Chuyện nghề của những 'phù thủy âm thanh'

Biên tập viên Diễm Trang (Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An)

“Khép kín” quy trình sản xuất

Bắt đầu tiếp cận công việc phát thanh từ năm 2004, đến nay, biên tập viên Diễm Trang (Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An) có 21 năm làm trong lĩnh vực phát thanh. Chị cũng là người chứng kiến sự chuyển đổi giữa radio truyền thống sang podcast đa nền tảng. Từ chỗ chỉ biên tập ca khúc, chị bắt tay sáng tạo format nhiều chương trình: Album trẻ, Nghệ sĩ của bạn, Hotzing, Vườn Cổ tích, Sắc màu tuổi thơ, Giải trí cuối tuần, Tạp chí âm nhạc, Cảm xúc âm nhạc, Tự tình cùng sóng FM 96.9,... Với lợi thế có chất giọng trầm ấm, biên tập viên Diễm Trang dễ dàng “đóng gói” tác phẩm một cách trọn vẹn từ viết kịch bản, đọc dẫn đến dựng hậu kỳ.

“Tôi thấy việc chủ động trong “khép kín” quy trình sản xuất phát thanh hiện đại giúp tác giả dễ dàng chuyển tải những thông điệp cũng như tâm tư, tình cảm của tác phẩm đến bạn nghe đài. Và khi dựng thành phẩm chủ ý của mình muốn thể hiện sao cho tốt nhất, tiếng động nào cần thiết nhất, mix nhạc đoạn nào là hay nhất, tất cả đều lệ thuộc vào yếu tố cảm xúc và cảm nhận về tác phẩm của bản thân cộng với kỹ năng sử dụng công nghệ” - biên tập viên Diễm Trang chia sẻ.

Tại Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An, tỉnh Long An biên tập viên Thùy Dương được giao phụ trách các chương trình phát thanh như Sắc màu cổ tích, An toàn sống, Quý hơn vàng,… Trong xu hướng phát triển của báo chí, phát thanh ngày càng hiện đại và podcast bắt đầu “bùng nổ”, biên tập viên Thùy Dương cũng không đứng ngoài dòng chảy đó.

Ngoài biên tập hoặc sản xuất nội dung, chị Thùy Dương kiêm luôn khâu kịch bản và sản xuất âm thanh. “Không ai hiểu tác phẩm của mình hơn bản thân mình” - chị chia sẻ. Thay vì đợi bộ phận khác dựng hậu kỳ, chị Thùy Dương có thể vừa sản xuất hoặc biên tập nội dung, vừa tự phối nhạc, xử lý kỹ thuật để có một tác phẩm phát thanh hoàn chỉnh. Cách làm “khép kín” giúp chị kiểm soát chất lượng tác phẩm, chủ động trong việc dùng âm thanh “đẩy” cảm xúc thính giả, tạo thêm sự thu hút tăng hiệu quả tuyên truyền của tác phẩm.

“Kể chuyện” bằng âm thanh

Biên tập viên Thùy Dương (Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An)

Hiểu rõ tác phẩm của mình nên chị Thùy Dương là người quyết định chỗ nào cần chèn nhạc, khoảnh khắc nào chỉ giữ sự tĩnh lặng gợi suy tư và chính chị trực tiếp thực hiện điều đó, với kỳ vọng có thể xây dựng được một câu chuyện hay và hấp dẫn.

Sau khi hoàn thành sản phẩm, Thùy Dương tự đóng vai trò thính giả để “bắt lỗi” chính mình. Có lắm lúc, vì chưa hài lòng, chị sẵn sàng làm lại từ đầu để sự phối hợp giữa nội dung và âm thanh đạt đúng độ “chín” như ý. Biên tập viên Thùy Dương chia sẻ: “Muốn tác phẩm thu hút, trước hết hãy thử làm... khán, thính giả của chính mình. Niềm tin của người nghe là thước đo quan trọng nhất. Mỗi khi hoàn thành một sản phẩm, tôi thường nghe lại với tâm thế khán giả để có thể sửa chữa, điều chỉnh tác phẩm cho phù hợp”.

Một tác phẩm phát thanh hiện đại hay podcast, không chỉ là đọc cho thính giả nghe tin tức mà là giúp thính giả cảm nhận được không gian, bối cảnh nhằm “chạm” vào cảm xúc người nghe bằng cách phát huy sức mạnh của âm thanh.

Khi kết hợp với phóng viên Huỳnh Phong để xây dựng tác phẩm Cạm bẫy mang tên “hỗ trợ vốn” cảnh báo về nạn cho vay nặng lãi và “tín dụng đen”, biên tập viên Thùy Dương cho khán giả cảm nhận được sự cùng cực của nạn nhân thông qua những ghi âm các cuộc gọi đe dọa, thậm chí là âm thanh đập phá của những nhóm côn đồ (trích từ camera giám sát tại gia đình) khi gây áp lực và giọng nói tức tưởi, đầy ấm ức của nạn nhân. Kết hợp với cách sử dụng âm nhạc, tác phẩm trở nên cuốn hút, dễ “chạm” vào cảm xúc thính giả.

Cũng là người làm báo nhưng người làm podcast, phát thanh thời đại 4.0 phải sở hữu “2 bộ não” để vừa tư duy báo chí, chọn đề tài, kiểm chứng dữ kiện, lên cấu trúc kịch bản vừa lắng nghe, hiểu cảm xúc khán, thính giả, lựa “chỗ lên cao, nơi lắng xuống” trong dòng chảy âm thanh của tác phẩm.

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, phát thanh hiện đại và podcast đang ngày càng được ưa chuộng bởi khả năng tiếp cận sâu và giàu cảm xúc. Người sản xuất podcast cũng như phát thanh hiện đại là những người kể chuyện tài ba, giúp tin tức không chỉ được nghe mà còn được cảm nhận sâu sắc./.

Quế Lâm