Chuyên gia nói gì về đề xuất mở rộng đối tượng không chịu phí sử dụng đường bộ?

Miễn phí cho nhiều loại xe

Trên cơ sở đề xuất của Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về các đối tượng không chịu phí sử dụng đường bộ đối với xe ô tô, từ đó dự thảo nghị định thay thế Nghị định 90/2023/NĐ-CP quy định mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ.

Theo đề xuất mới, ô tô bị hư hỏng không sử dụng được, bị thải bỏ, bị mất... không chịu phí sử dụng đường bộ.

Dự thảo sửa đổi quy định xe ô tô "bị hủy hoại do tai nạn hoặc thiên tai", "bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe" không chịu phí sử dụng đường bộ thành xe ô tô "bị hư hỏng không sử dụng được; bị thải bỏ, bị mất không tìm được và chủ xe đề nghị thu hồi chứng nhận đăng ký xe, biển số xe theo quy định pháp luật trật tự, an toàn giao thông" thuộc đối tượng không chịu phí.

Bộ Tài chính cho rằng, điều này nhằm thống nhất với pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Ngoài ra, Bộ này cũng đề xuất bổ sung "xe tạm dừng tham gia giao thông liên tục từ 30 ngày trở lên bao gồm: Xe bị hư hỏng phải sửa chữa; xe hoạt động kinh doanh vận tải theo quy định pháp luật trật tự, an toàn giao thông" không thuộc đối tượng chịu phí.

Bên cạnh đó, quy định "xe bị mất trộm trong thời gian từ 30 ngày trở lên" không chịu phí sử dụng đường bộ tại Nghị định 90/2023/NĐ-CP được đề xuất thành: "Xe bị mất trộm trong thời gian 30 ngày trở lên sau đó được công an tìm được, thu hồi và giao lại cho chủ xe" không chịu phí sử dụng đường bộ.

Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung xe ô tô "bị giam giữ" vào đối tượng không chịu phí sử dụng đường bộ. Trước đó, theo Nghị định 90/2023/NĐ-CP, xe ô tô "bị tịch thu" không chịu phí sử dụng đường bộ.

Trao đổi với phóng viên Báo Xây dựng, luật sư Lê Văn Trưởng, Giám đốc Công ty Luật TNHH VILACO nhận định, Nghị định 90/2023/NĐ-CP ngày 13/12/2023 thể hiện rõ quy định rõ mức thu và đối tượng chịu phí theo từng loại phương tiện, đảm bảo minh bạch và dễ áp dụng.

Nghị định cũng xác định cụ thể các trường hợp miễn, không chịu phí (xe cứu thương, chữa cháy, tang lễ, quốc phòng, xe bị mất trộm, hư hỏng…), tạo cơ chế linh hoạt và phù hợp thực tế.

Tuy nhiên, cũng theo luật sư Trưởng, một số điểm hạn chế của Nghị định 90 là danh mục miễn phí còn hẹp, chưa bao quát hết các trường hợp phương tiện thực tế không sử dụng đường bộ; mức phí thu theo thời hạn, không phản ánh tần suất sử dụng thực tế, gây thiếu công bằng giữa xe chạy ít và xe chạy nhiều; thủ tục chứng minh để được miễn hoặc không chịu phí còn phức tạp, tạo gánh nặng hành chính và khó áp dụng cho người dân. Vì vậy, việc thay đổi là cần thiết, phù hợp hoàn cảnh từng thời kỳ.

Dự thảo nghị định lần này đã bổ sung một số loại phương tiện không chịu phí hoặc được miễn phí sử dụng đường bộ.

Mong quy định sớm được thực thi

Trên thực tế, các xe ô tô mặc dù không sử dụng, không lăn bánh trên đường thời gian dài, nhưng khi đăng kiểm vẫn phải đóng truy thu đầy đủ phí sử dụng đường bộ.

Xe ô tô lưu kho nhiều năm nếu không có các loại giấy tờ xác nhận sẽ bị truy thu phí sử dụng đường bộ khi đi đăng kiểm.

Anh Nguyễn Văn Vũ (đã đổi tên, trú tại Phú Thọ) cho biết, năm 2016, xe ô tô nhãn hiệu Toyota Camry của gia đình bị niêm phong do liên quan vụ án. Sau gần 10 năm lưu kho vật chứng, mới đây, chiếc xe được trả lại. Tuy nhiên, xe bị hỏng nặng, không thể sử dụng; đồng thời đăng kiểm cũng như phí sử dụng đường bộ cũng hết hạn gần 10 năm.

Bên cạnh tiền sửa xe, anh Vũ rất băn khoăn về nguy cơ bị truy thu phí sử dụng đường bộ nhiều năm qua. Trong thời gian chờ sửa xe, anh đang hỏi quy trình xin các loại giấy tờ xác nhận liên quan để tránh bị truy thu phí sử dụng đường bộ.

"Chiếc xe nằm kho 10 năm đã bị khấu hao, hỏng rất nhiều, nếu bị truy thu nữa thì cũng tốn một khoản tiền không nhỏ. Tôi rất mong sẽ có quy định mới thông thoáng hơn, giúp người dân xử lý thủ tục hành chính dễ dàng, trong khi vẫn đảm bảo sự nghiêm minh của luật pháp", anh Vũ nói.

Chia sẻ với phóng viên Báo Xây dựng, kỹ sư Lê Văn Tạch cho rằng, trường hợp xe lưu kho đến 10 năm sau đó vẫn bị truy thu phí sử dụng đường bộ là có. Theo kỹ sư Tạch, một năm trước, anh tư vấn sửa chữa cho khách hàng có xe ô tô bị niêm phong 10 năm do là vật chứng vụ án. Chiếc xe này rơi vào trường hợp tương tự xe Toyota Camry của anh Vũ tại Phú Thọ. Sau khi sửa chữa, khách hàng đó mang xe đi đăng kiểm và bị truy thu gần 17 triệu đồng.

Việc sửa đổi quy định được kỳ vọng tháo gỡ "nút thắt" về truy thu phí sử dụng đường bộ.

Kỹ sư Tạch nêu ý kiến, về nguyên tắc, xe hết hạn đăng kiểm là không được lăn bánh trên đường, nên việc truy thu không hợp lý. Chính vì vậy, với lần sửa đổi Nghị định 90/2023/NĐ-CP, nếu quy định đi vào thực thi, sẽ gỡ "nút thắt" truy thu phí sử dụng đường bộ. Việc này giảm tải gánh nặng cho người dân, vẫn đảm bảo sự chặt chẽ các quy định của pháp luật.

Liên quan vấn đề này, luật sư Lê Văn Trưởng cho rằng, hai trường hợp nêu trên không thuộc trong diện miễn truy thu phí sử dụng đường bộ quy định tại Nghị định 90/2023/NĐ-CP. Chính vì vậy, với lần sửa đổi, bổ sung lần này, dự thảo đã phản ánh đúng bản chất "sử dụng đường - mới phát sinh phí". Những loại xe hư hỏng, bị mất, bị tịch thu hoặc tạm dừng hoạt động từ 30 ngày trở lên rõ ràng không sử dụng hạ tầng giao thông, việc miễn phí là hợp lý và công bằng.

Luật sư Lê Văn Trưởng đánh giá, quy định mới cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã và cá nhân có phương tiện chỉ hoạt động trong khu vực nội bộ, không tham gia giao thông công cộng, giảm bớt gánh nặng chi phí. Đồng thời, cơ chế này góp phần minh bạch hóa việc thu - nộp phí, hạn chế thu sai, thu thừa và phù hợp thực tiễn quản lý phương tiện.

Đây là bước điều chỉnh cần thiết, hướng tới chính sách thu phí hài hòa, hợp lý và thân thiện với người dân, doanh nghiệp.

Kế Toại

Nhi Nhi