhân trước, điều đó sẽ thực sự trao cho Moskva, Bắc Kinh và các quốc gia khác cái cớ để làm theo.
Ông Tebin nhấn mạnh rằng điều này sẽ là "một đòn giáng mạnh vào chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu và an ninh quốc tế". Thậm chí, theo ông Tebin, tình hình "càng nghiêm trọng hơn khi phía Nga đang chứng minh rằng, trên thực tế, mọi thứ cần thiết cho việc thử nghiệm đã sẵn sàng".
Về khung thời gian, ông Ermakov nhận định rằng thời gian Nga cần để chuẩn bị cho các vụ thử hạt nhân phụ thuộc vào tình trạng của bãi thử và có thể là vài tháng, mặc dù tình trạng này không được công bố rộng rãi.
Trong khi đó, Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu toàn diện châu Âu và quốc tế tại Trường Kinh tế Cao cấp, Dmitry Suslov, tin rằng Nga hiện đang ra tín hiệu sẵn sàng tăng cường năng lực hạt nhân, nhưng cần lưu ý rằng chính Mỹ đã thúc đẩy mọi việc theo hướng này.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng đã làm rõ lập trường hiện tại của Nga trong một tuyên bố với hãng thông tấn TASS ngày 6/11. Ông Peskov nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải hiểu rõ ý định của Nga, hiện đang tập trung vào việc đánh giá liệu quá trình chuẩn bị cho các vụ thử hạt nhân có cần thiết hay không thay vì thực sự bắt đầu chúng.
Ông Peskov dẫn lời Tổng thống Putin tái khẳng định: "Nga vẫn cam kết thực hiện mọi nghĩa vụ theo Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện. Chúng tôi vẫn trung thành với các cam kết của mình". Tuy nhiên, sau khi nghe ý kiến của các đại biểu tham dự cuộc họp của Hội đồng An ninh Nga, Tổng thống Putin đã chỉ thị đánh giá sự cần thiết của việc bắt đầu chuẩn bị.
Hai hướng chính sách tiềm năng của Mỹ
Chuyên gia Suslov cũng chỉ ra hai hướng đi tiềm năng mà Mỹ có thể thực hiện sau khi Nga đã nêu rõ lập trường của mình:
Lựa chọn đầu tiên và hợp lý hơn là chấp nhận đề xuất của Nga về việc duy trì thêm một năm các giới hạn về số lượng được nêu trong Hiệp ước START Mới; kiềm chế các bước leo thang như nối lại thử nghiệm hạt nhân hoặc tiến hành các cuộc tập trận mô phỏng tấn công phủ đầu chống lại Nga; và bắt đầu đối thoại về hạn chế vũ khí và ổn định chiến lược trong các điều kiện mới.
Thứ hai là lựa chọn con đường leo thang: Bác bỏ đề xuất của Nga; đưa ra những cáo buộc "vô căn cứ" về việc Nga và Trung Quốc bí mật thử nghiệm hạt nhân; và nối lại các cuộc thử nghiệm hạt nhân của Mỹ.
Tóm lại, các chuyên gia được Vedomosti phỏng vấn chung nhận định rằng, nếu Mỹ nối lại các vụ thử hạt nhân, điều này sẽ mở đường cho Nga, Trung Quốc và các nước khác làm điều tương tự, làm suy yếu nghiêm trọng các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu.
